ERGONOMIA

projekt

Czarnywojtek Elżbieta

Lewicka Nina

Magnucka-Blandzi Małgorzata

KIEROWCA SAMOCHODU

CIĘŻAROWEGO

OPIS MIEJSCA PRACY.

• Przedstawione stanowisko znajduje się w przedniej części

samochodu ciężarowego. Kierowca spędza w nim większość

swojego czasu pracy.

• Samochód ciężarowy jest pojazdem mechanicznym, silnikowym,

przeznaczonym do przewozu towarów, ciągnięcia naczepy,

przyczep lub do przewozu ludzi, o masie dopuszczalnej całkowitej

powyżej 3500kg.

OPIS STANOWISKA PRACY.

• W

samochodach

ciężarowych

nadwozie nie jest jednolitym, zwartym
zespołem.

Składa

się

z

dwóch

niezależnych

części:

osobowej,

nazywanej kabina kierowcy, i z części
ładunkowej

w

postaci skrzyni lub

zamkniętego

furgonu.

Obie

części

nadwozia mocowane są do ramy nośnej
samochodu. 

• Współczesne samochody ciężarowe

maja kabiny opracowane pod katem
zapewnienia

kierowcy

maksymalnej

wygody pracy, która związana jest
bezpośrednio z bezpieczeństwem jazdy. 

• Pomieszczeniem

ładunkowym

nadwozia samochodu ciężarowego jest
skrzynia wykonana z blachy tłocznej.
Tylna

oraz

boczne

ściany

skrzyni

ładunkowej

przytwierdzone

są

na

zawiasach, aby można było je otwierać
przy załadunku i wyładunku. Skrzynia
ładunkowa mocowana jest do kilku
poprzecznych belek, a tez z kolei do
podłużnic ramy nośnej pojazdu. 

WYPOSAŻENIE KABINY SAMOCHODU

CIĘŻAROWEGO

• Kabina przymocowana do ramy nośnej

za pomocą elementów resorujących

• Fotel kierowcy z elementami

tłumiącymi (kolumny teleskopowo-
hydrauliczne)

• Silnik samochodu ciężarowego

umieszczony przed kabiną kierowcy

• Jednolita podłoga bez otworów

• Leżanka do spania

• Wydzielone miejsce na garderobę

• Lodówka

• Kuchenka

• Szyba zewnętrzna oraz szyby boczne z

nisko poprowadzonymi dolnymi
krawędziami

• Lusterka boczne o dużej powierzchni

odbicia, zamocowane sztywno na
wspornikach

ZADANIA KIEROWCY

• Jest to pracownik, który prowadzi samochód ciężarowy, tj. pojazd

samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków
w celu transportu materiałów do miejsca przeznaczenia, jak również
wykonuje czynności mające na celu utrzymanie samochodu w
dobrym stanie technicznym.

• Kierowca samochodu ciężarowego prowadzi samochód ciężarowy w

celu transportu ładunków z miejsca załadunku do miejsca
przeznaczenia.

• Sporządza protokoły dla odbiorców.
• Odbiera pieniądze za dostarczone towary i opłaty za dowóz.
• Może prowadzić książkę finansową.
• Może kontaktować się telefonicznie lub drogą radiową z bazą w celu

otrzymania instrukcji.

• Może ładować i rozładowywać ciężarówkę.
• Może przeprowadzać przegląd wyposażenia ciężarówki m.in. stanu

ogumienia, oświetlenia, hamulców, poziom benzyny, oleju, wody.

• Może dokonywać napraw takich jak wymiana kół, żarówek,

bezpieczników, zakładać łańcuchy, zmieniać paski klinowe.

• Może umocowywać ładunek dla zabezpieczenia go podczas jazdy.

SPECYFIKA ZADAŃ KIEROWCY

- lokalizowanie adresata,
- łączenie i rozłączanie,
- manewrowanie, mierzenie i mieszanie,
- monitorowanie, napełnianie, ochranianie
(towaru),
- opróżnianie, pakowanie i rozpakowywanie,
- parkowanie,
- pisanie,
- podnoszenie,
- regulowanie, reperowanie, sprawdzanie,
- przechowywanie, relacjonowanie,
- transportowanie, układanie i umocowywanie
towaru,
- umawianie, wydawanie poleceń,
- zbieranie i wymienianie towaru.

Główne zadania wykonywane przez pracowników
tej grupy obejmują:

-prowadzenie ciężarówek wożących towary,
-prowadzenie wozów transportujących pocztę i
towary,
-prowadzenie ciężkich pojazdów silnikowych,
takich jak platformy z przyczepą lub bez,
-prowadzenie cysterny czy wywrotki
przystosowanej do transportu materiałów i
towarów na krótkim lub długim dystansie,
-wykonywanie w razie konieczności drobnych
napraw pojazdów.

Podstawowe czynności wykonywane przez
kierowcę samochodu ciężarowego:

- asystowanie,
- czyszczenie (ciężarówki), doglądanie i
dokumentowanie,
- dostarczanie, dystrybuowanie oraz dzielenie,
- kierowanie pojazdem,
- komunikowanie się (z bazą),
- kontrolowanie,

PRZYGOTOWANIE KIEROWCY

• Ukończone 18 lat;
• Posiadanie odpowiedniej kategorii

prawa jazdy – C lub C1 oraz E;

• Niekaralność;
• Świadectwo kwalifikacji na przewóz

rzeczy (w tym: materiałów
niebezpiecznych) i osób;

• Przejście jednorazowej kwalifikacji

wstępnej;

• Szkolenie okresowe – 5 lat;
• Kursy z zakresu czasu pracy kierowcy i obsługi tachografu;
• Poddanie się badaniom i psychotestom – co 5 lat;

• W przypadku prowadzenia prywatnej działalności gospodarczej –

zdobycie certyfikatu kompetencji.

