MELCHIZEDEK

M e l c h i z e d e k

 ֶקדָדצ

צ ־ִּיכ

כְכ ל

ַל מ

מ



1 Znaczenie imienia
2 Melchizedek w Starym Testamencie
3 Interpretacja judaistyczna
4 Nowy Testament
5 Interpretacja katolicka
6 Uwagi
7 Przypisy
8 Bibliografia
9 Linki zewnętrzne

STARY TESTAMENT
KSIĘGA RODZAJU

STARY TESTAMENT
KSIĘGA RODZAJU

14

17 Gdy Abram wracał po zwycięstwie odniesionym nad

Kedorlaomerem i królami, którzy z nim byli, wyszedł mu
na spotkanie do doliny Szawe, czyli Królewskiej, król Sodomy. 

18 Melchizedek zaś, król Szalemu, wyniósł chleb i wino; a [ponieważ]

był on kapłanem Boga Najwyższego

2

, 

19 błogosławił Abrama, mówiąc: 

«Niech będzie błogosławiony Abram przez Boga Najwyższego,
Stwórcę nieba i ziemi! 

20 Niech będzie błogosławiony Bóg Najwyższy, 

który w twe ręce wydał twoich wrogów!» 
Abram dał mu dziesiątą część ze wszystkiego. 



2)

Rdz 14, 18 - Tajemniczy ten pogański król Szalemu,

zapewne późniejszej Jerozolimy, jest typem Chrystusa w
mesjańskim 



Ps 110[109],4 i w Hbr 7,1-21.



Melchizedek (hebr.  ֶקדָדצ

צ ־ִּיכ

כְכ ל

ַל מ

מ )



– postać biblijna pojawiająca się:



z Księdze Rodzaju 14,18-20,



przedstawiona jako kapłan El-Eljona („Boga Najwyższego”)



i król Szalemu



(Salemu, prawdopodobnie obecnej Jerozolimy ).



Wyniósł chleb i wino na powitanie Abrama

przybywającego po wygranej bitwie.



Ps 110,4. Do jego postaci nawiązuje List do Hebrajczyków.

ZNACZENIE IMIENIA

ZNACZENIE IMIENIA



Leksykon biblijny tłumaczy imię Melchizedek
jako "król sprawiedliwości", lub "mój król
[jest] sprawiedliwością"

[1]

. 

Giuseppe

Ricciotti

 dopatruje się tu natomiast podobieństwa do
imienia 

jebuzyckiego

 króla Jerozolimy,

Adonisedeka, i uważa, że ma to związek z
kultem w Jerozolimie jakiegoś boga Sedeq
(„sprawiedliwy”)

[2]

.

MELCHIZEDEK W STARYM TESTAMENCIE

MELCHIZEDEK W STARYM TESTAMENCIE



W Księdze Rodzaju Melchizedek pojawia się po opisie zwycięskiego czynu zbrojnego Abrama, kiedy ten w wyniku
zwycięstwa nad koalicjąKedorlaomera odbił z niewoli swojego brata, 

Lota

, i zdobył liczne łupy. Melchizedek wyszedł wtedy

na spotkanie patriarchy i pobłogosławił go. Melchizedek miał wynieść chleb i wino, co zapewne oznacza zawarcie
przymierza podczas wspólnego posiłku. Następnie Abram złożył Melchizedekowi dziesięcinę, co sugeruje, że w tym
przymierzu Abraham był stroną proszącą i pragnął wejść w status protekcji

[3]

.



Melchizedek miał być królem Szalemu. Według tradycji samarytańskiej i 

Hieronima

 chodzi o Salim, wspomniane w J 3,23

[4]

,

a miejscem spotkania była góra Garizim. Bardziej prawdopodobna jest jednak tradycja żydowska, identyfikująca Szalem z
Jerozolimą

[5]

. W Ps 76,3 Szalem jest zidentyfikowane z Syjonem

[6][7]

. Najprawdopodobniej autor chciał uniknąć użycia nazwy

„Jeruzalem” ze względu na jej konotacje pogańskie, dlatego pominął pierwszy człon. Pozostawiana nazwa kojarzyła się ze
słowem š-l-m, „cały, nietknięty, ocalony”

[8]

, także „pokój” (por. 

szalom

)

[9]

.



