Aksiologiczne aspekty

edukacji

Bartłomiej Bielecki i Szymon

Bożek

Bartłomiej Bielecki i Szymon

Bożek

Aksjologia (gr. αξιοs - godny, cenny + λογοs - nauka)

• 1. W węższym znaczeniu — szczegółowa

teoria wartości, wchodząca w skład
poszczególnych dyscyplin naukowych; dziedzina
rozważań nad wartościami określonego rodzaju,
np. moralnymi, estetycznymi, poznawczymi,
ekonomicznymi, religijnymi.

• 2. W szerokim znaczeniu — ogólna

teoria wartości, nauka o wartościach,
wieloaspektowe rozważania teoretyczne
dotyczące pojęcia wartości, wywodzące się
z etycznych koncepcji dobra.

Aksjologia w szerokim znaczeniu zajmuje się:

w aspekcie teoretycznym:

– analizą natury wartości (tego, co cenne, dobre), a

więc zagadnieniem, czym jest wartość, jaki jest jej
charakter (subiektywny, obiektywny, absolutny,
względny itp.);

– dociekaniem źródeł i mechanizmów powstawania

wartości w aspekcie systematyzującym i
postulatywnym;

– podstawami i kryteriami wartościowania;
– klasyfikacją wartości (np. wyodrębnianiem wartości

autotelicznych, jako celów samych w sobie,
oraz wartości instrumentalnych, służących do ich
realizacji);

• Problematyka aksjologii jest prawie tak dawna, jak

sama filozofia. W czasach nowożytnych pojęcia
wartości używał m.in. Kant. Współcześne
znaczenie (na którym opiera się aksjologia)
zaczyna się od R.H. Lotzego w połowie XIX w.;
rozpowszechnia w filozofii europejskiej, zwłaszcza
na początku XX w., głównie przez przedstawicieli
badeńskiej szkołyneokantyzmu (Wilhelm
Windelband, Heinrich Rickert), fenomenologii (Max
Scheler, Nicolai Hartmann) i neorealizmu (George
Edward Moore, R.B. Perry). Termin aksjologia został
wprowadzony przez P. Lapiego w Logique de la
volonté (1902) oraz Eduard von
Hartmann w Grundriss der Axiologie (1908).

– budowaniem ich hierarchii i ustalaniem,

co stanowi wartość najwyższą
(tzw. summum bonum);

– ich statusem, relacjami z innymi bytami,

sposobami ich poznawania i realizowania
w aspekcie socjologicznyczm i
teoretyczno-kulturowym;

– badaniem społecznego funkcjonowania

wartości w
danej epoce historycznej, zbiorowości
społecznej i kulturze.

"Przyszłość człowieka związana jest

nierozerwalnie z wychowaniem". (Jan Paweł II)

• Celem wychowania jest prowadzenie do

pełnego rozwoju osobistego, do bycia
człowiekiem uczciwym, umiejącym żyć z
innymi i dla innych (art. 4 ust. 1 ustawy
o systemie oświaty). Wychowanie
szkolne, do jakiego zobowiązany jest
nauczyciel, można więc określić jako:
mądre towarzyszenie uczniowi na
drodze jego rozwoju, stwarzanie mu
wartościowego środowiska
wychowawczego oraz wprowadzanie w
świat wartości podstawowych

• Podczas kształcenia i wychowania

odwołujemy się do wartości
ogólnoludzkich, uniwersalnych,
humanistycznych, takich jak: dobroć,
miłość, odpowiedzialność,
podmiotowość, piękno, prawda,
przyjaźń, samorealizacja, szczęście,
tolerancja, wolność, stanowiących
podstawowe pojęcia dla dydaktyki.

• Edukacja efektywnie służy

wielostronnemu rozwojowi ucznia,
gdy staje się procesem integracji
jego wokół wartości. Jest to możliwe,
gdy wartości przenikają cały proces
kształcenia i wychowania

Aksjologiczne podstawy edukacji:

milczenie, monolog, dialog

• Potoczne myślenie o zjawiskach

milczenia, monologu i dialogu zdaje
się gloryfikować dialog, natomiast
wykluczać milczenie i monolog z
przestrzeni życia człowieka, a
szczególnie życia publicznego.

• Potoczne myślenie o zjawiskach

milczenia, monologu i dialogu zdaje
się gloryfikować dialog, natomiast
wykluczać milczenie i monolog z
przestrzeni życia człowieka, a
szczególnie życia publicznego.

Postulatem, związanym ze współczesnym
dążeniem do demokratyzacji stosunków
międzyludzkich, jest bowiem stworzenie
takich struktur, w których każdy mógłby
zabrać głos i mieć czynny udział w
tworzeniu rzeczywistości społeczno-
kulturo- wej, w której przyszło mu żyć.

• Zespół cech, których posiadanie

sprawia, że odpowiednie przedmioty
należą do tej samej klasy
emocjonalne i wartościujące tak
mocno zostały związane z samymi
pojęciami milczenia, monologu i
dialogu, iż wiele osób nie zauważa
ich aksjologicznej relatywizacji ze
względu na przestrzeń, w jakiej
występują

Dziękujemy

Dziękujemy

Bibliografia

• E-

pedagogiczna.edu.pl/upload/file/zasoby/zestawie
nia/zest164.pdf

• apcz.pl/czasopisma/index.php/PCh/article/viewFil

e/PCh.2010.../3900

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Aksjologia
• zasobyip2.ore.edu.pl/pl/publications/download/13

76