DIALOG BOGA
I CZŁOWIEKA –
PISMO ŚWIĘTE
NATCHNIENIE BIBLIJNE
• NATCHNIENIE
JEST
NADPRZYRODZONYM DZIAŁANIEM
BOGA, OBEJMUJĄCYM CAŁY PROCES
POWSTAWANIA KSIĄG ŚWIĘTYCH.
OZNACZA SZCZEGÓLNĄ, NADPRZYRODZONĄ POMOC W TWORZENIU, PRZEKAZYWANIU JAK I SPISYWANIU KSIĄG
W ODNIESIENIU DO SAMYCH KSIĄG
OZNACZA SZCZEGÓLNĄ, NADPRZYRODZONĄ POMOC W TWORZENIU, PRZEKAZYWANIU JAK I SPISYWANIU KSIĄG
PISMO I JĘZYKI BIBLIJNE
Pierwsze świadectwa pisma pochodzą z
południowej Babilonii. Przyjmuje się
powszechnie, że wynalazcami pisma byli
Sumerowie (ok.3500 przed Chrystusem).
Sumerowie zmodyfikowali pismo
obrazkowe – powstało pismo klinowe.
Ok.1500r przed Chrystusem w Palestynie
pojawia się alfabet. Nastąpiło przejście od
rysowania przedmiotu do liter alfabetu.
Materiał pisarski
TABLICZKI GLINIANE – OSTRAKA
JĘZYKI BIBLIJNE
HEBRAJSKI
PRZEKAZYWANIE TEKSTU
• NIE POSIADAMY ORYGINALNEGO
EGZEMPLARZA ŻADNEJ Z KSIĄG
BIBLIJNYCH.
• ISTNIEJĄ JEDYNIE EGZEMPLARZE,
KTÓRE DOTARŁY DO NAS W WYNIKU
PRZEPISYWANIA.
• W TRAKCIE TEGO PROCESU TEKST
ULEGAŁ SKAŻENIOM, MODYFIKACJOM
ŚWIADOMYM LUB NIEŚWIADOMYM.
• EFEKTEM TEGO BYŁA POTRZEBA
KRYTYKI TEKSTU – KTÓREJ ZADANIEM
JEST DOTARCIE DO TEKSTU
ORYGINALNEGO, CZYLI JEGO
REKONSTRUKCJA.
• KORZYSTA ONA ZE ŚWIADECTW:
BEZPOŚREDNICH
DZIEJE PRZEPISYWANEGO TEKSTU
REDAKCJA DZIEŁA
Przekłady Biblii
PRZEKŁADY GRECKIE
• SEPTUAGINTA
Powstanie:
tekst grecki Biblii ma dla
chrześcijan duże znaczenie, najpierw
dlatego, że jest to Biblia którą posługiwali
się Apostołowie, po drugie zaś dlatego, że
posługiwali się nią Ojcowie Kościoła.
Pierwsze wzmianki o greckim przekładzie
Biblii mówią, że powstał on na polecenie
króla egipskiego Ptolemeusza.
• Na jego polecenie wysłano do Aleksandrii 72
znawców Prawa Mojżeszowego, którzy na
wyspie Faros w ciągu 72 dni mieli przetłumaczyć
Pięcioksiąg Mojżesza na język grecki.
• Stąd nazwa Biblia Siedemdziesięciu –
Septuaginta.
Bardziej prawdopodobna hipoteza głosi, że na
terenie Egiptu wspólnoty religijne, nie znając
języka hebrajskiego, korzystały z fragmentów
ksiąg tłumaczonych na język grecki dla celów
liturgiczno-katechetycznych.
Połączenie tych fragmentów dało w konsekwencji
przekład grecki Biblii.
• PIERWSZYM ZNANYM PRZEKŁADEM
W DZIEJACH LITERATURY ŚWIATOWEJ
JEST BIBLIA I PRZEKŁAD TAKI ISTNIAŁ
JUŻ W III W.PRZED
CHRYSTUSEM.
• Pomimo istnienie Septuaginty – na
przełomie wieków pojawiały się nowe
przekłady Biblii hebrajskiej na język
grecki.
• HEKSAPLA -
dzieło Orygenesa .
Zestawienie istniejących przekładów
greckich z tekstem hebrajskim.
Niestety dzieło spłonęło w całości w
Cezarei.
Kodeksy: Watykański, Aleksandryjski,
Synaicki
PRZEKŁADY ŁACIŃSKIE
• VETUS LATINA -
OD POCZĄTKU II
WIEKU BIBLIA BYŁA TŁUMACZONA NA
JĘZYK ŁACIŃSKI, TE PRZEKŁADY
NOSZĄ OGÓLNĄ NAZWĘ VETUS
LATINA (STAROŻYTNY PRZEKŁAD
ŁACIŃSKI). MOŻNA JE BYŁO
PODZIELIĆ NA:
• AFRA –
PRZEKŁADY POWSTAJĄCE NA
TERENIE AFRYKI,
• ITALA –
POCHODZĄCE Z ITALII.
• WULGATA -
DZIEŁO ŚW.HIERONIMA.
NA PROŚBĘ PAPIEŻA DAMAZEGO PODJĄŁ SIĘ
DZIEŁA PRZEŁOŻENIA NA JĘZYK ŁACIŃSKI
CAŁEJ BIBLII.
STARY TESTAMENT PRZEŁOŻYŁ Z JĘZYKA
HEBRAJSKIEGO, NATOMIAST TEKST
NOWEGO TESTAMENTU STANOWIŁY
POPRAWIONE PRZEZ NIEGO
DOTYCHCZASOWE PRZEKŁADY ŁACIŃSKIE.
SOBÓR TRYDENCKI POLECIŁ WYDAĆ
POPRAWIONY TEKST WULGATY DLA
UŻYTKU KOŚCIELNEGO.
• PRZEKŁADY NA JĘZYK POLSKI
- PSAŁTERZ
- BIBLIA KRÓLOWEJ ZOFII
- PSAŁTERZ DAWIDOWY
- BIBLIA LEOPOLITY (1561r.)
BIBLIA W PRZEKŁADZIE JAKUBA WUJKA
(1599r.)
PIEKNO JĘZYKOWE TEGO PRZEKŁADU MIAŁO
NIEWĄTPLIWY WPŁYW NA ROZWÓJ
LITERATURY POLSKIEJ.
• PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ ZAPADŁA
DECYZJA ABY UNOWOCZESNIĆ
PRZEKŁAD JAKUBA WUJKA –
POWSTAJE
BIBLIA POZNAŃSKA.