ZAMOŚĆ MIASTO IDEALNE

background image

ZAMOŚĆ- MIASTO

IDEALNE

Małgorzata Mac

background image

Miasta idealne powstawały głównie w okresie renesansu

Renesansowe miasto projektowano na planie idealnie symetrycznym,
który nie ma wiele wspólnego ze strukturą kształtowaną przez
bieżące potrzeby miejskiego życia. Jego wszystkie budynki mają
klasyczne elementy: arkady oraz kolumnady.

Założenia miasta idealnego:

powinno leżeć nad rzeką aby zabezpieczyć transport towarów i
odpowiednią higienę ludzi;

ma być zbudowane na dwóch niezależnych od siebie poziomach: poziom
niższy, który służy do obsługi wszelakiej działalności, zaś poziom wyższy
służy szlachcie i mieszczaństwu aby bez przeszkód mogli poruszać się po
mieście;

poniżej tych poziomów znajdują się kanały żeglowne dla
ułatwienia komunikacji i transportu;

szerokość ulic powinna stanowić co najmniej połowę wysokości
przyległych pałaców;

jego piękno powinno być symbolem funkcjonalności.

background image

ZAŁOŻENIE MIASTA

Jan Zamoyski zlecił zaprojektowanie miasta architektowi Bernardo
Morando

1580- Zamoyski wydał akt lokacyjny gwarantujący prawa miejskie

budowa trwała 20 lat

Koncepcje antropomorficzne:

głowa→ pałac Zamoyskich

kręgosłup → ul. Grodzka, przecinająca Rynek Wielki ze wschodu na zachód
w kierunku pałacu

ramiona → ulice poprzeczne

organy wewnętrzne → Rynek Solny i Rynek Wodny

płuca → akademia, katedra

serce → Ratusz

nogi i ręce → bastiony służące do obrony

domy mieszkalne o 2 lub 3 kondygnacjach zyskały jednolity charakter
architektoniczny

dookoła rynku powstały domy podcieniowe

obszar miasta ujęty w zwarty wieniec obwarowań o kształcie
siedmiokąta

motywy renesansowe: attyki, podcienia

background image

PLAN MIASTA

background image
background image

RYNEK WIELKI

po każdej stronie zabytkowe kamienice

ratusz- nie w centrum, ale w jego północnej pierzei, po stronie
zachodniej; posiada 52-metrową wieżę zegarową oraz szerokie,
wachlarzowe schody dobudowane w XVIII w.

Od zachodniej i wschodniej pierzei rynku biegną po 3 ulice,
 natomiast w osi północ-południe po jednej

We wszystkich pierzejach rynku znajduje się 8 kamienic (poza
północną z ratuszem), spośród których większość posiada różne
nazwy, związane z ich dawnymi właścicielami i obiektami, jakie
mieściły

background image

Rynek Wielki- widok od południa

background image

Południowa pierzeja Rynku Wielkiego w

Zamościu

background image

Pierzeja zachodnia

background image

pierzeja północna

background image

Ratusz

Budowę pierwszej formy ratusza rozpoczęto w roku 1591

na linii kamienic północnej pierzei; podobnie jak one posiadał po tej
stronie podcienia. Na początku XVII w. wieżę, której groziło
zawalenie, umocniono dodatkowo solidnymi skarpami.

przebudowa: 1639-51

został wówczas rozbudowany (na sąsiednich od wschodu i zachodu
parcelach oraz do środka rynku) i podwyższony (dobudowano
trzecią kondygnację), ozdobiono go attykami, małymi wieżyczkami w
narożach oraz różnymi ornamentami w stylu manierystycznym. Jego
wystrój uzupełniono łagodnymi pilastrami oraz
pustymi niszami między oknami obu pięter i na attykach, również
typowymi dla manieryzmu, z arkadą w formie muszli 

dwuskrzydłowe schody dobudowano w latach 1767-70

background image
background image

widok z ulicy Solnej

background image

Portal wejściowy do ratusza pomiędzy skarpami wieży

background image

kamienice ormiańskie

manierystyczno-barokowe

Ta część Zamościa została przyznana przez Jana
Zamoyskiego Ormianom, stąd nazwa ulicy oraz kamienic. Powstały
one głównie w połowie XVII wieku i podobnie jak w pozostałych
pierzejach Rynku posiadają podcienie