STRÓJ ROBOCZY

• W czasie trasy kierowca tira musi być odziany w dowolnie

wybrany przez siebie strój, jedynymi wymogami
dotyczącym specyficznego ubioru są buty z zakrytą piętą i
palcami

o

twardej

podeszwie

oraz

koszulka

zabezpieczająca tułów kierowcy od ewentualnych przetarć
spowodowanych jazdą z zapiętymi pasami bezpieczeństwa.

• W czasie rozładunku towarów znajdujących się na

naczepie, kierowca musi być ubrany w kask chroniący jego
głowę przed urazami, w kamizelkę aby inni pracownicy
magazynu zauważali jego osobę na tle naczepy oraz buty o
twardej podeszwie z zakrytymi palcami i piętą, które
ochronią

stopy

kierowcy

przed

ewentualnym

uszkodzeniem.

IDENTYFIKACJA

CZYNNIKÓW

SZKODLIWYCH

CZYNNIKI SZKODLIWE

• Drgania, wstrząsy
• Hałas
• Pozycja siedząca przez cały czas pracy
• Spaliny
• Zmienny mikroklimat
• Ograniczona przestrzeń
• Oświetlenie miejsca pracy
• Stres
• Nieostrożne prowadzenie ciężarówki
• Ograniczone pole widzenia

ZAGROŻENIA

• Hałas
• Wypadki samochodowe – urazy
• Wypadki spowodowane złym oświetleniem drogi
• Wypadki spowodowane złymi warunkami atmosferycznymi lub

drogowymi

• Urazy spowodowane podczas naprawy samochodu, wchodzenia lub

wychodzenia z kabiny

• Długotrwałe siedzenie w wymuszonej pozycji
• Nadmierny wysiłek fizyczny towarzyszący podnoszeniu i

przenoszeniu ciężkich ładunków

• Ofiara napaści w czasie postoju

ANALIZA I OCENA

OBCIĄŻENIA FIZYCZNEGO

PRACĄ KIEROWCY

SAMOCHODU CIĘŻAROWEGO

WYDATEK ENERGETYCZNY

TYP

CZAS

(min)

WYDATEK

ENERGETYCZNY

(kJ x min)

POZYCJA CIAŁA

Siedzenie

380

1,3

Stojąca

60

2,5

Stojąca pochylona

40

2,5

Chodzenie

60

8,5

RAZEM

1141,3

RODZAJ PRACY

Praca palcami,

dłonią i

przedramieniem

360

3,2

Praca jedną ręką

20

4,2

Praca dwiema

rękami

60

10,5

Praca całym

ciałem

100

18,3

RAZEM

3696

RAZEM

540

4837,3

OCENA WYDATKU ENERGETYCZNEGO

Tabela 4 (Ergonomia i ochrona pracy – materiały pomocnicze – M.

Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)

Wydatek energetyczny

[kJ/8h]

Ocena wydatku energetycznego

 

słowna

punktowa

od 1260

bardzo mały

0

1260 - 3350

mały

1 - 25

3350 - 6300

średni

25 - 50

6300 - 8400

duży

51 - 75

ponad 8400

bardzo duży

76 - 100

Ocena wydatku energetycznego kierowcy samochodu

ciężarowego wynosi:

4837,3

.

Jest to wydatek

średni

o wartości punktowej

38

.

WYSIŁEK STATYCZNY

Tabela 5 (Ergonomia i ochrona pracy – materiały pomocnicze –

M. Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)

Ocena stopnia obciążenia

statycznego

Pozycja ciała

przy pracy

Przykłady

słownie

punkty

 

 

 

1 - 10

siedząca

niewymuszon

a

większość

prac

biurowych

mały

1 - 30

11 - 20

stojąca

niewymuszon

a z

możliwością

okresowej

zmiany na

siedzącą

ślusarz,

stolarz

21 - 30

siedząca lub

stojąca na

przemian z

chodzeniem

nadzór

techniczny,

bibliotekarz

średni

31 - 60

31 - 40

siedząca

wymuszona,

niepochylona

bądź

nieznacznie

pochylona

pisanie na

maszynie,

obsługa pras

mechanicznyc

h

41 - 50

stojąca

niewymuszon

a, bez

możliwości

okresowej

zmiany

pozycji na

siedzącą

obsługa

niektórych

obrabiarek,

malowanie,

lakierowanie,

praca

ekspedienta

51 - 60

stojąca

wymuszona,

niepochylona

z możliwością

okresowej

zmiany

pozycji na

siedzącą

motorniczy,

suwnicowy

duży

61 - 90

61 - 70

siedząca

wymuszona,

bardzo

pochylona

szwaczka,

zegarmistrz

71 - 80

stojąca

wymuszona,

niepochylona

bez

możliwości

okresowej

zmiany

pozycji na

siedzącą

piaskowanie,

obsługa

niektórych

obrabiarek

81 - 90

stojąca

wymuszona,

pochylona,

niezależnie od

możliwości

zmieniania

pozycji

górnictwo,

obróbka

drewna

bardzo duży

91 - 100

91 - 100

kleczaca, w

przysiadzie i

inne

nienaturalne

pozycje

formowanie

ręczne,

górnictwo,

posadzki,

ślusarz

samochodowy

Ocena wysiłku statycznego

kierowcy samochodu

ciężarowego jest

średnia

o

wartości

36

.

