Układ o

nierozprzestrzenia

niu broni jądrowej

z dnia

1 lipca 1968 roku

Międzynarodowy traktat

zabraniający

państwom posiadającym technologię
budowy broni jądrowej sprzedaży jej
do krajów, które tej technologii nie
posiadają i jednocześnie zobowiązanie
państw, które jej nie posiadają do
zaprzestania prób jej rozwoju

. Jest

także, w Artykule VI, obowiązek
rozbrojenia jądrowego.

Układ ten został przedłożony do

ratyfikacji 1 lipca 1968, wyłożony do
podpisu w Londynie, Moskwie i
Waszyngtonie . Został ratyfikowany przez
Polskę 3 maja 1969. Do końca 2003 r.
ratyfikowało go

189 państw – więcej niż

jakikolwiek inny traktat.

Wszedł w życie po złożeniu

dokumentów ratyfikacyjnych przez trzech
depozytariuszy oraz 40 innych państw.
Układ ma charakter otwarty. Zawarty został
na 25 lat.

W maju 1995 decyzją

sygnatariuszy został bezterminowo
przedłużony.

Broń jądrowa to rodzaj broni
masowego rażenia
wykorzystującej wewnątrzjądrową
energię wydzielaną podczas
łańcuchowej reakcji rozszczepienia
jąder ciężkich pierwiastków.

Dzięki istnieniu tej broni
powstało przekonanie o
możliwości pokonania
przeciwnika bez użycia
ogromnych armii, do
zadania dużych
zniszczeń na obszarze
przeciwnika wystarczy
samolot bombowy,
pocisk artyleryjski lub
rakieta przenosząca
atomowe głowice
bojowe.

Polska należy do krajów, które
wycofały się z badań nad bronią
nuklearną.

Głównym założeniem
porozumienia jest
wyeliminowanie
rozprzestrzeniania broni
jądrowej przez państwa
już taką broń posiadające.
Zadeklarowano jednak
zasadę udostępniania
korzyści i informacji
naukowych związanych z
wykorzystywaniem energii
atomowej dla celów
pokojowych.

Sygnatariusze zostali podzieleni na grupę mocarstw
nuklearnych (które wyprodukowały lub dokonały
wybuchu jądrowego przed 1967 rokiem) oraz grupę
państw nienuklearnych. Zgodnie z traktatem
posiadają one różny zakres praw i obowiązków.

Jak mówi artykuł I, zobowiązują się one do

nieprzekazywania komukolwiek bezpośrednio
lub pośrednio broni jądrowej lub innych
jądrowych urządzeń wybuchowych oraz
kontroli nad taką bronią lub takimi
urządzeniami wybuchowymi, jak również do
nieokazywania pomocy, niezachęcania i
nienakłaniania państw nie dysponujących
bronią jądrową do produkowania jej lub
uzyskania inną drogą oraz kontroli nad taką
bronią lub urządzeniami wybuchowymi.

Państwa które nie podpisały
układu :

Państwa te nie zostały wykluczone ze

współpracy międzynarodowej w dziedzinie
nuklearnej, a wręcz w stosunku do stron
układu w pewnych aspektach są w
korzystniejszym położeniu, ponieważ nie mają
obowiązku poddania się tak dużej kontroli
międzynarodowej.

Jedynymi państwami, które nie podpisały

układu są Izrael, Indie i Pakistan. Korea
Północna, która przystąpiła do traktatu w
1985 roku, w kwietniu 2003 roku
jednostronnie się z niego wycofała.

Arsenał nuklearny na świecie
w 2009 roku

od 1945 -

USA - 10.000 głowic

(w dniu

04.05.2010 r. amerykańskie Ministerstwo Obrony ogłosiło, że
posiada 5113 głowic nuklearnych)

od 1949 -

Rosja - 16.000

od 1952 -

Wielka Brytania - 160

od 1960 -

Francja - 350

od 1964 -

Chiny - 200

od 1974 -

Indie - 160

od 1979 -

Izrael - 150

od 1998 -

Pakistan - 50

od 2006 -

Korea Północna - 15

Nieprzestrzeganie
Układu :

Główne założenia Układu dają pewną ochronę przed

rozprzestrzenianiem się broni jądrowej, jednak
mankamentem jest brak mechanizmów jego egzekwowania
oraz brak woli politycznej mocarstw na samoograniczenie
własnego potencjału nuklearnego. Niestety można znaleźć
przykłady starania się o potajemne uzyskanie broni jądrowej
przez sygnatariuszy (Koreę Północną).

Stany Zjednoczone, pomimo podpisania Układu,

prowadzą program udostępniania posiadanej broni innym
krajom NATO. W czasie pokoju jest ona pod kontrolą
amerykańskich żołnierzy, jednak w wypadku wybuchu wojny
ma zostać przekazana państwu, na którego terytorium się
znajduje. Takie działania są sprzeczne z założeniami Układ,
choć państwa NATO nie zgadzają się z tą opinią

.