Mutyzm wybiórczy

Krótka historia

Zaburzenie zostało opisane po raz pierwszy w 1877 przez

niemieckiego lekarza Kussmaula i nazwane „aphasia
volentaria” czyli afazja dobrowolna. Nazwa ta sugerowała
błędnie, że dzieci z tym zaburzeniem świadomie wybierają
ciszę. W 1934 r. angielski lekarz Tramer opisał kilka
przypadków nie mówiących dzieci i wprowadził termin
„elective mutism” - mutyzm planowany, nadal błędnie
rozumiano to zaburzenie. Dopiero w roku 1994 w
amerykańskiej klasyfikacji zaburzeń psychicznych (DSM
IV) wprowadzono właściwszy termin mutyzm selektywny,
zwany również wybiórczy, najtrafniej odzwierciedlający
specyfikę tego zaburzenia.

Czym jest mutyzm wybiórczy?

Mutyzm wybiórczy ( zwany również

selektywnym) należy rozpatrywać w

kategorii zaburzenia lękowego oraz

fobii przed mówieniem. Dziecko

przestaje się mówić w wybranej

sytuacji, np. w przedszkolu, pomimo

braku uszkodzenia narządu mowy i

zachowanej zdolności do mówienia.

Mutyzm wybiórczy można stwierdzić,
gdy dziecko:

•

nie ma zaburzeń w budowie i
funkcjonowaniu narządów mowy

•

nie cierpi na dysfunkcje mózgowe

•

umie mówić i komunikuje się w
określonych sytuacjach, np. wśród
najbliższych

•

problemy z mówieniem utrzymują się
miesiąc lub dłużej

Z czego wynika?

•

Prawdziwe przyczyny są natury
psychologicznej.

•

Mutyzm wybiórczy wynika z
odczuwanego lęku i innych trudnych
uczuć.

•

Powodować go mogą silne przeżycia
psychiczne a także długotrwały stres.

Przyczyny:

•

wypadek, którego dziecko było
świadkiem lub uczestnikiem

•

utrata bliskiej osoby

•

przemoc, jakiej doznało dziecko

•

gwałtowne i radykalne pogorszenie
warunków życia

•

rozwód rodziców

Przyczyny:

•

patologiczne postępowanie wobec
dziecka

•

alkoholizm w rodzinie

•

ciężka choroba w rodzinie

•

niedocenianie potrzeb emocjonalnych
dziecka

•

pójście dziecka do przedszkola lub
szkoły

•

wychowanie w rodzinach
dwujęzycznych

Mity dotyczącego mutyzmu
wybiórczego:

•

To wyjątkowo silna nieśmiałość -
jest to zbytnie uproszczenie. Mutyzm
wybiórczy jest spowodowany stanem
lękowym.

•

Mija sam - kolejny mit, jeśli
zaburzenie to minie znaczy to, że
dziecko otrzymało odpowiednią pomoc
od swojego otoczenia.

Mity dotyczącego mutyzmu
wybiórczego:

•

Jest nieuleczalny lub bardzo ciężko
go wyleczyć - jeżeli terapię
rozpocznie się odpowiednio wcześnie z
odpowiednio zaplanowanymi
działaniami i dużą cierpliwością,
można osiągnąć bardzo dobre
rezultaty.

Mity dotyczącego mutyzmu
wybiórczego:

•

Dotyka dzieci o niższym stopniu
inteligencji - dzieci mutystyczne są
równie inteligentne jak ich rówieśnicy.

•

Przedłużamy i utrwalamy mutyzm
pomagając dziecku w tym okresie
nawiązać kontakt pozawerbalny - wręcz
przeciwnie! To przekonywanie, karanie i
wymuszanie na dziecku przedłuża ten stan.

Mity dotyczącego mutyzmu
wybiórczego:

•

Dzieci z mutyzmem selektywnym
są z natury samotnikami - nie, dzieci
te również pragną kontaktów
społecznych, chcą być akceptowne i
lubiane, lecz wiedzą, że ich problem z
wydobyciem słów przeszkadza im w
tych kontaktach.

Jak nauczyciele mogą pomóc
dziecku z mutyzmem?

•

Motywując dziecko do komunikacji
w pozytywny sposób - nie
wymuszanie, stawianie realistycznych
celów, upewnenie, że mówienie nie jest
wymagane, by dziecko poczuło się
swobodniej.

Jak nauczyciele mogą pomóc
dziecku z mutyzmem?

•

Budując pewność siebie dziecka -
mniejsze wymagania wobec niego,
nagradzanie i chwalenie dziecka za
nawet najmniejsze osiagnięcia,
pomaganie w rozwijaniu jego
samodzielności, życzliwość i dużo
uśmiechu.

Jak nauczyciele mogą pomóc
dziecku z mutyzmem?

•

Stosując życzliwe i przyjacielskie
komentarze w miejscu zadawania
pytań - nie rezygnowanie z mówienia
do dziecka, zachęcanie do
kontaktowania się poprzez mimikę i
gesty, zainteresowanie dzieckiem,
unikanie stresującego dziecko
oczekiwania na odpowiedź po zadaniu
mu pytania.