OCENA MONOTYPOWOŚCI RUCHÓW

ROBOCZYCH

Tabela 6 (Ergonomia i ochrona pracy – materiały pomocnicze – M. Sikorski

www.zgi.pg.gda.pl)

Liczba powtórzeń ruchów

stereotypowych na zmianę

roboczą

Stopień uciążliwości

Wywierana siła

słownie

punktowo

do 100 N

ponad 100 N

do 800

do 300

mały

1 - 30

800 – 1600

300 - 800

średni

31 - 60

ponad 1600

ponad 800

duży

61 - 100

Ocena monotypowości ruchów roboczych kierowcy samochodu

ciężarowego jest

duża

i ma wartość punktową

77

.

CAŁKOWITA OCENA UCIĄŻLIWOŚCI

PRACY FIZYCZNEJ

Tabela 7 (Ergonomia i ochrona pracy – materiały pomocnicze – M.

Sikorski www.zgi.pg.gda.pl)

Ocena wysiłku

Ogólna

W punktach

bardzo lekki

1 - 30

lekki

31 - 70

średni

71 - 120

ciężki

121 - 190

bardzo ciężki

191 - 300

Całkowita ocena uciążliwości pracy fizycznej na stanowisku

kierowcy samochodu ciężarowego jest

ciężka

i wynosi

151

.

ANALIZA I OCENA OBCIĄŻENIA

PSYCHICZNEGO

PRACĄ KIEROWCY SAMOCHODU

CIĘŻAROWEGO

OCENA OBCIĄŻENIA

PSYCHICZNEGO

Podstawą oceny obciążenia psychicznego jest określenie wszystkich czynności

mogących w znaczący sposób wpływać na stopień obciążenia psychicznego na

stanowisku.

Badanie obciążenia psychicznego jest bardzo trudnym i złożonym zjawiskiem.

Nie ma tutaj jednoznacznych mierników jak przy ocenie obciążenia praca

fizyczną.

W badaniach mogą być stosowane metody oparte na wskaźnikach

fizjologicznych lub psychologicznych. Badania fizjologiczne dotyczą tak małych

zmian wartości, że sprawiają trudności w powszechnym użyciu, dlatego też

raczej stosuje się psychologiczne takie jak:

• liczba wysyłanych informacji w jednostce czasu - analiza ilościowa,

• liczba błędów - analiza jakościowa pracy,

• czas reakcji, w tzw. zadaniu dodatkowym, co jest miarą rezerwowej

zdolności do pracy.

Etap

odbiór

informacji

podejmowani

e

decyzji

wykonywanie

czynności

 

Cecha informacji:

 

częstość napływu informacji

 4

 4

4 

 

zmienność informacji

 3

4

4 

 

niepewność informacji

 2

2

2 

 

złożoność informacji

 1

2

2 

 

niedokładność informacji

2

3

2

 

ważność informacji

5

4

4

 

stres czasowy

1

3

5

 

RAZEM:

18

22

23 

 

 

 

 OCENA ŁĄCZNA:

63

Ocena łączna dla 3 etapów obciążenia wyniosła

63

punkty,

czyli jest to

obciążenie średnie

.

OCENA OBCIĄŻENIA MONOTONIĄ

Monotonia może być powodem znacznej uciążliwości psychicznej,

zawiera bowiem element niedociążenia emocjonalnego, spowodowanego

brakiem lub jednostajnością bodźców i działań oraz niezmienną sytuacją.

W najbardziej rozpoznawalnej formie występuje w stanach bezczynności,

długotrwałego oczekiwania, np. przy obserwacji wskaźników na ekranie

monitora, pulpitu sterowniczego, czy podczas wielogodzinnego

prowadzenia pojazdu na autostradzie (gdzie nie oczekuje się przeszkód).

Typ monotonii, wywołanej brakiem aktywizujących bodźców wzrokowych

czy słuchowych, zwany monotonią sensoryczną, zmniejsza znacznie

aktywność funkcji psychomotorycznych, widoczną w spowolnieniu

czynności układu krążenia, oddechowego, wystąpieniu senności,

zmniejszeniu aktywności ruchowej i czujności, czego skutkiem jest spadek

wydajności pracy i wzrost liczby popełnianych błędów

Składnik monotonii

pkt

jednostajność procesu pracy

 5

jednostajność warunków otoczenia

 2

konieczność stałego napięcia uwagi

 4

duża łatwość pracy, nie angażująca intelektu

 3

RAZEM:

 14

Ocena łączna dla obciążenia monotonią wyniosła

14

punktów,

czyli jest to

obciążenie duże

.

CAŁKOWITE OBCIĄŻENIE

PSYCHICZNE

 

pkt

pkt

OCENA CAŁKOWITA

Obciążenie

informacjami

 63

1-35

obciążenie małe

Obciążenie monotonią

 14

36-82

obciążenie średnie

RAZEM:

 

77

83-107

obciążenie duże

108-125

obciążenie bardzo duże

Podsumowując całkowite obciążenie psychiczne pracą kierowcy samochodu

ciężarowego wyniosło

77

punktów, co w porównaniu z tabelą oceny całkowitej

obciążenia psychicznego oznacza, iż należy ono do grupy

obciążeń

średnich

.

WYZNACZANIE CZASU TRWANIA

PRZERW W PRACY

Przerwa w pracy to planowane lub nieplanowane zaprzestanie procesu pracy w

czasie dnia pracy. Podstawowym celem organizowania przerw w pracy jest usunięcie

objawów zmęczenia. Długość przerw w pracy zależy głównie od charakteru pracy

(praca lekka, praca ciężka) oraz tempa pracy.

