INWAZYJNA CHOROBA

MENINGOKOKOWA

V Rok W. Lekarski

• ICHM –ciężkie, systemowe zakażenie bakteryjne wywołane

przez Neisseria menigitidis

• Klinicznie pod postacią:
- meningokokowe zapalenie opon m-r
- posocznica meningokokowa
Czynniki ryzyka:
- Wiek od 3 m-cy do 5 lat i 11-24 lata
- Niedobory C5-C9
- Zaburzenia układu properdyny
- Brak śledziony
- Złe warunki socjalne
- Zachorowanie w najbliższym środowisku (400-800 x większe

ryzyko)

Epidemiologia

• W większości przypadków meningokoki nie

wywołują choroby, a jedynie stan
bezobjawowego nosicielstwa
(ok. 10% populacji)

• Zakażenia we wszystkich grypach

wiekowych, ale najwięcej u dzieci do 5 r.ż,

• Szerzenie zakażenia głównie za

pośrednictwem bezobjawowych nosicieli, a
nie chorych !!!! (nosicielstwo może trwać
krótko lub przez wiele miesięcy)

• Rocznie 50 000 zgonów na świecie !!!
• Zakażenia sporadyczne, endemiczne,

ogniska epidemiczne, (3 lub więcej
zachorowań) epidemie, pandemie.

• Epidemie wywołują głownie szczepy z grup

serologicznych A, C, W135

• W Europie głównie zakażenia B i C
• W Polsce obserwuje się wzrost odsetka

zakażeń szczepami z grupy C (obecnie 40%),
ale do 2002 r. dominowała grupa B (80%)

ETIOLOGIA

• Gram (-) dwoinka Neisseria

meningitidis (meningokok, dwoinka
zapalenia opon m-r)

• Na podstawie różnic w budowie

otoczki wśród meningokoków
wyodrębniono 13 grup
serologicznych

A, B, C, D, X, Y, Z, W135, 29E,

H, I, K, L

Z klinicznego punktu widzenia

najważniejsze są szczepy: A, B,
C, Y, W135

• Dostępne szczepionki są skuteczne

TYLKO wobec meningokoków z grup

A, C, Y, W135
• Brak szczepionki przeciw

meningokokom z grupy B

Patogeneza

• Meningokoki występują wyłącznie u ludzi !!!!
• Rezerwuarem jest człowiek chory lub bezobjawowy

nosiciel

• Bakterie kolonizują jamę nosowo-gardłową

• Do zakażenia dochodzi przez bliski kontakt z osobą

chorą lub nosicielem:

•

    drogą kropelkową podczas kaszlu, kichania;

•     przez kontakt bezpośredni np. podczas pocałunku;

•

    pośrednio np. picie ze wspólnego naczynia.

•

Meningokoki nie przeżywają poza organizmem

człowieka więc nie można się zarazić np. na basenie lub

przebywając w jednym budynku.

Klinika

• Okres wylęgania: 2-10 dni (3-4)
• Posocznica lub meningokokowe

zapalenie opon m-r lub obie postaci
jednocześnie ze wstrząsem, zwykle z
zaburzeniami krzepnięcia (DIC)

Posocznica meningokokowa

• Tachykardia,
• Tachypnoe,
• Dreszcze,
• Bóle mięśniowe i stawowe
• Objawy zmniejszonej perfuzji skory i

narządów: bladość powłok lub sinica, chłodne
dłonie i stopy, oliguria, nadmierna sennośc
lub zaburzenia świadomości,

• Objaw PATOGNOMONICZNY-

WYBROCZYNY !!!!

Zmiany na skórze

• Początkowo pojedyncze, niewielkie

wybroczyny głównie na dystalnych
częściach kk

• Wysypka krwotoczna nie blednie po ucisku
• Wybroczyny mają tendencję do zlewania,

tworzenia podbiegnięć krwawych, o
nieregularny brzegu

• W zaawansowanej chorobie w obrębie

wybroczyn dochodzi do martwicy skóry

• W dalszej kolejności wstrząs

septyczny

• Końcową fazą posocznicy jest zespół

niewydolności wielonarządowej

Meningokokowe zapalenie opon m-r

• Objawy zapalenia opon m-

rdzeniowych (bóle głowy, nudności,
wymioty

• Sztywność karku, objawy oponowe
• Zaburzenia świadomości
• Objawy ogniskowe ze strony CUN

Diagnostyka

• WBC: leukocytoza
• Wykładniki stanu zapalnego: CRP,

Prokalcytonina

• Cechy uszkodzenia wielonarządowego
• Dodatni wynik hodowli z materiału

pobranego od chorego, posiewy krwi,
badanie pmr, wymazy

• PCR

Leczenie

• Biotrakson 2x 2 g dożylnie + leczenie

objawowe

• Monitorowanie funkcji życiowych (OIOM)

• Profilaktyka: (chemioprofilaktyka

poekspozycyjna) do 24 h po kontakcie:

• Dorośli cyprofloksacyna 1x 500 mg

doustnie

• Dzieci- ceftriakson 1 dawka domięśniowo

(125 mg), dorośli 250 mg i.m.