KONSTYTUCJ

A RP

Z

2.IV.1997R.

ROZDZIAŁ II

WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA I OBYWATELA

Zasady ogólne

GODNOŚĆ CZŁOWIEKA

ART. 30.

Przyrodzona

i

niezbywalna

godność człowieka stanowi źródło
wolności i praw człowieka i
obywatela.

Jest

ona

nienaruszalna, a jej poszanowanie
i ochrona jest obowiązkiem władz
publicznych.

Godność

człowieka

nie

jest

konstytucyjnym

prawem

lub

wolnością człowieka, ale stanowi
ich źródło. Pojęcie godności w
konstytucji

nie

zostało

sprecyzowane, ale po analizie
znaczenia tego artykułu można
wywnioskować, że jest to godność
osobowa.

WOLNOŚĆ CZŁOWIEKA

ART. 31.

1

.

Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.

2.

Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie

wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.

3.

Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i

praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są
konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub
porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i
moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te
nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Chroni zaledwie wolność osobistą, a nie człowieka. Sens tego artykułu
sprowadza się do zakazu zmuszania kogokolwiek “do czynienia tego,
czego prawo mu nie zakazuje". Przede wszystkim należy zauważyć, że
oprócz

ograniczeń wymienionych w

tym przepisie większość

poszczególnych wolności i praw jest dodatkowo limitowanych - jeśli nie
bezpośrednio

w

innych

miejscach

Konstytucji

RP,

to

przez

zapowiedziane odrębne ustawy.

ZASADA RÓWNOŚCI

ART. 32.

1.

Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do

równego traktowania przez władze publiczne.

2.

Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym,

społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

„Wszyscy są wobec prawa równi”

Zasada ta daje prawo do równego traktowania przez władze publiczne,
której to zasady władze muszą przestrzegać. Wynika z niej także zakaz
stosowania

dyskryminacji

w

życiu

politycznym,

społecznym

i

gospodarczym. Dyskryminacji tej nie usprawiedliwiają żadne przepisy i
przyczyny. Od równości konstytucyjnej nie ma żadnych odstępstw.

ZASADA RÓWNOUPRAWNIENIA I

NIEDYSKRYMINACJI

ART. 33.

1.

Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w

życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.

2.

Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia,

zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę
jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania
stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i
odznaczeń

„Równe prawa kobiet i mężczyzn w życiu

rodzinnym, politycznym, społecznym i

gospodarczym

”

Treść tego artykułu, choć zgodna z art.
32 Konstytucji, wprowadza dodatkowe
przepisy dot. równouprawnienia między
płciami. Zakaz dyskryminacji ujęty w art.
32 dotyczy także zakazu dyskryminacji ze
względu na płeć. Jednak, w myśl nowego
podejścia, kobietę i mężczyznę różnią
jedynie

różnice

społeczno-kulturowe,

które

są

następstwem

ich

ról.

Konstytucja

RP

nie

podąża

za

nowoczesnym

nurtem

konstytucjonalnym

Unii

Europejskiej

lansującym tematykę „genderową” i
pojęcie „tożsamości społecznej”.

ZASADY NABYWANIA

OBYWATELSTWA RP

ART. 34.

1.

Obywatelstwo polskie nabywa się przez urodzenie z rodziców

będących

obywatelami

polskimi.

Inne

przypadki

nabycia

obywatelstwa polskiego określa ustawa.

2.

Obywatel polski nie może utracić obywatelstwa polskiego, chyba

że sam się go zrzeknie.

1. Obywatelstwo polskie nabywa się poprzez:

Urodzenie, jeśli co najmniej jeden z rodziców
posiada obywatelstwo polskie w momencie
urodzenia dziecka. Nie jest istotne, czy
dziecko urodziło się w Polsce czy za granicą,
ani czy rodzic lub rodzice posiadają w chwili
urodzenia dziecka dokument potwierdzający
posiadanie

polskiego

obywatelstwa.

Obywatelstwo posiadane przez rodziców
rozciąga się na dzieci, wnuki i dalszych
zstępnych,

o

ile

nie

utracą

one

w

międzyczasie polskiego obywatelstwa;

2. Jak można utracić obywatelstwo polskie?

 Na

podstawie

aktualnych

przepisów,

obywatelstwo polskie można utracić tylko i
wyłącznie na swój własny wniosek - poprzez
zrzeczenie się obywatelstwa i po uzyskaniu
zgody Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Nie

istnieje

możliwość

pozbawienia

obywatelstwa polskiego bez zgody osoby
zainteresowanej.

ZASADY OCHRONY PRAW

MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH I

ETNICZNYCH

ART. 35.

1.

Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do

mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego
języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury.

2.

Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych

instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie
tożsamości religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących
ich tożsamości kulturowej.

Polskę zamieszkują przedstawiciele

9 mniejszości narodowych:

*

Białorusini

*

Czesi

*

Litwini

*

Niemcy

*

Ormianie

*

Rosjanie

*

Słowacy

*

Ukraińcy

*

Żydzi

 

Mniejszości etnicznych:

*

Karaimi

*

Łemkowie

*

Romowie

*

Tatarzy

ZASADA

SPRAWOWANIA OPIEKI

NAD OBYWATELAMI RP

PRZEBYWAJĄCYMI

POZA GRANICAMI

KRAJU

ART. 36.

1.

Podczas pobytu za granicą obywatel

polski ma prawo do opieki ze strony
Rzeczypospolitej Polskiej.

Artykuł ten zawiera ogólną normę
dotyczącą opieki ze strony państwa.
Obywatele RP, którzy przebywają za
granicą i znajdą się w niespodziewanej
sytuacji losowej, wymagającej opieki
mogą domagać się odpowiednich działań
ze strony Rzeczypospolitej Polskiej.

ZASADA RÓŻNICOWANIA ZAKRESU

REALIZACJI KONSTYTUCYJNYCH   WOLNOŚCI

I PRAW NA PODSTAWIE OBYWATELSTWA

ART. 37.

1.

Kto

znajduje

się

pod

władzą

Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z
wolności i praw zapewnionych w
Konstytucji.

2.

Wyjątki od tej zasady, odnoszące się

do cudzoziemców, określa ustawa.

Konstytucja

przyjmuje

zasadę,

że

korzystanie z wolności i praw, w niej
zapewnionych

dotyczy

wszystkich,

niezależnie

od

posiadanego

obywatelstwa, którzy znajdują się pod
władzą

Rzeczypospolitej

Polskiej.

Oznacza

to,

że

na

terenie

RP

cudzoziemca trzeba traktować tak jak
obywatela polskiego, jednakże istnieją
od tego wyjątki.

DZIĘKUJEMY

ZA UWAGĘ