Zasady wyznaczania przerw w pracy:
• suma przerw w pracy nie powinna przekraczać 15% całkowitego czasu pracy, a

przy pracach ciężkich powinna wynosić 20 - 30% całkowitego czasu pracy,

• planując jedną przerwę należy ją umiejscowić pomiędzy a całkowitego czasu pracy,
• w przypadku dwóch przerw powinny one dzielić całkowity czas pracy na trzy równe

części przy jednoczesnym założeniu, że przerwa pierwsza jest krótsza od przerwy
drugiej,

• w przypadku ciężkich prac fizycznych liczba przerw powinna przekraczać dwa,
• zaleca się stosowanie przerw częstszych lecz krótszych - wynika to z zależności

pomiędzy efektem wypoczynku a czasem trwania przerwy - efekt wypoczynku
spada wraz z czasem trwania przerwy.

Stosowanie przerw w pracy ma duży wpływ na efektywność pracy. Celowe przerwanie

procesu pracy zwiększa wydajność pracy po przerwie. Częste, zaplanowane przerwy w

pracy zmieniają nastawienie pracownika do pracy oraz wpływają na odprężenie i

odpoczynek podczas przerwy. W wyznaczonym czasie przerwy może on opuścić

stanowisko pracy bez żadnych konsekwencji. Zaplanowanie przerw pozwala również

zniwelować ilość przerw dowolnych.

Okres napięcia uwagi

(% ogólnego czasu pracy)

 

0-19

 

20-

39

 

40-

59

 

60-

79

 

80-

99

Współczynnik podstawowy:

3

3

3

3

3

Dodatek za pozycję stojącą

0.5

1

1.5

2

2.5

Dodatek za uwagę:

-

uwaga wzrokowa i słuchowa

-

konieczność przebywania tuż

przy urządzeniu

-

konieczność utrzymywania

ręki na urządzeniu

-

manipulowanie urządzeniem

-

manipulowanie i ryzyko

powstania dużej szkody w

razie braku uwagi

-

manipulowanie i ryzyko

wypadku (zranienia) w razie

braku uwagi

 0

0

0

0.5

0.5

 

0.5

 0

0

0.5

1

1

 

1

 0

0.5

1

1.5

2

 

2.5

0.5

1

1.5

2

3

 

4

 1

1.5

2

3

5

 

7

Dodatek za złe warunki

środowiska:

-

warunki złe (ryzyko, pył, hałas,

gorąco, wyziewy itp.)

-

warunki bardzo złe (w/w

czynniki bardzo intensywne)

 

0

 

0.5

 

0.5

 

1

 

1

 

2

 

1.5

 

3

 

2

 

4

Czas pracy naszego

kierowcy samochodu

ciężarowego to 540

minut, w tym czasie

ma on zapewnioną

60 minutową

przerwę.

Po przeanalizowaniu

danych

zamieszczonych w

tabeli ustaliłyśmy że

nasz kierowca

powinien mieć

zapewnioną przerwę

będącą 16,5%

ogólnego czasu

pracy, co daje nam

około 89 minut.

OCENA ANTROPOMETRYCZNA

STANOWISKA PRACY

I OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

Do kształtowania stanowiska pracy pod kątem

wygody użytkownika i funkcjonalności projektowanych

elementów niezbędna jest znajomość wymiarów

człowieka, zwanych wymiarami antropometrycznymi.

Ich wykorzystanie umożliwia ustalenie wielkości

przestrzeni pracy, adekwatnych rozmiarów

powierzchni pracy i jej wysokości, rozmiarów siedzisk i

urządzeń pracowniczych oraz optymalne

rozmieszczenie wymienionych elementów, urządzeń

sygnalizacyjnych i sterowniczych względem siebie i

względem użytkownika. 

OCENA ANTROPOMETRYCZNA

STANOWISKA PRACY

Przestrzeń pracy wymiary człowieka w

postawie siedzącej

Nr wymiaru

[mm]

112

870

121

810

122

1030

123

470

124

650

125

930

127

270

128

240

129

640

133

700

135

350

200

540

Wymiary zasięgu rąk przy postawie

siedzącej

Nr

wymiar

u

1

2

3

4

5

6

[mm]

68

78

23

46

68

82

Pozycja głowy

Kąt między kierunkiem patrzenia a kierunkiem

poziomym: 35⁰

Odległość płaszczyzny pracy od oczu

Odległość płaszczyzny pracy od oczu wynosi 900mm.

OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

Prowadzenie samochodu jest czynnością niebezpieczną, tym

bardziej im większa jest jego prędkość. W przypadku prowadzenia

samochodu można zidentyfikować następujące zagrożenia:

• osoby przechodzące lub przebiegający przez drogę;

• inni użytkownicy drogi zmieniający nagle pas jazdy;

• samochody z przodu, które mogą nagle zahamować;

• samochody z tyłu mogące przyśpieszyć lub niezwracające

uwagi na czerwone światła;

• niesprawność samochodu, - brudne szyby i lusterka;

• niedyspozycja kierowcy (zmęczenie, wpływ alkoholu lub

leków);

• trudne uwarunkowania atmosferyczne;

Nikt nie chce polegać jedynie na tzw. łucie szczęścia, aby chronić się przed

wypadkiem drogowym. Wykonuje się wiele czynności dla zmniejszenia

ryzyka takiego wypadku, np.:

•

uczestniczy się w kursie na prawo jazdy i zdaje stosowny egzamin;

•

zapewnia się, że samochód jest w dobrym stanie (sprawne hamulce,

bezpieczne opony), a szyby i lusterka są czyste;

• dba się o zdolność do bezpiecznej jazdy (żadnego alkoholu, zakazanych

lekarstw czy prowadzenia samochodu gdy jest się zmęczonym lub

śpiącym);

•

zapina się pasy bezpieczeństwa (upewniając się, że to samo zrobili

pasażerowie pojazdu, coraz częściej także na tylnych siedzeniach),

•

unika się jazdy w niesprzyjających warunkach atmosferycznych;

•

na dłuższych dystansach robi się okresowe przerwy w prowadzeniu

samochodu i odpoczywa się;

•

przestrzega się ograniczeń prędkości, unika niebezpiecznego

wyprzedzania (np. "na trzeciego") itp.

