Transaminacja - znaczenie procesu,

znaczenie kliniczne transaminaz.

Jarosław Jurczyszyn gr. 9

• TRANSAMINACJA:

- przenoszenie grupy aminowej ; donorem α-
aminokwas; akceptorem α-
ketokwas(pirogronian, szczawiooctan, α-
ketoglutaran- uniwersalny akceptor)
- reakcja odwracalna
- koenzymem fosforan pirydoksalu(wit. B6)
- katalizowane przez aminotransferazy
- bezpośredniej transaminacji nie ulegają:
prolina, treonina, lizyna

• Prolina:

- prolina  dehydroprolina  γ-
semialdehyd glutaminianu 
glutaminian  α-ketoglutaran
TRANSAMINACJA POŚREDNIO
POPRZEZ GLUTAMINIAN !

• Treonina :

- transaminacja pośrednio poprzez
glicynę

• Lizyna:

- transaminacja pośrednio poprzez kwas
α-aminoadypinowy

Transaminacja w przemianach
poszczególnych aminokwasów:

• Tryptofan:

- transaminacja prowadzi do powstania
kwasu indolopropionowego

• Fenyloalanina:

- 3-4 miesiąc życia u chorych na
fenyloketonurię - uaktywnienie toru
metabolicznego prowadzącego do
transaminacji fenyloalaniny do kwasu
fenylopirogronowego.
- fenyloalanina  kwas fenylopirogronowy 
kwas fenylomlekowy = mysi zapach moczu

• Tyrozyna:

- transaminacja – aminotransferaza tyrozynowa:
tyrozyna  p-hydroksyfenylopirogronian

- Tyrozynemia typu II (zespół Richnera-Hanharta):
-> brak lub niedobór cytozolowej aminotransferazy tyrozynowej
->postać oczno-skórna
-> akumulacja tyrozyny i uruchomienie alternatywnych szlaków
jej przemian: N-acetylacji, dekarboksylacji
->w moczu zwiększone ilości produktów tych alternatywnych
szlaków: tyraminy i n-acetylotyrozyny
-> podwyższone stężenie tyrozyny w osoczu; występują tu
również: p-hydroksyfenylopirogronian, p-
hydroksyfenylomleczan, p-hydroksyfenylooctan, N-
acetylotyrozyna, tyramina
->objawy:
- uszkodzenie skóry i wzroku
- opóźnienie rozwoju umysłowego

• Seryna

- może powstawać z metabolitu glikolizy:

3-fosfoglicerynian



utlenienie

3-fosfohydroksypirogronian



transaminacja

3-fosfoseryna



hydroliza, fosfataza

seryna

• Arginina, ornityna:

- pod wpływem arginazy – enzymu cyklu
mocznikowego, arginina rozpada się na mocznik i
ornitynę
- ornityna ulega transaminacji z wytworzeniem γ-
semialdehydu glutaminianu, który jest utleniany do
kwasu glutaminowego i następuje ponowna
transaminacja do α-ketoglutaranu
-defekty w przemianie argininy i ornityny:
->zakrętowy zanik siatkówki:
-defekt δ-transaminazy ornitynowej
- podwyższone stężenie ornityny w osoczu
- występuje postępujące zwyrodnienie siatkówkowo-
naczyniowe z widzeniem tunelowym, aż do całkowitej
ślepoty

• Cysteina:

- dwa tory przemian cysteiny w pirogronian:
->w procesie bezpośredniego utleniania powstaje
cysteinylosulfinian który transaminowany jest do β-sulfinylo-
pirogronianu
- >bezpośrednia transaminacja do 3-merkaptopirogronianu
katalizowana jest przez aminotransferazę cysteinową,
aminotransferazę glutaminianową lub asparaginianową

• Histydyna:

- w histydynemii brak enzymu histydynazy
- zahamowanie wzrostu
- opóźnienie rozwoju umysłowego, wady wymowy
- w schorzeniu uruchomiony alternatywny szlak przekształceń
histydyny:
- histydyna transaminowana do imidazolopirogronianu,
- imidazolopirogronian dekarboksylowany z utworzeniem
imidazolooctanu
- w moczu dużo imidazolopirogronianu i imidazolooctanu

• Glicyna:

- transaminacja z ketoglutaranem
prowadzi do powstania kwasu
glioksalowego i kwasu glutaminowego
- powstawanie z glikosalanu, który ulega
transaminacji z alaniną lub
glutaminianem

• Walina, leucyna, izoleucyna:

- odwracalna transaminacja w cytozolu –
aminotransferaza swoista dla Leu i Ile, osobny enzym dla
Wal -> powstają α-ketokwasy
- transaminacja leucyny: powstaje alfa-ketoizokapronian -
cytozol
- transaminacja izoleucyny: powstaje alfa-keto-beta-
metylowalerian
- transaminacja waliny z alfa-ketoglutaranem: powstaje
alfa-ketoizowalerian; po szeregu przemian powstaje
semialdehyd metylomalonowy który w wyniku
transaminacji przekształcany jest w beta-aminoizomaślan
Choroba „moczu o zapachu syropu klonowego”:
- defekt dehydrogenazy rozgałęzionych
aminokwasów,
- ketoanalogi leucyny i izoleucyny hamują aminotransferazę
alaninową, co zwiększa stężenie alaniny we krwi

• Kwas glutaminowy

- aminotransferaza glutaminowa,
przenosi grupę aminową z różnych
aminokwasów na α-ketoglutaran z
wytworzeniem glutaminianu i α-
ketokwasu
-w wyniku dekarboksylacji powstaje GABA
którego transaminacja prowadzi do
wytworzenia semialdehydu kwasu
bursztynowego, który może być utleniony
do bursztynianu lub zredukowany do
gamma-hydroksymaślanu

• Alanina

- Cykl alaninowy: w mięśniach z glukozy powstaje pirogronian
który transaminuje z różnymi aminokwasami dając alaninę;
alanina z mięśni trafia do krwiobiegu i w wątrobie grupa aminowa
przekazywana jest dalej do cyklu mocznikowego, pirogronian
wykorzystywany w glukoneogenezie lub Cyklu Krebsa
- wytworzona w glukoneogenezie glukoza trafia do mięśnia, tu
spalana do pirogronianu, który znowu transaminuje do alaniny

Zastosowanie diagnostyczne transaminaz

• Wzrost aktywności AspAT/AlAT w osoczu:

- zawał mięśnia sercowego
- choroby wątroby z uszkodzeniem hepatocytów
(WZW, toksyczne uszkodzenie, marskość, nowotwory)
- zawały płuca, mózgu, nerki, śledziony, jelit
- choroby mięśni(urazy, zapalenia, dystrofie)
- ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego
- ostre zapalenie trzustki
- włośnica, zabiegi kardiochirurgiczne, zapalenie
wsierdzia, zatrucie ciążowe, przełom hemolityczny,
zespół zmiażdżenia, oparzenia, naświetlanie
promieniami X, napadowa mioglobinuria
-zażywane leki(glikokortykosterydy, erytromycyna,
doustne środki antykoncepcyjne, tetracykliny,
morfina, kodeina , salicylany, glikozydy nasercowe)

• wskaźnik de Ritisa

AspAT/AlAT<1 przy:

– wirusowe zapalenia wątroby (ostre i przewlekłe),
– hemochromatoza,
– uszkodzenia polekowe i toksyczne
– niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby,
– autoimmunologiczne zapalenie wątroby;

• AspAT/AlAT>1 przy:

– toksyczne uszkodzenie wątroby

• alkoholową chorobę wątroby

,

• uszkodzenia polekowe,

– dokonaną marskość wątroby (niezależnie od przyczyny),
– inna (pozawątrobowa) przyczyna:

• hemolizę,
• choroby mięśni,
• choroby tarczycy.

Reakcje transaminacji mają doprowadzić do
powstania dwóch kluczowych dla
metabolizmu aminokwasów: kwasu
glutaminowego i alaniny. Alanina tworzy się
w wyniku transaminacji pirogronianu
(AlAT), natomiast w wyniku
transaminacji szczawiooctanu (AspAT),
tworzy się asparaginian. W sensie
metabolicznym, najważniejszym enzymem
jest aminotransferaza glutaminowa,
która zajmuje się przenoszeniem grupy
aminowej z róznych aminokwasów na α-
ketoglutaran z wytworzeniem L-
glutaminianu i α-ketokwasu.

KONIEC

• DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!