Szczególny wygląd ma 5 kamienic na prawo od ratusza - są
ozdobione płaskorzeźbami, fryzami, ornamentami oraz attykami,
jakie przywrócono podczas renowacji Starego Miasta w latach
70. XX w.

background image
background image

Rynek Solny

background image

Rynek Wodny

background image

Akademia Zamojska

1594- założenie przez Zamoyskiego

Budynek dawnej Akademii Zamojskiej powstał w latach 1639-48 w
stylu wczesnobarokowym na wzór kolegiów jezuickich 

Budynek pierwotnie mieścił sale wykładowe, stancje, mieszkania
profesorskie, bibliotekę i drukarnię

przebudowa: 1752-65 w stylu późnego baroku i rokoka

usunięto attyki i zbudowano modny dach mansardowy.

Elewacje uzyskały ciepłą jasnożółtą kolorystykę z
czerwonymi lizenami i płycinami między- i podokiennymi.

Dzisiejszy skromny wygląd Akademii został jej nadany w I
poł. XIX wieku. Skuto wtedy m.in. ozdobne gzymsy, portale,
obramienia okienne, dekoracyjny fryz oraz zamurowano arkady na
dziedzińcu.

Założenie zachowało jednak charakterystyczną formę, o niemal
identycznych wymiarach każdego boku, z wewnętrznym
dziedzińcem.

background image
background image

synagoga

1610-1620

 najlepiej zachowana późnorenesansowa synagoga w Polsce

W drugiej połowie XVII wieku, do ścian północnej oraz południowej
dobudowano dwie przybudówki, mieszczące babińce. W XVIII
wieku dodano przedsionek łączący synagogę z domem kahalnym.,

Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie kwadratu, w
stylu polskiego, późnego renesansu. Po dobudowaniu babińców, plan
przybrał formę prostokąta o wymiarach 11,6 na 12,2 metra. Budynek
centralny wieńczy grzebieniasta attyka, zasłaniająca tzw. dach
pogrążony.

background image
background image
background image
background image

katedra zmartwychwstania pańskiego i św. Tomasza Apostoła

B. Morando, 1587-98

stanowi odwzorowanie układu urbanistycznego miasta w 15-krotnym pomniejszeniu

symbolizowała Civitas Dei - Miasto Boga

Styl związany z tzw. Renesansem lubelskim

katedra o typie bazylikowym, z wyższą nawą główną ze sklepieniami kolebkowymi oraz lunetami, sięgającą 20
m, oraz niższymi nawami bocznymi. Dziś prowadzą do niej 3 wejścia – poza głównym od zachodu, również 2
boczne przez dawne kaplice (od północy i południa)

Jej wnętrze zaskakuje gotycką jeszcze wzniosłością oraz prostym rytmem okien i wysmukłych filarów.
Najcenniejszym w niej zabytkiem jest srebrne rokokowe tabernakulum, dzieło złotników wrocławskich.

 Dekoracje sklepień, naw i kaplic wykonano w latach 1618-30 

Wnętrze katedry pełne jest pięknych dekoracji i obrazów. 

Sklepienia udekorowane są listwami sztukateryjnymi o układzie geometrycznym

Wewnątrz znajduje się 9 kaplic, po 4 w obu niższych nawach bocznych, oraz jedna przy prezbiterium (po jego
prawej stronie). Poszczególne kaplice, bogate w cenne obiekty, ołtarze, obrazy, poświęcone są różnym postaciom
i osobom:

ściana północna- XIX-wieczne obrazy przedstawiające Jana Zamoyskiego i jego syna Tomasza

ściany prezbiterium- 4 płócienne obrazy (życie Tomasza Apostoła i Jezusa)