Wszystkie wymienione wyżej środki to środki o charakterze prewencyjnym,

które prowadzą do zmniejszenia ryzyka wypadku (odniesienia urazów,

śmierci, uszkodzenia samochodu).

Stanowisko pracy:

kierowca samochodu

ciężarowego, dla

zagrożenia wypadkiem

komunikacyjnym:

• ciężkość następstw

DUŻA (ewentualność

ciężkich dolegliwości, a

nawet śmierci);

• prawdopodobieństwo

MAŁE;

Oznacza to ryzyko

zawodowe na

poziomie ŚREDNIM, czyli

dopuszczalne lecz

wymagające planowania i

realizacji działań

ukierunkowanych na jego

zmniejszenie.

Metoda oceny ryzyka wg polskiej normy

PN-N-18002

METODA WSTĘPNEJ ANALIZY

ZAGROŻEŃ

Metoda pozwala na jakościowe oszacowanie ryzyka i korzysta również z dwóch parametrów:

S - wielkości (stopnia) ewentualnej szkody i P - prawdopodobieństwa powstania takiej szkody.

Parametr wielkość szkody (S) przyjmuje wartości 1 - 6 według następującego zestawienia:

1. niewielka, znikome urazy, szkody nieznaczne

2. lekkie obrażenia, szkody wymierne

3. ciężkie obrażenia, szkody znaczne

4. wypadek śmiertelny jednej osoby, szkody ciężkie

5. wypadek śmiertelny zbiorowy, bardzo ciężkie szkody na terenie przedsiębiorstwa

6. wypadek śmiertelny zbiorowy, bardzo ciężkie szkody poza terenem przedsiębiorstwa

Prawdopodobieństwo powstania szkody (P) przyjmuje wartości 1 - 6 według nastę-pującego zestawienia:

1. nieprawdopodobne

2. mało prawdopodobne, szkoda powstaje raz na 10 lat

3. szkoda może się wydarzyć raz w roku

4. dosyć częste, szkoda może się wydarzyć raz w miesiącu

5. częste, szkoda może się wydarzyć raz na tydzień

6. bardzo prawdopodobne

Po oszacowaniu parametrów S i P ryzyko określane (wartościowane) jest

według poniższej tabeli:

Ryzyko określane jest na trzech poziomach:

1 - 3 akceptowalne

4 - 9 dopuszczalna akceptowalność ryzyka po przeprowadzeniu oceny

powyżej 10 ryzyko niedopuszczalne

Stanowisko pracy: kierowca samochodu ciężarowego, dla zagrożenia wypadkiem

komunikacyjnym:

S = 6

P = 4

Oznacza to ryzyko na poziomie 24, czyli niedopuszczalna jest akceptacja ryzyka po

przeprowadzeniu oceny.

METODA RISK SCORE

R = S x E x P

R – wskaźnik poziomu ryzyka,

S – potencjalne skutki zagrożenia – straty,

E – ekspozycja na zagrożenie,

P – prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia.

Wartość S Rodzaj skutków

Charakterystyka strat

Ludzkich

Materialnych

100

Poważna

katastrofa

Wiele ofiar

śmiertelnych

Powyżej 30 mln

pln

40

Katastrofa

Kilka ofiar

śmiertelnych

Od 10 do 30

mln pln

15

Bardzo duże

Ofiara śmiertelna

Od 1 do 10 mln

pln

7

Duże

Ciężkie uszkodzenie

ciała

Od 30 tys. Do 1

mln Pln

3

Średnie

Absencja

(nieobecność) w pracy

Od 3 do 30 tys.

Pln

1

Małe

Udzielenie pierwszej

pomocy

Poniżej 3 tys. Pln

Wartość E

Poziom ekspozycji

10

Stała

6

Częsta (codzienna)

3

Sporadyczna (raz w tygodniu)

2

Okazjonalna (raz w miesiącu)

1

Minimalna (kilka razy w roku)

0,5

Znikoma (raz w roku)

R = 7 x 6 x 6 = 252

Wartość P

Opis

Szansa w %

10

Bardzo prawdopodobne

50

6

Całkiem możliwe

10

3

Mało prawdopodobne, ale możliwe

1

1

Tylko sporadycznie możliwe

0,1

0.5

Możliwe do pomyślenia

0,01

0.2

Praktycznie niemożliwe

0,001

0.1

Tylko teoretycznie możliwe

0,0001

Wartość R

Kategoria ryzyka

Profilaktyka

Ocena ryzyka

R < 1,5

Znikome

Działania zbędne

Akceptowalne (a)

1,5 < R < 48

Małe

Działania

profilaktyczne nie są

konieczne

Akceptowalne (a)

48 < R <

270

Istotne

Działania

profilaktyczne

wskazane,

potrzebna

poprawa

Tolerowane (T)

