Neurorozwojowe

usprawnianie niemowląt

z kręczem szyi.

Opracowała: Marlena Polak

to wada wrodzona narządu ruchu

-przymusowe asymetryczne
ustawienie głowy , polegające na
pochyleniu jej w stronę uszkodzenia i
skręceniu w stronę przeciwna.

Jego przyczyny mogą być:
-wrodzone (mięśniowe i kostne)
-nabyte

Kręcz szyi (torticollis)

Kręcz szyi

Asymetryczne ułożenie
głowy- widok z tyłu

Asymetryczne ułożenie
głowy- widok z przodu

1. mięśniowy
2. kostny
3. związany z zaburzeniami wzroku i słuchu
4. neurogenny:
a) związany z ciężkim uszkodzeniem o.u.n
b) związany z mikrouszkodzeniami o.u.n

manifestującymi sie obniżonym napięciem

posturalnym zaburzającym rozwój symetrii
c) wynikający z uszkodzenia splotu

ramiennego

Wyróżniamy następujące
rodzaje kręczu szyi:

Spowodowany jest

zbliznowaceniem i zwłóknieniem
mięśnia mostkowo- obojczykowo-
sutkowego w wyniku zmian
urazowych (uraz okołoporodowy

Wrodzony kręcz szyi
pochodzenia mięśniowego



Pochylenie głowy w stronę przykurczonego
mięśnia



Odwrócenie twarzy w przeciwną stronę do
przykurczonego mięśnia



Pogrubienie i stwardnienie mięśnia
mostkowo- obojczykowo- sutkowego



U noworodków rozwija się zazwyczaj w
ciągu dwóch tygodni po porodzie.

Objawy kręczu szyi pochodzenia
mięśniowego

Jest skutkiem asymetrii w ukształtowaniu

kręgów (kręg klinowy, mnogie zaburzenia
kręgów, zespół Kippla-Feila czyli skrócenie
szyi na skutek zmian kształtu i liczby
kręgów szyjnych oraz zaburzenia osi
kręgosłupa).

Może on występować z innymi wadami, a o

rozpoznaniu wady decyduje zdjęcie RTG.

Wrodzony kręcz szyi
pochodzenia kostnego

To kręcz ,który powoduje następujące zmiany

chorobowe:

-urazowe uszkodzenie kręgosłupa,



Zmiany zapalne (zapalenie oskrzeli, płuc i węzłów
chłonnych),



Jednostronne zbliznowacenie części miękkich szyi np.
po oparzeniach,



Wady wzroku np. zez,



Wady słuchu,



Spastyczne wzmożenie napięcia mięśni szyi,



Jednostronne porażenie wiotkie i niedowłady mięśni
szyi.

Nabyty kręcz szyi

- urazowa- podwichnięcie górnych kręgów szyjnych,

oparzenia



Zapalna – gruźlica, zapalenie ropne szyi i okolicy
nosowo gardłowej (migdałków i gardła)



Układowa – choroba Recklinghausena kręgosłupa
szyjnego



Spowodowana wadami wzroku i słuchu



Neurogenna-spastyczne wzmożenie napięcia mięśni
szyi, jednostronne porażenie wiotkie, niedowład szyi



Reumatoidalna- nagłe, bolesne przymusowe
ustawienie głowy i szyi

Etiologia kręczu nabytego:

Najlepiej wykonywać gdy dziecko znajduje się

w ułożeniu na plecach. Po ustaleniu przez
jedną osobę obu barków dziecka, badający
wykonując ruchy głową ocenia napięcie
mięśnia.

Badanie wzmożonego
napięcia mięśnia mostkowo-
obojczykowo- sutkowego

1. nieprawidłowe ułożenie płodu
2. urazy okołoporodowe:
a) związane z rozerwaniem włókien mięśniowych

i powstaniem krwiaka mięśnia mostkowo-
sutkowo-

obojczykowego (MOS)
b) spowodowane niedokrwiennym przykurczem

(MOS)

c) związane z dysfunkcja o.u.n, manifestowane w

postaci zaburzeń ruchowych pochodzenia
ośrodkowego

Najczęstsze przyczyny kreczu
szyi to:

Konsekwencje asymetrycznego ustawienia głowy

mogą mięć zarówno charakter lokalny jak i
globalny. Najczęściej opisywane są zaburzenia
lokalne, co sprawia, że proponowane sposoby
usprawniania dzieci z kręczem szyi dotyczą
głównie oddziaływania o charakterze miejscowym.
Spośród powyższych zwykle wymienia sie:

- spłaszczenie potylicy po stronie twarzowej
- różnego stopnia wyprost głowy
- asymetrie twarzy
- skłon boczny odcinka szyjnego kręgosłupa

