Ergonomia – definicja, podział, elementy
składowe ergonomii, etapy
projektowania ergonomicznego
Małgorzata Hołomek gr. 4b
Ergonomia - dyscyplina naukowa zajmująca
się dostosowaniem pracy do możliwości
psychofizycznych człowieka. Ma na
celu humanizowanie pracy poprzez taką
organizację układu: człowiek - maszyna -
warunki otoczenia, aby wykonywana ona była
przy możliwie niskim koszcie biologicznym i
najbardziej efektywnie.
Co to jest ergonomia?
Słowo ergonomia pochodzi z 2 greckich słów:
ergon - oznaczające czyn, praca
nomos - wiedza, prawo, zwyczaj
W dosłownym tłumaczeniu
zatem ergonomia oznacza:
ergon + nomos = wiedza
o pracy ludzkiej
Etymologia słowa
ergonomia
Polski przyrodnik prof.
Wojciech Bogumił
Jastrzębowski jako pierwszy
nazwę ergonomia użył i określił
potrzebę rozwijania tej nauki w
1857 roku w serii artykułów w
czasopiśmie „Przyroda i
przemysł”.
„Ergonomia to nauka o
używaniu nadanych
człowiekowi od Stwórcy sił i
zdolności.”
Ergonomia koncepcyjna – zajmuje się analizą
już istniejących stanowisk pracy z punktu
widzenia ich dostosowania do psychofizycznych
możliwości pracowników
formułowanie zaleceń zmierzających do
poprawienia warunków pracy,
zmniejszenie istniejących obciążeń
poprawa wydajności i jakości pracy
Podział ergonomii
Podejściem koncepcyjnym zajmują
się projektanci danych wyrobów,
maszyn lub urządzeń.
Ergonomia korekcyjna – prowadzi się
analizę istniejących struktur technicznych
m.in. stanowisk pracy i organizacyjnych
oraz ogranicza lub likwiduje występujące
zagrożenia środowiskowe w procesie pracy.
Podział ergonomii
W zakładzie pracy ergonomią
korekcyjną zajmują się lekarz
higienista oraz pracownicy służby
bhp.
Ergonomia systemów (układów) –
zajmuje się projektowaniem całościowych
rozwiązań układu, w którego skład wchodzi:
- człowiek
- urządzenia (maszyny, narzędzia)
- środowisko
Podział ergonomii
Elementy składowe
Fizjologia pracy
Psychologia pracy
Antropometria
Medycyna pracy
Higiena pracy
Nauki o człowieku
Technologia
Ochrona środowiska
Ekonomika pracy
Estetyka
Nauki techniczno-organizacyjne
1. Analiza zadania.
Bada się charakterystykę systemu, strumienie informacji, funkcje
poszczególnych części systemu oraz możliwości człowieka w
odniesieniu do wykonywania określonych zadań.
2. Rozdział funkcji między człowieka a obiekt techniczny w celu
rozwiązania poszczególnych zadań.
Rozdział prowadzi się z uwzględnieniem możliwości człowieka i
obiektu technicznego oraz w celu optymalizacji działania systemu.
Etapy projektowania
ergonomicznego
3. Analiza funkcji człowieka i ewentualny podział
zadań między operatorami.
Wynikiem tego etapu mogą być: określone typy i liczby
miejsc pracy, podział zadań wykonywanych na
poszczególnych stanowiskach.
4. Projektowanie środków wzajemnego
powiązania człowieka, obiektu technicznego i otoczenia.
Projektując środki przedstawiania i przekazu informacji tworzy
się ogólną strukturę miejsca pracy.
5. Projektowanie działalności operatora.
Polega on na określeniu struktur i algorytmów
(instrukcji) działania operatora. Określa się tutaj
wymagania dotyczące charakterystyk człowieka,
opracowuje się metody treningu i nauki, sprawdza się
zgodność systemu z wymaganiami i normami
ergonomicznymi.
6. Sprawdzanie wewnętrznej i zewnętrznej
zgodności systemu.
Podczas tego etapu określa się ergonomiczność systemu
i porównuje się wyniki uzyskane z wymaganiami.
Dostrzeganie korzyści wypływających z właściwie
zaprojektowanego, ergonomicznego miejsca pracy.
Zaangażowanie kierownictwa, przejawiające się:
ustalaniem ogólnych celów bezpieczeństwa i
higieny pracy i zapewnianie środków potrzebnych
do ich realizacji.
Uwzględnianie we wszystkich działaniach
organizacji, omawianie problemów bezpieczeństwa
i ergonomii na zebraniach oraz regularne przeglądy
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Prawidłowe podejście do
ergonomii
Właściwie dobrana metoda pracy
pozwana na redukcję różnego
rodzaju uciążliwości:
eliminuje z procesu pracy zbędne
ruchy fizjologiczne
zmniejsza wydatek energetyczny
zmniejsza obciążenia statyczne
mięśni
zapewnia pracownikowi możliwie
największą naturalność pozycji
ciała i ruchów
Główne korzyści