270 < R <

1440

Duże

Potrzeba

natychmiastowej

poprawy

Nietolerowane (n)

R > 1440

Bardzo duże

Należy wstrzymać

pracę

Nietolerowane (n)

OGRANICZENIE KONSEKWENCJI WYPADKU

SAMOCHODOWEGO

Kierowca samochodu jadącego z prędkością sześćdziesięciu

paru kilometrów na godzinę, po jego kolizji z samochodem

stojącym na poboczu, poniesie nieznaczne urazy - dzięki

temu, ze miał zapięte pasy bezpieczeństwa. Jeśli natomiast

dojdzie do wypadku, w którym kierowca poniesie poważne

urazy, to ich konsekwencje mogą zostać ograniczone np.

dzięki sprawnemu funkcjonowaniu służby zdrowia - szybki

przyjazd karetki pogotowia ratunkowego i szybkie udzielenie

fachowej pomocy medycznej mogą nawet uratować życie.

Zasadniczo wszelka działalność człowieka wiąże się dla

niego z pewnym ryzykiem - występują zagrożenia,

których nie zawsze można uniknąć, ale którym można

przeciwdziałać.

Ryzyko zawodowe

Co to jest ?

Ryzyko zawodowe jest to prawdopodobieństwo wystąpienia
niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą,
powodujących starty, w szczególności wystąpienia u
pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku
zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub
sposobu wykonywania pracy.

Z

akłada się możliwość powstania wypadku i szacuje

jakościowo parametry ryzyka , którymi są możliwe
spowodowane zdarzeniami ciężkości następstw (skutki) i
prawdopodobieństwo z jakim następstwa te mogą wystąpić.
Ciężkość następstw i prawdopodobieństwo ich wystąpienia
szacowane są na trzech poziomach, ryzyko zawodowe
wartościowane jest w skali trójstopniowej na trzech poziomach.

Charakterystyka stanowiska pracy

W zakresie obowiązków naszego kierowcy samochodu
ciężarowego jest:
o Odbiór towaru
o Przewiezienie go z miejsca docelowego
o Przekazanie towaru odbiorcy
Kierowca wykonuje obsługę codzienną pojazdu.
Podczas niej jest on zobowiązany do posprzątania kabiny i
sprawdzenia podstawowych zespołów.
Nie jest on zaś upoważniony do napraw jaki też do zmiany kół
w pojeździe.

Kierowca jest odpowiedzialny za przewożony towar, a jego
samochód jest wyposażony zgodnie z normami i przepisami.

Zagrożenia związane ze stanowiskiem

kierowcy samochodu ciężarowego

ZAGROŻENIE

ŻRÓDŁO

ZAGROZENIA

(przyczyna)

MOŻLIWE

SKUTKI

ZAGROŻENIA

ŚRODKI

OCHRONY

PRZED

ZAGROŻENIAM

I

Wypadek drogowy

Jazda samochodem Ogóle potłuczenie

ciała, złamanie
kości , śmierć

Postepowanie
zgodnie z
przepisami,
wzmożona uwaga

Napad

Przewożenie
towaru o dużej
wartości

Ogóle potłuczenie
ciała, śmierć

Przestrzeganie
procedur i
instrukcji,
Telefon
komórkowy, radio
CB, szkolenia

Przygniecenie

Ładowany towar ,
jego nieprawidłowe
rozmieszczenie

Ogóle potłuczenie
ciała, złamanie
kości, ciężkie urazy

Przestrzeganie
instrukcji ,
wzmożona uwaga

Hałas

Hałas w kabinie,
odgłosy ruchu
drogowego

Zmęczenie
hałasem,
uszczerbek słuchu

Dobry stan
techniczny
pojazdu,
Wygłuszenie
kabiny

Wibracje

Drgania układu
napędowego,
drgania
powodowane
nierównościami
dróg

Zmęczenie
drganiami, choroby
wibracyjne

Dobry stan
techniczny
pojazdu,
Tłumienie drgań
przez zawieszenie
kabiny i fotela
kierowcy

część I

ZAGROŻENIE

ŻRÓDŁO

ZAGROZENIA

(przyczyna)

MOŻLIWE

SKUTKI

ZAGROŻENIA

ŚRODKI

OCHRONY

PRZED

ZAGROŻENIAMI

Przeciążenie układu
ruchu

Prowadzenie
samochodu

Długotrwałe i
nawracające
dolegliwości układu
mięśniowo-
szkieletowego

Ergonomiczne
siedzisko,
Przerwy w pracy

Skaleczenia

Obsługa codzienna
pojazdu

Rany cięte dłoni

Wzmożona uwaga
rękawice

Upadek na tym
samym poziomie

Dojście do
samochodu, warunki
atmosferyczne

Ogólne potłuczenie
ciała

Zachowanie uwagi,
odpowiednie obuwie

Upadek z pojazdu

Wsiadanie i
wysiadanie z
pojazdu,

Ogólne potłuczenie
ciała, złamanie kości
kończyn dolnych,
dysfunkcja

Zachowanie uwagi,
odpowiednie obuwie

Uderzenie o
przedmioty

Obsługa codzienna
pojazdu

Ogóle potłuczenie
ciała , siniaki, guzy

Zachowanie uwagi

Pochwycenie przez
obracające się
przedmioty

Nieosłonięte
elementy silnika,
obsługa codzienna
pojazdu

Zmiażdżenie końców
palców, rozcięcia,
zerwanie paznokci

Postępowanie
zgodne z instrukcją ,
w zmożona uwaga

Część II

ZAGROŻENIE

ŻRÓDŁO

ZAGROZENIA

(przyczyna)