Charakter lokalny kręczu:

Jest konsekwencja wpływu ustawienia głowy w

przestrzeni na rozkład napięcia mięśniowego. Wpływ
ten obserwowany jest na każdym etapie rozwoju
integracji o.u.n, począwszy od okresu dominacji
tonicznych odruchów postawy ( ATOS, STOS, TOB ),
poprzez przewagę reakcji prostowania, aż do

reakcji równowagi. Tak wiec stałe, asymetryczne

ułożenie głowy wywołane różnymi czynnikami -
hipotonią centralną i obwodową hipertonią
zaburzeniami sensorycznymi – utrudnia rozwój symetrii
i jednocześnie utrwala wpływ jednostronnego ATOS z
charakterystycznym rozkładem napięcia mięśniowego.

Charakter globalny kręczu:

Stałe asymetryczne ułożenie
głowy w pozycji pronacyjnej

Występują w każdym przypadku, ale mogą mieć

różny charakter i nasilenie. Zaliczamy do nich:



trudności w rozwoju prawidłowej kontroli
głowy,



trudności w rozwoju prawidłowej kontroli
tułowia

- trudnosci w rozwoju prawidłowej kontroli kkd

i kkg w przestrzeni we wszystkich
płaszczyznach, szczególnie widoczne w
reakcjach prostowania i równowagi.

Objawy globalne

Asymetryczne ustawienie głowy
w próbie Landau’a

- utrzymywanie ciężaru ciała na wydłużonej

stronie twarzowej, brak doświadczeń z
przenoszeniem ciężaru ciała na stronę
skróconą - potyliczną

- asymetria odcinka szyjnego i piersiowego,

żeber, odcinka lędźwiowego z asymetrycznym
ustawieniem miednicy (niżej położony kolec
biodrowy przedni górny po stronie potylicznej)

- trudności w rozwoju bocznej kontroli głowy i

tułowia po stronie twarzowej (opóźnienie
rozwoju reakcji prostowania)

Objawy globalne c.d.

Trudnosci w bocznej kontroli
głowy po stronie twarzowej

Asymetria ustawienia i funkcji kkg oraz zaburzenia koordynacji wzrokowo-

ruchowej:

- kg po stronie twarzowej znajduje sie w zakresie pola widzenia dziecka, jest

wkładana do ust i wykorzystywana do sięgania, prezentuje wiec większą
kontrolę i ustawienie wyprostne

- kg po stronie potylicznej prezentuje ustawienie zgięciowe charakteryzujące

sie wysokim uniesieniem i retrakcja łopatki, zgięciem stawu łokciowego,
pronacja przedramienia, zaciśnięciem reki (czasami zaobserwować mona
zaniki mięsni kłębu)

- zaburzenie aktywności kkg w linii środkowej –manifestuje sie trudnością w

jej

przekraczaniu co utrudnia rozwój koordynacji bilateralnej
- obserwuje sie trudność w uzyskaniu podporu na kończynie górnej

potylicznej

- występuje trudność w rozwoju płynnych ruchów gałek ocznych –

szczególnie problem ten dotyczy śledzenia przedmiotów w stronę
potyliczna

Objawy globalne c.d.

- zmniejszona stymulacja twarzy po stronie potylicznej

wywołuje asymetrie funkcji warg i języka

Asymetria w zakresie ułożenia i funkcji kończyn dolnych

obejmuje:

- ustawienie zgięciowo - odwiedzeniowe kd po stronie

potylicznej z tendencja do supinacji stopy oraz trudności w
rozwoju funkcji podporowej z jednoczesnym dążeniem do
ustawienia w zgięciu

- ograniczenie odwiedzenia kd po stronie potylicznej z

narastającym przywiedzeniem i rotacja wewnętrzna

- ustawienie wyprostno - przywiedzeniowe kończyny dolnej po

stronie twarzowej z osłabiona aktywnością antygrawitacyjna
( brak zdolności wstawania z klęku jednonóż )

Asymetria w zakresie ułożenia i
funkcji kończyn dolnych

W przypadku silnej asymetryzacji ciała wywołanej

kręczem szyi nie ma strony ciała mającej lepszą
lub gorszą kontrolę - strona twarzowa
wyspecjalizowana jest w kierunku przenoszenia
ciężaru ciała z ograniczonymi możliwościami w
zakresie koncentrycznej komponenty (np.
skracanie tułowia) reakcji prostowania i
równowagi. Strona potyliczna prezentuje
ograniczona zdolność przenoszenia ciężaru ciała
spowodowana zaburzeniem ekscentrycznej
komponenty (np. wydłużanie tułowia) reakcji
prostowania i równowagi.

