Faktoring

Międzynarodowy

Definicja

Faktoring międzynarodowy (faktoring
eksportowy, crossborder factoring) polega na
przejęciu przez bank lub inną instytucje
finansową (faktora) krótkoterminowych
wierzytelności handlowych, przysługujących
eksporterowi (faktorantowi) od importera
(dłużnika).

Umowa faktoringowa jest umową nienazwaną.
Nie ma jednolitych przepisów, które by ją
opisywały. Wynika to z tego, że faktoring zawiera
cechy różnych umów np. cesji wierzytelności i
umowy zlecenia, lecz nie jest całkowicie związany
z którąkolwiek z nich.

Otoczenie prawne

W 1988 r. uchwalona została Konwencja
Ottawska, która określa zarówno pojęcie jak i
istotę funkcjonowania faktoringu. Artykuł 1 ppp 2
tej konwencji stanowi, że "umowa faktoringowa
jest to umowa zawarta między jedną stroną
(faktorant)a drugą (faktor), zgodnie z którą:

a) Faktorant (eksporter) może przenieść lub

przeniesie na faktora własność wierzytelności
wynikających z umowy dotyczącej sprzedaży dóbr
przez dostawcę klientom (dłużnikom), z
wyjątkiem dóbr zakupionych przez dłużnika z
przeznaczeniem do użytku osobistego,
rodzinnego czy gospodarstwa domowego

Otoczenie prawne

b) Faktor (bank) wykonuje co najmniej dwie z

poniższych usług:
- finansowanie dostawcy między innymi w formie
pożyczek i zaliczek
- prowadzenie rozliczeń związanych z
wierzytelnościami
- inkaso wierzytelności
- przejęcie ryzyka wypłacalności dłużnika

c) Dłużnik (importer) zostaje poinformowany o

przeniesieniu własności wierzytelności
Z uregulowań konwencji wynika, że faktoring
musi zawierać w sobie oprócz cesji wierzytelności
jeszcze co najmniej dwie usługi dodatkowe.

Do usług dodatkowych świadczonych przez
faktora najczęściej należą:
- inkasowanie i księgowanie należności,
- administrowanie dokumentami,
- monitorowanie dłużnika, sporządzanie i
wysyłanie monitów w przypadku nieterminowej
zapłaty,
- świadczenie usług doradczych,
- przejęcie ryzyka wypłacalności dłużnika (ta
usługa dodatkowa jest regułą w przypadku
faktoringu i jeżeli nie została w sposób wyraźny
wyłączona w umowie, to faktor jest obciążony
odpowiedzialnością za wypłacalność dłużnika).

Formy faktoringu

Do rozliczeń międzynarodowych stosowane są trzy
rodzaje faktoringu międzynarodowego:

1. Direct export factoring – polega na tym, że eksporter

przelewa swe wierzytelności na bank faktoringowy
działający w tym samym kraju co eksporter

2. Direct import factoring – polega na przeniesieniu

wierzytelności bezpośrednio na bank w kraju importera

3. Two-factors factoring – polega na transferze

wierzytelności przez eksportera na bank faktoringowy w
swoim kraju, który z kolei zawiera kolejna umowę
faktoringową z bankiem w kraju importera

Formy faktoringu

• Non-recourse factoring (faktoring właściwy)
wraz z cesją wierzytelności na faktora przechodzi

ryzyko niewypłacalności dłużnika i w przypadku,
gdy dłużnik nie jest w stanie spłacić
wierzytelności, faktor nie ma prawa regresu w
stosunku do zbywcy wierzytelności. Ta forma
faktoringu jest korzystna dla zbywcy
wierzytelności, bowiem po dokonaniu transakcji
sprzedaży towaru lub usługi na rzecz dłużnika
faktorant od razu dysponuje środkami
finansowymi i wyzbywa się odpowiedzialności za
ewentualną niewypłacalność dłużnika.

Formy faktoringu

• Recourse factoring (faktoring niewłaściwy)

dokonanie cesji wierzytelności nie obejmuje
przejęcia ryzyka niewypłacalności dłużnika wobec
faktora. Jest to de facto zaciągnięcie kredytu
krótkoterminowego przez faktoranta, bowiem w
przypadku niedokonania zapłaty przez dłużnika,
on musi to uczynić na rzecz faktora. Ta forma
faktoringu powinna w pierwszej kolejności znaleźć
zastosowanie przy finansowaniu kredytów
kupieckich udzielanych przez dostawcę dla
godnych zaufania odbiorców, kiedy wydłużone
terminy płatności wynikają ze specyfiki
prowadzonej działalności.