MOŻLIWE

SKUTKI

ZAGROŻENIA

ŚRODKI

OCHRONY

PRZED

ZAGROŻENIAMI

Pożar

Zapalenie się
paliwa,
niesprawdzony
układ hamulcowy

Poparzenie
termiczne, śmierć

Postępowanie
zgodnie z procedurą,
dobry stan
techniczny

Wybuch

Zapalenie się paliwa

Poparzenie
termiczne, śmierć

Postępowanie
zgodnie z procedurą,
dobry stan
techniczny

Stres

Niebezpieczne
sytuacje w ruchu
drogowym,
odpowiedzialność
materialna,
możliwość napadu

Nerwice, psychozy,
choroby układu
pokarmowego

Wypoczynek,
szkolenia

Mikroklimat

Wysoka temperatura
w lecie, niska w
zimie

Udar cieplny,
przeziębienia

Odpowiednia odzież,
klimatyzacja kabiny,
zimne lub gorące
napoje

Część III

 Wartość ryzyka:

Szacowanie szkód i prawdopodobieństwa

szkód jak i wartościowanie ryzyka
wykonaliśmy w skali trójstopniowej.

 Ciężkość następstw

:

mała, średnia,

duża

 Prawdopodobieństwo następstw

:

mało

prawdopodobne, prawdopodobne,

wysoce prawdopodobne

 Ryzyko zawodowe

:

małe, średnie, duże

Dane dotyczące stanowiska

kierowcy samochodu

ciężarowego

Zestawienie powyższych danych

ZAGROŻENIE

CIĘŻKOŚĆ

NASTĘPSTW

PRAWDOPODO

BIEŃSTWO

RYZYKO

Przeciążenie układu
ruchu

Duża

Małe

Średnie

Skaleczenia

Duża

Małe

Średnie

Upadek na tym
samym poziomie

Średnia

Małe

Małe

Upadek z pojazdu

duża

Małe

Średnie

Uderzenie o
przedmioty

Duża

Małe

Średnie

Pochwycenie przez
obracające się
przedmioty

Średnia

Prawdopodobne

Średnie

Przeciążenie układu
ruchu

Mała

Prawdopodobne

Małe

Skaleczenia

Mała

prawdopodobne

małe

ZAGROŻENIE

CIĘŻKOŚĆ

NASTĘPSTW

PRAWDOPOD

OBIEŃSTWO

RYZYKO

Upadek na tym
samym poziomie

Mała

Prawdopodobne Małe

Upadek z pojazdu

Średnia

Prawdopodobne Średnie

Uderzenie o
przedmioty

Mała

Prawdopodobne Małe

Pochwycenie przez
obracające się
przedmioty

Średnia

Małe

Małe

Pożar

Duża

Małe

Średnie

Wybuch

Duża

Małe

Średnie

Stres

Średnia

Prawdopodobne Średnie

Mikroklimat

Średnia

Małe

Małe

Co chciałybyśmy zmienić?

• Wprowadzić kontrolę przestrzegania porządku prawnego

przez firmy dostawcze i prze osoby wykonujące przewóz
drogowy

• Poprawić jakość świadczeń usług w transporcie drogowym

• Wprowadzić ochronę rynku transportowego przed

nieuczciwą konkurencją

• Poprawić bezpieczeństwo ruchu drogowego poprzez

kontrolę przestrzegania zasad bezpieczeństwa w
transporcie i ruchu drogowym

• Poprawić warunki pracy kierowców

• Wprowadzić ochronę środowiska naturalnego poprzez

eliminację pojazdów , których stan techniczny stanowi
potencjalne zagrozenie dla środowiska

• Zwiększyć świadomość przewoźników drogowych

Działania profilaktyczne

 

 

     

 

     

 

     

 

     

 

     

 

     

 Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia

ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia

mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.

 Należy unikać wdychania spalin. Należy wyłączyć silnik, kiedy

pojazd jest zaparkowany pod dachem oraz zainstalować
urządzenie kontrolujące emisję spalin (np. konwertor katalityczny).

 Należy stosować środki ochrony oczu przed promieniowaniem

ultrafioletowym.

 Należy zainstalować ergonomiczne siedzisko kierowcy. Należy

przerywać okresowo jazdę w celu zjedzenia posiłku, odpoczynku,

ćwiczeń oraz nauczyć się wykonywania ćwiczeń relaksacyjnych

podczas długiego prowadzenia pojazdu.

 Należy uczyć kierowców sposobów rozpoznawania i unikania

napaści, zainstalować urządzenia alarmujące na wypadek ataku.

W szczególnych przypadkach (cenny ładunek) niezbędna jest

eskorta.

Kształtowanie

środowiska pracy

Materialne środowisko pracy

• Miejscem pracy kierowcy jest kabina środka transportu. Z

zawodem tym związanych jest szereg uciążliwości.
Należy do nich przede wszystkim konieczność
wielogodzinnego przebywania w pozycji siedzącej.

• Długotrwałe prowadzenie pojazdu, w wymuszonej pozycji

ciała, często na niewygodnym siedzisku, czasami po
wyboistych drogach może wywołać dolegliwości bólowe
wynikające z przeciążenia układu mięśniowo-
szkieletowego.

• Praca kierowcy łączy się ze szczególnym rodzajem

ryzyka. Poza potencjalną możliwością uczestniczenia w
wypadku drogowym, w przypadku pewnych kategorii
kierowców, istnieje dodatkowe zagrożenie dla życia i
zdrowia wynikające na przykład z faktu przewożenia
ładunków niebezpiecznych.