Wpływ asymetrycznego ustawienia
gł na rozkład nap. posturalnego

- Spojrzenie skierowane
w stronę przeciwna do

kręczu

- ciężar ciała na stronie

wydłużonej kręczu



Asymetria ułożenia
kończyn górnych

- Asymetria odcinka

lędźwiowego

Wyróżniamy w nim trzy okresy kinezyterapii:
I okres- dziecko leżące (do 3 miesiąca życia)



Rozciągnięcie mięśnia mos przykurczonego przy
jednoczesnym wzmocnieniu tego mięśnia po
stronie zdrowej,



Rozciąganie mięśnia czworobocznego (część
górna) po stronie kręczu



Wzmocnienie mięśni prostowników grzbietu,



Dziecko powinno przyjmować pozycje leżenia na
przedramionach,



Ćwiczenia redresyjne i czynne.

Leczenie

II okres- dziecko w pozycji siedzącej, mała

pionizacja (około 6 miesiąca życia)



Ćwiczenia wykonujemy w pozycji leżenia
bokiem i w siadzie,



Stosujemy kołnierz ortopedyczny na noc i
przed ćwiczeniami.

III okres- pełna pionizacja, dziecko zaczyna

chodzić

- Postępujemy jak wyżej, zwiększając jedynie

liczbę powtórzeń

Leczenie c.d



Ćwiczenia bierne mające na celu
rozciągnięcie skróconego mięśnia mos przy
jednoczesnym włączeniu do pracy i
wzmocnieniu mięśnia mos po stronie
zdrowej,



Ćwiczenia redresyjne,



Ćwiczenia czynne (łaskotanie kącika ust w
policzek po stronie kręczu, pokazywanie
zabawek),



Utrzymanie głowy w hiperkorekcji

Zalecane ćwiczenia

rozpoczynamy leczyć natychmiast po urodzeniu.

Początkowo jest to postępowanie polegające na
masażach, redresyjnych ułożeniach głowy, łagodnych
rozciąganiach i fizykoterapii. Do usprawniania
wykorzystujemy metodę Vojty i NDT- Bobath.
Stosujemy także ciepło ( nagrzewanie przed
ćwiczeniami by rozluźnić mięśnie np.
ocieplacze,pieluszka).Przystępując do wykonania
różnorodnych zabiegów- pielęgnacja, przewijanie,
karmienie- podchodzimy do dziecka od strony
zniekształcenia. Łóżeczko należy ustawić tak w
stosunku do okna, aby dziecko przymusić do
odwracania głowy.

Leczenie zachowawcze



Brak poprawy po takim postępowaniu do 1-2 roku
życia stanowi wskazania do leczenia operacyjnego
polegającego na przecięciu przyczepów mięśnia lub
wycięciu jego fragmentów o dł 2cm



Kręcz kostnopochodny- rzadko można leczyć
operacyjnie. Inne rodzaje kręczu wymagają leczenia
przyczynowego np. okulistycznego, neurologicznego



W przypadku kręczu pochodzenia mięśniowego
późno rozpoczęta rehabilitacja po 4 mięsiącu życia
dziecka nie rokuje całkowitego wyleczenia. Dziecko
powinno być poddane zabiegowi hinergicnemu (jak
najwcześniej) przed osiągnięciem postawy pionowej

Leczenie operacyjne



Kinezyterapia po zabiegu chirurgicznym ma na
celu utrzymanie uzyskanej operacyjnej poprawy
ustawienia głowy w hiperkorekcji unieruchamiając
głowę w półgorsetach gipsowych przez 8 tygodni



Wskazane jest stosowanie przez wiele miesięcy
ćwiczeń:

•

wzmacniających stronę przeciwną przykurczowi,

•

zwiększających zakres ruchu kręgosłupa szyjnego,

•

Korekcyjnych

Czasami po leczeniu operacyjnym dochodzi do

nawrotów zniekształcenia.

Postępowanie po zabiegu



Układać dziecka w pozycji leżenia tyłem z
poduszką pod głową,



Układać dziecka z wałeczkami pod klatką
piersiową z głową mocno odchyloną do tyłu,



Nosić na rękach z główką ustawioną
pionowo,



Biernie sadzać przez podpieranie
poduszkami

Przy kręczu nie wolno!!!



Zniekształcenia twarzy (po stronie
przykurczonego mięśnia połowa twarzy jest
skrócona w wymiarze podłużnym i
poszerzona w wymiarze poprzecznym, po
stronie zdrowej odwrotna sytuacja)



Zniekształcenie głowy



Zniekształcenie tułowia (skoliozy)



Odkształcenie kości czaszki



Wady zgryzu

Brak odpowiedniego leczenia
prowadzi do: