Ustrój

polityczny

Włoch

Geneza ustroju

Ustrój polityczny Republiki Włoskiej to przykład jednego

z najbardziej typowych systemów parlamentarnych. Od

początku swojego istnienia Włochy były monarchią,

chociaż w latach w 1922-1943 faktyczną władzę w

państwie sprawował faszystowski przywódca – Benito

Mussolini. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1946

r., w drodze referendum przyjęto republikę jako formę

rządów. W wyniku uchwalonej 22 grudnia 1947 roku

konstytucji Włochy stały się republiką parlamentarną –

państwem unitarnym, ale o rozwiniętej autonomii władz

lokalnych.

republika; 54,24;
54,26%

Monarchia; 45,72;
45,74%

Konstytucja z 22 grudnia

1947 r.



Część wstępna (artykuły 1-12) zawiera

„Zasady Podstawowe”



Część pierwsza (artykuły 13-54) regulujące

prawa i obowiązki obywatelskie.



Część druga (artykuły 55-139) rozstrzyga o

ustroju republiki oraz organizacji i
funkcjonowaniu aparatu państwowego.

Prawo Wyborcze

Do Izby Deputowanych

Obie izby parlamentu:



Pełnią funkcję legislacyjną



Zatwierdzają przygotowany przez rząd budżet oraz

sprawozdanie dotyczące wydatków



Ogłaszają stan wojny



Upoważniają prezydenta do ratyfikacji umów

międzynarodowych, aktów o amnestii i prawie łaski



Kontrolują działalność rządu i administracji m.in.: poprzez

składnie interpelacji, ogłaszanie rezolucji oraz prowadzenie

parlamentarnych dochodzeń dotyczących prac rządu

Prezydent



Wybierany jest na siedmioletnią kadencję



Jego wyboru dokonuje specjalne Kolegium, składające się z

członków obu izb parlamentarnych plus delegacji każdej z rad

regionalnych po trzech



Kandydować może każdy obywatel, po ukończeniu 50 roku

życia, posiadający pełne prawa polityczne



Konstytucja zakazuje piastowania przez prezydenta

jakiegokolwiek innego stanowiska

Funkcje prezydenta

W stosunku do parlamentu prezydent posiada następujące

uprawnienia:

*zarządzanie wyborów, w określonych konstytucyjnie terminach;
*ustalanie terminu pierwszego posiedzenia Izby Deputowanych i Senatu;
*zwoływanie izb na sesje nadzwyczajne;
*kierowanie orędzi do izb parlamentarnych;
*promulgacja ustaw;
*możliwość zastosowania weta ustawodawczego poprzez żądanie

ponownego uchwalenia ustawy;

*podejmowanie decyzji o rozwiązaniu izby lub obu izb, po wysłuchaniu

opinii ich przewodniczącego; (uprawnienie to nie może być
realizowane w ostatnim półroczu urzędowania prezydenta);

*mianowanie pięciu dożywotnych senatorów;
*zarządzanie referendum w sytuacjach przewidzianych konstytucyjnie.

Najważniejsze kompetencje wobec Rady Ministrów:

*powoływanie premiera i pozostałych członków Rady Ministrów

oraz przyjmowanie dymisji Rady Ministrów;

*mianowanie innych funkcjonariuszy administracji państwowej w

przypadkach wskazywanych przez ustawę;

*upoważnianie Rady Ministrów do przedstawiania izbom

parlamentarnym projektów ustaw;

*ogłaszanie dekretów i tymczasowych rozporządzeń o mocy

ustawy;

*ratyfikowanie traktatów międzynarodowych, zawieranych przez

rząd, ewentualnie z dodatkowym upoważnieniem ustawy;

*sprawowanie zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi, w

szczególności przez przewodniczenie Najwyższej Radzie
Obrony;

*ogłaszanie stanu wojny, uchwalonego przez parlament.

W sprawach dotyczących wymiaru sprawiedliwości, prezydent:

*wydaje decyzje o ułaskawieniu lub złagodzeniu kary
*przewodniczy Najwyższej Radzie Sądownictwa, natomiast na podstawie

ustawy o NRS posiada również prawo jej rozwiązania, żądania od niej
określonych informacji, a także wnioskowania co do wszczęcia w
Radzie procedury odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów;

*mianuje pięciu (na 15) sędziów Trybunału Konstytucyjnego;
*mianuje członków regionalnych trybunałów administracyjnych i

członków Zgromadzenia Plenarnego Rady Stanu.

 
W zakresie kompetencji dotyczących samorządu

terytorialnego, prezydent ma:

*prawo rozwiązywania rad regionalnych;
*prawo powoływania w regionach Komisji Kontroli Administracji

Regionalnej.

powołanie przez prezydenta Republiki premiera

Powoływanie Rady Ministrów

Funkcje Rady Ministrów

1.

ustalanie ogólnych kierunków w zakresie
polityki i w administrowaniu

2.

działalność prawodawcza

3.

uprawnienia, które wiążą się z
funkcjonowaniem regionów

4.

rozwiązywanie konfliktów kompetencyjnych
między ministrami

5.

uprawnienia nadzorcze i kontrolne wobec
ministrów

Uprawnienia premiera



kieruje ogólną polityką rządu i jest

dodatkowo za nią odpowiedzialny



utrzymuje jednolitość kierunku działalności

politycznej i administracyjnej



inspiruje i koordynuje działalność ministrów

Izba Obrachunkowa

Główne partie polityczne:



Włoska Partia Ludowa



Demokraci Lewicy



Włoska Odnowa



Narodowa Federacja Listy Zielonych



Sojusz Demokratyczny



Ruch na rzecz Demokracji



Południowotyrolska Partia Ludowa



Partia Radykalna



Sojusz Narodowy



Liga Północna na Rzecz Niepodległości Padanii



Włoska Liga Federalna



Demokraci dla Drzewa Oliwnego

Bibliografia:

1.

„Ustroje państw współczesnych” - Wiesław Skrzydło, Wojciech

Zakrzewski, Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin

2002.

2.

„Współczesne systemy polityczne” - Konstanty Adam Wojtaszczyk,

Wyd. 2 popr. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996.

3.

„Współczesne systemy polityczne” - red. nauk. Marek Żmigrodzki,

Bożena Dziemidok-Olszewska, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2007.

4.

„Ustroje konstytucyjne państw współczesnych” - Paweł Sarnecki, wyd.

3, stan prawny na 31 lipca 2007 r. - Warszawa : Wolters Kluwer Polska.