Inne formy factoringu

• Open factoring (faktoring otwarty)

dłużnik powiadamiany jest niezwłocznie o umowie
między faktorem i klientem

• Semi-open factoring (faktoring półotwarty)

dłużnik zostaje powiadomiony o umowie
faktoringu dopiero wtedy, gdy zostaje wezwany
przez bank do uiszczenia należności

• Undisclosed factoring (tajny faktoring)

nie dochodzi w ogóle do zawiadomienia dłużnika
o zawarciu umowy przez faktora i faktoranta

Schemat transakcji handlowej

z udziałem faktoringu

(Direct export)

Eksporter

(Faktorant)

Importer

(Dłużnik)

Bank

eksportera

(Faktor)

Dostarczenie
towarów

Sprzedaż
wierzytelności

Zapłata za
przedstawione
dokumenty -
prowizja

Ściąganie
wierzytelności

Schemat transakcji handlowej

z udziałem faktoringu

(Direct import)

Eksporter

(Faktorant)

Importer

(Dłużnik)

Bank

importera

(Faktor)

Dostarczenie
towarów

Sprzedaż
wierzytelności

Zapłata za
przedstawione
dokumenty -
prowizja

Ściąganie
wierzytelności

Schemat transakcji handlowej

z udziałem faktoringu

(Two-factors)

Eksporter

(Faktorant)

Importer

(Dłużnik)

Bank

eksportera

(Faktor)

Dostarczenie
towarów

Bank

importera

(Faktor)

Sprzedaż
wierzytelności

Podpisanie
umowy
faktoringowej

Zapłata za
przedstawion
e dokumenty

Zapłata za
przedstawione
dokumenty -
prowizja

Ściąganie
wierzytelności

Funkcje faktoringu

Funkcja finansowa – polega na finansowaniu przez
faktora cyklu rozliczeniowego transakcji. Eksporter
może w ten sposób zgromadzić środki na zakup
surowców lub towarów i kontynuację cyklu produkcji.
wyróżnia się dwie metody finansowania – tzw. metodę
awansową i dyskontową:

•

Metoda awansowa polega na sfinansowaniu przez
faktora cyklu rozliczeniowego ok. 70%-90% wysokości
faktury w formie zaliczki. Warunkiem uruchomienia
środków jest przedstawienie odpowiednich dokumentów

•

Metoda dyskontowa polega na całkowitym rozliczeniu
wysokości faktury. Faktor nabywa wierzytelność swoich
klientów z terminem natychmiastowym.

Funkcje faktoringu

Funkcja der credere – polega na zakupie przez faktora
wierzytelności eksportera z wyłączeniem prawa regresu
bez względu na ryzyko występujące przy ściąganiu
środków pieniężnych od importera. Faktor faktycznie
odciąża eksportera od ryzyka wiążącego się z procesem
udzielania kredytu kupieckiego. Ponadto faktor bierze na
siebie ryzyko związane z wahaniem kursowym.
Funkcja usługowa – występuje wówczas, gdy faktor poza
nabyciem wierzytelności świadczy określone usługi. Często
są to funkcje techniczne związane z księgowaniem,
dokonywaniem rozliczeń transakcji bezgotówkowych,
również elektronicznych oraz sporządzanie wyciągów z
kont oraz monitorowanie i windykacja należności.

Konstrukcja umowy

faktoringowej

Umowa faktoringu powinna określać w

szczególności:

1. Strony umowy
2. Prawa i obowiązki stron
3. Czas obowiązywania umowy
4. Warunki wypowiedzenia
5. Cenę wykupu wierzytelności od Faktoranta
6. Zabezpieczenia

Konstrukcja umowy

faktoringowej

Ponadto umowa faktoringowa może zawierać
elementy dotyczące świadczenia usług
dodatkowych. Faktorant musi zagwarantować
prawdziwość i przenoszalność wierzytelności.
Dodatkowo umowa powinna określać
odpowiedzialność stron za niewykonanie lub
nienależyte wykonanie postanowień umowy.
Umowa faktoringowa wygasa z chwilą spełnienia
przez strony wszystkich świadczeń.

Forfaiting

międzynarodowy

Definicja

Forfaiting międzynarodowy – forma operacji
rozliczeniowej polegająca na skupie należności
terminowych w postaci weksli z wyłączeniem
prawa regresu wobec eksportera. Polega na
przekazaniu wierzytelności przez forfetystę
(eksportera) na rzecz forfaitera (instytucja
forfaitingowa) od dłużnika (importera).

Cechy forfaitingu

Należy zaznaczyć, że forfaiter przejmuje pełne
ryzyko niedotrzymania zapłaty, dlatego konieczne
jest zastosowanie zabezpieczenia w formie
weksla własnego importera, może to być też awal
położony przez bank importera lub
zaakceptowany przez importera weksel
trasowany.