TEORIA RUCHU
POJAZDÓW

PROJEKT: Charakterystyka silnika

1.3 90KM MultiJet

1. Wstęp

Udział silników ZS w rynku samochodów osobowych w

Europie systematycznie rośnie w stopniu większym niż
oczekiwano biorąc pod uwagę przyrost cen samochodów.

Niedawno wprowadzenie przez producentów

niewielkich silników ZS o pojemności poniżej 1.5 dm3 z
systemem zasilania common rail pobudziło wzrost
sprzedaży takich silników w klasie małych pojazdów.

Pomiędzy tymi koncernami znajduje się silnik 1.3 dm3

SDE 70 KM wprowadzony na rynek w połowie 2003 roku w
wielu modelach fiata, lancii, opla i suzuki. Silnik ten,
wyprodukowany w Bielsku Białej, w fabryce o zdolności
produkcyjnej sięgającej 700 tyś. sztuk rocznie.

Po sukcesie rynkowym silnika 1.3 SDE 70km w styczniu

2005 powstał wariant o szczególnych właściwościach, o
mocy zwiększonej do 90 KM. W segmencie małych silników
ZS typ 1.3 SDE 90 km jest dziś najmniejszym
czterocylindrowym silnikiem o największym stopniu
wysilenia.

Udział silników ZS w rynku samochodów osobowych w

Europie systematycznie rośnie w stopniu większym niż
oczekiwano biorąc pod uwagę przyrost cen samochodów.

Niedawno wprowadzenie przez producentów

niewielkich silników ZS o pojemności poniżej 1.5 dm3 z
systemem zasilania common rail pobudziło wzrost
sprzedaży takich silników w klasie małych pojazdów.

Pomiędzy tymi koncernami znajduje się silnik 1.3 dm3

SDE 70 KM wprowadzony na rynek w połowie 2003 roku w
wielu modelach fiata, lancii, opla i suzuki. Silnik ten,
wyprodukowany w Bielsku Białej, w fabryce o zdolności
produkcyjnej sięgającej 700 tyś. sztuk rocznie.

Po sukcesie rynkowym silnika 1.3 SDE 70km w styczniu

2005 powstał wariant o szczególnych właściwościach, o
mocy zwiększonej do 90 KM. W segmencie małych silników
ZS typ 1.3 SDE 90 km jest dziś najmniejszym
czterocylindrowym silnikiem o największym stopniu
wysilenia.