W ołtarzu głównym znajdują się 4 figury przedstawiające świętych apostołów Piotra i Pawła oraz patronów
fundatora kolegiaty św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelistę

background image
background image
background image

Dzwonnica katedry

background image

Infułatka

background image
background image
background image

PA ŁA C Z AM OYS KIC H

wzniesiony w latach 1579-86, po zachodniej stronie miasta

projekt B. Morano

oddzielny od miasta własnymi obwarowaniami (pierwsze el.
fortyfikacji w mieście)

do pałacu prowadziły dwuskrzydłowe schody; nad całym
kompleksem górowała wieża z tarasem zwana belwederem

w bliskim sąsiedztwie wzniesiono piętrowe oficyny

w 1658 r. rezydencja spłonęła, odbudowano ją w późnobarokowym
stylu

background image
background image
background image
background image

ARSENAŁ

pierwszy arsenał- lata 1582-83; projekt B. Morando

północno-zachodnia część miasta przy pałacu

Zamoyski zgromadził kolekcję broni różnego rodzaju. Większość
militariów pochodziła z łupów wojennych (wojna z Moskwą) oraz z
licznych wypraw hetmana

podarunki od różnych miast i osobistości

Głównym przeznaczeniem zbrojowni było przechowywanie dział i
pozostałej broni w czasie pokoju. Obok funkcji magazynowych
Arsenał pełnił funkcję muzeum chwały oręża polskiego i zwycięstw
Jana Zamoyskiego. 

drugi budynek 1630- na południe od pałacu, w pobliżu bastionu III

0oczątkowo posiadał jedną kondygnację, drugą dobudowano w I
poł. XIX wieku podczas modernizacji zamojskiej twierdzy. Wówczas
przebudowany został w stylu klasycystycznym

background image
background image

BRAMA SZCZEBRZESKA

Zaprojektował ją B. Morando; 1603-1605

przebudowa: 1770-71

wzbogacona o attykę rokokową z kamiennymi wazonami i rzeźby św.
Floriana i św. Michała Archanioła.

przebudowa: 1821-25

pozbawiono attyk z wazonami i figur oraz zmieniono dach na
klasyczny płaski. Figura św. Floriana trafiła na cmentarz obok
kolegiaty a w czasie okupacji została zniszczona przez hitlerowców.
Druga z rzeźb- św. Michała Archanioła trafiła na posesję przy ul.
Ogrodowe

background image
background image

S

T

A

R

A

B

R

A

M

A

L

U

B

E

L

S

K

A

1

5

8

2

-8

5

background image

NOWA BRAMA LUBELSKA 1821-22

background image

STARA BRAMA LWOWSKA 1597-99

background image

NOWA BRAMA LWOWSKA L.20 XIX W.

background image

Nadszaniec

w formie potężnych gmachów ceglano-kamiennych, służących za
działobitnie. Zostały wzniesione przy bastionach 

w latach 1825-30 według projektu gen. J. Malletskiego 

w stylu surowej, klasycyzującej architektury francuskiej

background image
background image

Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
MIASTO IDEALNE RENESANSU WŁOSKIEGO
Verne Juliusz Idealne miasto
Juliusz Verne Idealne miasto [pl]
Verne Juliusz Idealne Miasto
POKAZ SLAJDÓW MIASTO ZAMOŚĆ
KRUS Wies Miasto
Rawenna miasto i gmina w północnych Włoszech
Małgorzata Ustupska Miasto Człuchów
Miasto i gmina Muszyna
2010 08 Tranformator idealny wykład 2
Bułyczow Kir Miasto na Górze
Miasto po likwidacji garnizonu
Mapa Stare Miasto
Miasto kwiatów, S E N T E N C J E, Bajki
2 Konkurs wiedzy o Zamościu, gimnazjum i liceum
Poznań Nowe Miasto, Archeologia, OWR i OWL- Notatki, Tablice itp
Scenariusz zajęć wychowawczych, idealny przyjaciel
Karta zgłoszenia miasto

więcej podobnych podstron