„Jak skutecznie organizować i

planować swoją pracę w szkołach ?„

Paweł Kupis

Pojęcie planowania i

organizacji

• koniecznym warunkiem skuteczności

każdego działania, jest planowanie i
racjonalna organizacja.

• Planowanie mamy rozumieć, jako czyn

zbiorowy. Czyli, kiedy łącznikiem wszystkich
czynności składowych, jest jakiś cel.

• Planowanie pracy wychowawczej nadaje

działaniom wychowawczym strukturę
zorganizowaną i jest niezbędnym
czynnikiem warunkującym jej powodzenie.

Podczas planowania należy

uwzględnić:

• warunki materialne szkoły i rodziny
• możliwości rozwojowe uczniów, w

tym ich potrzeby i zainteresowania

• zaniedbania wychowawcze i braki

środowiska lokalnego.

Dobrze skonstruowany plan

wychowawcy klasy powinien zawierać

następujące elementy:

główny kierunek pracy z klasą w roku

szkolnym

naczelne zadania planowane na ten

okres

zadania operacyjne (konkretne

zamierzenia i przebieg ich realizacji)

przewidywany czas na wykonanie lub

termin ukończenia

uwagi o realizacji (wykonanie,

trudności, wskazówki, zmiany).

 Planowanie jest niezbędne,
gdyż chroni nauczyciela przed
chaotycznością
i przypadkowością działania ,
nadaje mu jednolity i
uporządkowany charakter.

Pozwala mu również ocenić,
czy i w jakim stopniu realizuje
wyznaczony cel nauczania
i wychowania !

Rodzaje planów

nauczycielskich

W obrębie szkolnictwa mamy dwa podziały:
• planowanie pracy całej szkoły (obowiązki
dyrekcji i rady pedagogicznej);
• planowanie nauczania i uczenia się
( obowiązki nauczyciela)

Nauczyciel planuje pracę dydaktyczną
następująco: kierunkowo, wynikowo i
metodycznie.
A także tworzy plany roczne, okresowe i
pojedynczych lekcji.

Metody planowania dydaktycznego
w skali roku, okresu i pojedynczej
lekcji, różnią się między sobą
wyłącznie stopniem ogólności
formułowanych zadań nauczania.
Wszystkie rodzaje planów powinny
ściśle
się ze sobą wiązać. Starannie
wykonany plan roczny, wpłynie na
jakość planów okresowych, a ta na
jakość
pojedynczych lekcji.

Roczny plan dydaktyczny

Nauczyciel, przygotowując się do realizacji zadań
dydaktycznych, czekających go w nowym roku szkolnym,
sporządza dla każdej klasy, w której ma uczyć roczny plan
nauczania. Podstawę opracowania tego planu stanowi
program odpowiedniego przedmiotu i podręcznik.
Musi go cechować celowość (cele ogólne i cele szczegółowe).
Materiał nauczania należy dostosować do możliwości uczniów,
a więc nauczyciel powinien znać swoich
uczniów pod względem:
• stopnia zaawansowania w nauce
• wiedzy z poprzednich lat
• typowych braków i błędów
• warunków domowych itp.
W planie należy zawrzeć minimum programowe oraz
uwzględnić potrzeby uczniów zdolnych (dodatkowy
i rozszerzony materiał) oraz słabych ( zajęcia
wyrównawcze).
Plan roczny jest ogólny, zarysowuje czynności i zadania,
do zrealizowania w roku szkolnym.

Okresowy plan dydaktyczny

Inaczej określany rozkładem materiału nauczania.
Stanowi konkretyzację planu rocznego, a jednocześnie podstawę
planowania pojedynczych lekcji. Podstawą ich opracowania jest
gruntowna znajomość celów i treści kształcenia danego przedmiotu.
A także dobra znajomość zagadnień metodycznych, podręczników,
środków dydaktycznych, poziomu umysłowego uczniów, ich braków,
uwarunkowań środowiskowych itp.
Jak opracować plan okresowy?
1. Obliczamy ogólną liczbę godzin dotycząca danego przedmiotu w tygodniu;
2. Odejmujemy 10-15 % tego czasu na tzw. „zapas”;
3. Wyliczoną liczbę godzin dzielimy na:
• lekcje postępujące (wdrażanie nowego materiału) – najwięcej czasu;
• następnie lekcje ćwiczeniowe, praktyczne, powtórzeniowe, kontrolne.

Obok lekcji podających, uwzględnić należy lekcje - wycieczki, lekcje
uzupełniające braki, czy rozwiązujące dodatkowe teoretyczne lub praktyczne
problemy.

Przykładowy schemat planu

okresowego:

Codzienny plan

dydaktyczny

Jest określany momentem twórczym w pracy nauczyciela,
ponieważ odświeża i rozszerza on swoją wiedzę,
a także rozwija myślenie, inicjatywę i pomysłowość.
Scenariusz (plan) zajęć, obejmuje:
• temat;
• założone do zrealizowania cele operacyjne;
• przebieg lekcji, czyli czynności wstępne, podstawowe i

końcowe;

Podstawowym, operacyjnym planem nauczyciela,
jest konspekt lekcji.
Jest to rozwinięcie i skonkretyzowanie planu lekcji.

Przygotowanie rzeczowe i metodyczne

do lekcji

Aby nauczyciel mógł mówić o sukcesie dydaktycznym,
powinien rzetelnie przygotować się do prowadzenia zajęć pod
względem rzeczowym i metodycznym oraz poprawnie
sporządzić konspekt.
Jak to wygląda?
Przygotowanie rzeczowe (merytoryczne) – związane z treścią
lekcji, czyli dobra znajomość treści i wybór tych niezbędnych.
Nauczyciel przede wszystkim sam musi rozumieć, to co chce
uczniom przekazać.
Powinien swobodnie poruszać się w danej tematyce.

Przygotowanie metodyczne, tak właściwie jest odpowiedzią na
pytanie:
„Jak poprowadzić przygotowaną lekcję?”. Podstawowe zadania
to:

• określić rodzaj lekcji;

• określić typ lekcji;

• określić metody nauczania;

• przegląd środków dydaktycznych;

• ustalić czynności nauczyciela i ucznia;

• ustalić formy i metody kontroli;

• ustalić zakres pracy domowej;
Nauczyciel powinien zmotywować ucznia do nauki, zachęcić do
aktywnego uczestnictwa w lekcji, zaciekawić tematem i
„ubarwić” odpowiednimi środkami.

Kontrola wykonania

planu

Kontrola mobilizuje do wydajniejszej pracy,
podnosi jej tempo i jakość.
Wyróżnić możemy trzy rodzaje:

 bieżąca (sprawdzenie i ocena wyników
nauczania na
lekcji, poprzez odpytywanie, kartkówki,
testy);

 okresowa ( sprawdziany i testy obejmujące

obszerniejszy materiał);

 roczna (również obejmuje szeroki zakres
materiału,
dodatkowo jej efekty decydują o
promowaniu
ucznia do następnej klasy);

Dziękuję

Literatura
Franciszek Bereźnicki „Podstawy dydaktyki”