Silnik 1.3 16v Multijet o mocy 75 KM i 90 KM
W Fiacie Punto nie mogło zabraknąć silnika 1.3 16v Multijet – najmniejszego i najbardziej zaawansowanego
wśród Diesli, który zdobył w 2005 roku nagrodę :International Engine of the Year: w kategorii jednostek od 1.0
do 1.4 litra. Jednostka ta z bezpośrednim wtryskiem “Common Rail” drugiej generacji – z zastosowaniem
całkowitej nowości: debiutuje nowa wersja wyposażona w turbosprężarkę o zmiennej geometrii. Z tym
dodatkowym zasilaniem, silnik 1.3 16v Multijet rozwija 90 KM (66 kW przy 4000 obr/min) mocy maksymalnej i
posiada moment obrotowy 20,4 kGm (200 Nm przy 1750 obr/min). To nie wszystko. Grande Punto wyposażone w
jednostkę 1.3 Multijet o mocy 90 KM gwarantuje doskonałe osiągi: rozwija maksymalną prędkość 175 km/h i
potrzebuje 11.9 sekund, by rozpędzić się od 0 do 100 km/h. Zużycie paliwa plasuje się wśród najlepszych w
segmencie: 5.9 l/100 km w cyklu miejskim, 3.9 /100 km poza miastem i 4.6 /100 km w cyklu mieszanym.
Poza nowym typem turbosprężarki (w 1.3 Multijet o mocy 75 KM występuje turbosprężarka o stałej geometrii),
silnik wyróżnia się też innymi nowościami. Zmieniony system spalania o zwiększonych przekrojach kanałów
ssących i wydechowych, redukuje turbulencje w komorze spalania, zmieniając w konsekwencji jej geometrię i
stopień sprężania z 18:1 do 17.6:1. System kontroli emisji przewiduje zawór EGR uaktywniany elektrycznie i
sterowany bezpośrednio przez system kontroli silnika, wymiennik ciepła chłodzenia recyrkulowanych gazów
wydechowych (EGR) i katalizator w pętli zamkniętej “close coupled”. Pozwala to na spełnienie norm emisji spalin
EURO 4.
Równie doskonałe są osiągi jednostki 1.3 Multijet, która rozwija moc 75 KM (55 kW przy 4000 obr/min) i
uzyskuje moment obrotowy 19,4 kGm (190 Nm przy 1750 obr/min). Grande Punto wyposażone w ten silnik
osiąga prędkość maksymalną 165 km/h, przyspiesza od 0 do 100 km/h w 13.6 sekund i zajmuje jedno z
najlepszych miejsc w segmencie w zakresie zużycia paliwa: 5.9 l/100 km w cyklu miejskim, 4.0 l/100 km w cyklu
poza miejskim i 4.7 l/100 km w cyklu mieszanym.
Tutaj kończą się różnice miedzy dwoma wersjami 75 i 90 KM. Obie mają tę samą konstrukcję. “4 cylindry w
układzie rzędowym” o pojemności 1248 cm³, średnicę cylindra 69,6 mm i „wydłużony” skok tłoka 82 mm.
Jednostki posiadają cztery zawory na cylinder uruchamiane bezpośrednio przez podwójny wałek rozrządu za
pomocą zestawu dźwigni z rolką. To nie wszystko. Silnik 1.3 Multijet 16v to prawdziwy majstersztyk technologii
w miniaturze: “razem ze wszystkimi akcesoriami waży zaledwie 130 kg; posiada małe wymiary, długość poniżej
50 centymetrów i wysokość 65; a rozmieszczenie komponentów zostało opracowane z myślą o jak najmniejszych
gabarytach.
Jednostka ta, zaprojektowana według kryteriów maksymalnej racjonalności, sprawności i niezawodności, może
zapewnić doskonałe osiągi i jest praktycznie “niezniszczalna”: jej żywotność zaplanowano na 250.000 km bez
jakiejkolwiek obsługi komponentów mechanicznych. Co więcej, odstępy między wymianami oleju wydłużają się z
20 do 30.000 km (1.3 Multijet 16v stosuje olej o niskiej lepkości – “fuel economy” – nieszkodliwy dla
środowiska).
Nowy silnik, kompaktowy i zaawansowany technologicznie, ma także misję ekologiczną, ponieważ spełnia limity
emisji normy Euro 4 również bez filtra cząstek stałych (dostępny w opcji).
1.3 Multijet 16v (o mocy 75 lub 90 KM) stanowi prawdziwy skok technologiczny, który dla klienta przekłada się
na mniejsze zużycie paliwa i mniejszy poziom emisji. Ale pamiętać tez należy o niskim poziomie hałasu (dzięki
“wielokrotnym wtryskom”); większym komforcie (mniej wibracji); przyjemnej i łatwej jeździe (dzięki
progresywnemu momentowi obrotowemu, co z kolei gwarantuje lepszą kontrolę spalania); elastyczności i
dynamice Diesla, który coraz bardziej przypomina silniki benzynowe ze względu na szeroki zasięg obrotów (na
przykład, nie występuje już “odcięcie” paliwa nieco powyżej 4000 obr/min); właściwościach ekologicznych
umożliwiających poprawę podstawowej zalety Diesla w dziedzinie ekologii (zużycie paliwa) przy redukcji do
minimum jego głównej wady (emisja cząstek stałych).

Silniki Diesla: historia prymatu Fiata

2. Krzywa charakterystyki

mocy i momentu silnika 90

KM

Krzywa charakterystyki mocy i momentu silnika 75 KM

3. Elastyczność silnika

Elastyczność silnika 1.3 90 KM (66 kW)

4. Moc efektywna

Moc efektywna silnika 1.3 90 KM (66 kW)

5. Godzinowe i jednostkowe

zużycie paliwa

Charakterystyka zużycia paliwa

Zużycie paliwa

Odczytujemy z wykresu jednostkowe zużycie
paliwa dla
1300 obr/min tj. 208 g/kWh

Przeliczamy to na kilometrowe zużycie
(zamieniając gramy na kilogramy i konie na
kilowaty)
0,208 kg/kWh * 14,7kW / 90 km/h =
0,034 kg/km

Dzielimy przez gęstość oleju napędowego i
mnożymy razy 100 km
0,034 kg/km / 0,86kg/l * 100 km = 3,95 l

6. Dodatkowe informacje

Rodzaj

silnika

Średnica

cylindra

mm

Liczba

cylindró

w

Moc

nominal

na

KW

Obroty

obr/min

Średnie

ciśnienie

użyteczn

e

MPa

Minimaln

e

jednostk

owe

zużycie

paliwa

g/(KWh)

samochod

ów

osobowyc

h

60 - 100

2 - 8

20 - 260

4500 -

7000

0.6 - 1.0

290 - 330

samochod

ów

ciężarowy

ch

80 - 130

6 - 12

50 - 350

2200 -

3500

0.6 - 0.8

240 - 260

maszyn

roboczych 80 - 150

2 - 12

10 - 500

1800 -

2800

0.6 - 0.8

230 - 250

okrętowe

200 -

1080

4 - 16

1000 -

80000

85 - 350

1.2 - 1.9

170 - 225