El-Eljon, którego kapłanem miał być Melchizedek, był bóstwem kananejskim. Filon z Byblos informuje o obecności bóstwa o
podobnym imieniu z panteonie fenickim, potwierdzają to inskrypcje z Karatepe, 

Palmyry

 i Sfire. Również termin „stwórca

nieba i ziemi” ma analogie w tekstach z 

Ugarit

. Można tu też znaleźć podobieństwo z informacją Filona, że bóstwo to miało

być „ojcem Uranosa (nieba) i Ge (ziemi)”. Sytuacja, w której patriarcha przyjmuje błogosławieństwo w imieniu innego
bóstwa, jest w Starym Testamencie bez precedensu. Sugeruje to wczesność tradycji o spotkaniu

[10][11]

.



Niemniej liczni bibliści są przekonani, że opis pierwotnie odnosił się do spotkania z królem Sodomy, a wzmianka o
Melchizedeku jest późniejszą glosą. Fragment Rdz 14,18-20 zdaje się sztucznie oddzielać wersety 17. i 21. poświęcone
temu właśnie spotkaniu. Nagłego pojawienia się Melchizedeka nie da się łatwo wytłumaczyć, a podejmowane próby oparte
są na domysłach

[12]

.



Fakt istnienie Melchizedeka nie budził jednak nigdy zbyt dużych wątpliwości biblistów. Autor znał tradycję o istnieniu
władcy jebuzyckiej Jerozolimy o tym właśnie imieniu. Tradycję tę przekazuje również Ps 110,4, ukazujący króla jako
następcę Melchizedeka. Jest to psalm uznawany za bardzo stary, na co wskazuje jego archaiczne, ugaryckie słownictwo

[13]

,

wielu datuje go na czasy Salomona. Psalm ten, według L. Sabourina, jest wyrazem przeniesienia na Dawida kananejskiej
tradycji króla-kapłana. Tadeusz Brzegowy sugeruje, że opis spotkania Abrama z Melchizedekiem miał pokazywać, że już
patriarcha Izraela uniża się przed poprzednikiem przyszłego Pomazańca, co stanowiło uprawomocnienie monarchii w
oczach ludu

[14][15][16]

.



Związek tych dwóch źródeł tradycji o Melchizedeku, Rdz 14,18-20 i Ps 110,4, nie jest jasny. Nie wiadomo, czy autorzy
czerpali z tej samej tradycji o Melchizedeku, czy dwóch niezależnych. Możliwe jest nawet, że sam psalm był źródłem
tradycji zawartej w Księdze Rodzaju. Jeśli Rdz 14,18b („był on kapłanem Boga Najwyższego”) jest glosą, dodaną pod
wpływem tradycji kapłańskiej, która prawo do sprawowania funkcji kultowych przyznawała jedynie kapłanom, to inspiracją
takiej wzmianki mógł być właśnie Ps 110,4. Odwrotną hipotezę, że Ps 110,4 jest glosą dodaną pod wpływem Rdz 14,18b, 
Michał Peter uznaje za mało prawdopodobną, biorąc pod uwagę archaiczny charakter psalmu

[17][18]

.

INTERPRETACJA JUDAISTYCZNA

INTERPRETACJA JUDAISTYCZNA



Filon z Aleksandrii rozumie postać Melchizedeka alegorycznie, wiążąc go z Logosem, który
umożliwia poznanie Boga

[5][19]

.



Józef Flawiusz nazywa Melchizedeka „królem sprawiedliwym” i uznaje go za założyciela
Salemu (późniejszej Jerozolimy), a zarazem pierwszego arcykapłana i twórcę kapłaństwa

[5][20]

.



Dość rozpowszechniona była symbolika Melchizedeka w apokaliptyce. Znaleziony w 

Qumrān

 midrasz eschatologiczny 11 Q Melch z przełomu er ukazuje Melchizedeka jako

niebiańskiego wybawcę czasów ostatecznych, gdzie został określony terminami El i 

Elohim

[21][22]

. 

Słowiańska Księga

Henocha opisuje cudowne narodziny Melchizedeka z Sefonim,

żony kapłana Nira, która poczęła bez udziału męża i zmarła przed porodem. Melchizedek
został zabrany do raju, i w ten sposób uchroniony przed potopem, by stać się
przewodniczącym kapłanów w czasach ostatecznych

[23][24]

.



Mesjańskie interpretacje Ps 110,4 obecne były również w egzegezie rabinackiej, jednak
zarzucono je w wyniku kontrowersji z chrześcijaństwem. „Kapłana na wzór Melchizedeka”
identyfikowano z Dawidem, Ezechiaszem, zwykle jednak sytuację opisaną w Psalmie
odnoszono dosłownie do Melchizedeka i Abrahama

[25]

. 

Targum

 Onkelos i 1QapGen

wyjaśniają, że to Melchizedek złożył dziesięcinę Abrahamowi, temat ten przewija się
później w literaturze rabinackiej. Według Targumu Jerozolimskiego i Targumu Jonatana,
Melchizedek to 

Sem

, synNoego (później interpretację taką podziela np. żydowski

komentator Biblii i Talmudu, 

Raszi

[26]

). Według Rabbiego Zachariasza Sem był kapłanem

Boga Najwyższego, jednak utracił ten przywilej na rzecz Abrahama, co popiera cytatem z
Ps 110,4. Późny targum do Psalmów zaciera w Ps 110,4 imię Melchizedek, w czym
dostrzegalna jest tendencja polemiczna wobec chrześcijaństwa

[27]

. W późniejszym okresie

w judaizmie ponownie pojawiają się interpretacje mesjańskie

[25]

.

NOWY TESTAMENT

NOWY TESTAMENT



List do Hebrajczyków (7,11-16

[28]

) identyfikuje „kapłana

na wzór Melchizedeka” z Ps 110,4 z Chrystusem. Ma to
wykazać, że Chrystus, podobnie jak Melchizedek, jest
jednocześnie królem i kapłanem, więc nie potrzeba
oczekiwać oprócz niego jeszcze Mesjasza-kapłana z
pokolenia Lewiego. Melchizedek, jako nie posiadający
ojca ani matki

[uwaga 1]

, a więc nie posiadający ani

przodków, ani następców, jest typem Chrystusa, którego
kapłaństwo jest w podobny sposób niepowtarzalne.
Ponieważ nie dziedziczy po nikim urzędu, to oznacza, że
otrzymał go bezpośrednio od Boga. Jako, że Abraham,
przodek Lewiego, złożył dziesięcinę Melchizedekowi, to
arcykapłan na wzór Melchizedeka przewyższa
kapłaństwo lewickie. Chrystus przewyższa jednak także
Melchizedeka – to Melchizedek jest „upodobniony do
Syna Bożego” (Hbr 7,3), a nie odwrotnie

[29]

INTERPRETACJA KATOLICKA

INTERPRETACJA KATOLICKA



Teolodzy katoliccy uznają dar Melchizedeka
za zapowiedź Eucharystii

[30]

.

BIBLOGRAFIA

BIBLOGRAFIA



Rafał Zarzeczny SJ, Melchizedek w literaturze wczesnochrześcijańskiej i gnostyckiej,
Księgarnia św. Jacka 2009.



Ks. Krzysztof Bardski, Wczesnochrześcijański alegorie Eucharystii w oparciu o teksty
Starotestamentowe, Warszawskie Studia Teologiczne XVIII/2005, 19-24 ,



Ryszard Krasnodębski, Abraham i Melchizedek, Tyniec Wydawnictwo
Benedyktynów, Kraków 2003.



red. ks. Dariusz Dziadosz, Od Melchizedeka do Jezusa-Arcykapłana. Biblia o
kapłaństwie, Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2010 .



Akademicka Kronika Filmowa - Wiosenne Dni Biblijne 24-25 marca 2010

Od Melchizedeka do Jezusa - Arcykapłana. Biblia o kapłaństwie
http://www.kul.pl/akf-wiosenne-dni-biblijne-od-melchizedeka-do-jezusaarcykap-ana-

biblia-o-kap-a-stwie,art_22812.html [dostęp: 05.06.11]



Tadeusz Brzegowy. Jerozolimskie środowisko Psałterza. „Collectanea Theologica”. 57,
ss. 15–40, 1987.



Michał Peter, Kto błogosławił Abrahamowi według Genesis 14,19?. „Collectanea
Theologica”. 47, ss. 69–78, 1977.



Michał Peter, Rzeczywistość historyczna w Rdz 14. „Ruch Biblijny i Liturgiczny”. 1, ss.
10–19, 1976.



Antoni Tronina, Ps 110,4 w interpretacji międzytestamentalnej. „Collectanea
Theologica”. 3 (63), ss. 89–95, 1993.



Marek Jerzy Uglorz: Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam i na wieki. Chrystologiczne
wyznanie Listu do Hebrajczyków. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna,
2009. 

Dziękujemy

za uwagę