Społeczne środowisko pracy

• Kierowca samochodu ciężarowego, zwłaszcza na trasach

międzynarodowych, ma znacznie ograniczony kontakt z
ludźmi. Ponadto zmuszony jest do częstego przebywania
poza domem przez dłuższe okresy czasu.

• Narażony jest na monotonię w czasie dalszych tras, na

problemy przy załatwianiu formalności celnych oraz
długie postoje na granicach.

• Ponadto narażony jest na zmienne warunki

atmosferyczne, niską lub wysoką temperaturę. Łączne
działanie temperatury, wilgotności i wiatru oraz nagłe
zmiany temperatur po wyjściu z klimatyzowanej kabiny
powodują możliwość udaru cieplnego, odmrożeń, chorób
układu oddechowego i chorób reumatycznych.

Organizacyjne środowisko pracy

• Kierowca ciężarówki dostaje do wykonania określone zadanie, które często

zmusza go do jazdy w nocy, zwłaszcza w przypadku transportu
międzynarodowego. Długotrwałe prowadzenie pojazdu, szczególnie nocą,
w niesprzyjających warunkach atmosferycznych i drogowych, w ulicznych
korkach zwiększa ryzyko urazów w wyniku wypadków drogowych. Zawód
ten wiąże się przede wszystkim z odpowiedzialnością za bezpieczny i
terminowy transport towarów i usług.

• Istnieje możliwość odebrania przez władze prawa jazdy za różnego rodzaju

wykroczenia. W przypadku przewozu towarów, zwłaszcza tych o dużej
wartości, kierowca odpowiada za stan i jakość przewożonego ładunku.

• Wibracje ogólne, których źródłem jest pojazd, stwarza możliwość zaburzeń

w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych klatki piersiowej i jamy
brzusznej oraz dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego.

• Wykonywanie takich funkcji kierowcy samochodu ciężarowego, jak

naprawy w terenie, zmiana kół, luzowanie pasów i lin mocujących naraża
kierowcę na urazy ciała lub pojawienie się przepukliny.

Mikroklimat

• Do podstawowych czynników kształtujących

mikroklimat środowiska należy zaliczyć:
-temperaturę powietrza
-wilgotność
-ruch powietrza
-promieniowanie cieplne
-ciśnienie atmosferyczne.

• Wszystkie części składowe mikroklimatu wywierają

wpływ na samopoczucie człowieka, jego sprawność
fizyczną i umysłową, na wydajność pracy oraz
zachowanie dobrego stanu zdrowia.

• Mikroklimat decyduje także o gospodarce cieplnej

organizmu.

Temperatura

• Nowoczesne samochody ciężarowe

są wyposażone w klimatyzację.

• Dana temperatura zależy od

indywidualnego upodobania.

• Temperatura powinna być od około

20 st. do ok. 23 st.

Wymuszona pozycja ciała

• Kierowca samochodu ciężarowego

jest zmuszony do przebywania w
pozycji siedzącej przez większość
swojej pracy.

• Pozycja siedząca może powodować

m. in. zmęczenie ogólne; bóle
pleców, karku; znużenie.

• Skutkami takiego samopoczucia

może być uśnięcie a co za tym idzie
wypadek lub kolizja.

Monotonia ruchów

• Kierowca samochodu ciężarowego z

powodu ograniczonej przestrzeni w
kabinie oraz rodzaju pracy jest
zmuszony do wykonywania praktycznie
tych samych czynności podczas jazdy.
Do tych czynności należą m. in.:
zmiana biegów, trzymanie kierownicy,
manipulowanie pedałami.

• Zalecane są przerwy w czasie jazdy.

Hałas

• Dźwięki zazwyczaj o nadmiernym natężeniu (zbyt

głośne) w danym miejscu i czasie, odbierane jako:
"bezcelowe, następnie uciążliwe, przykre,
dokuczliwe, wreszcie szkodliwe”.

• Hałas może być szkodliwy dla kierowcy samochodu

ciężarowego, ponieważ jego zbyt duże natężenie
może prowadzić do uszkodzenia narządu słuchu.

• Im dokuczliwość dźwięku jest większa i dłuższa

tym poważniejsze są konsekwencje: od
zdenerwowania, poprzez agresywność, po depresje
i zaburzenia psychiczne.

Drgania

• Przenoszone drogą bezpośredniego kontaktu

z drgającym źródłem do organizmu człowieka
mogą też wywierać ujemny wpływ na zdrowie
pracowników i doprowadzać niejednokrotnie
do trwałych zmian chorobowych.

• Zatem z punktu widzenia ochrony i

bezpieczeństwa człowieka w środowisku
pracy, drgania mechaniczne są szkodliwym
czynnikiem fizycznym, który należy
eliminować lub przynajmniej ograniczać.

Pyły

• Kierowca samochodu ciężarowego

jest narażony na wdychanie pyłów,
które mogą się przedostać do kabiny
poprzez układ wentylacyjny.

Stres

• Stres jest wywołany poprzez różne

czynniki zewnętrzne na drodze takie
jak objazdy, korki (w mieście jak i na
autostradach) czy niebezpiecznych i
niepewnych kierowców.

Poprawa warunków

pracy

Może być ona realizowana pod kontrolą związku
zawodowego, przez zaangażowanie zarządu
okręgowego a następnie zarządów terenowych w
proces wydatkowania środków na nią
przeznaczonych.

Poprawa warunków pracy to nie tylko tych
ergonomicznych czy też technologicznych ale
również psychospołecznych oraz zastosowanie
określonych metod prewencji .
Odpowiednie zmiany organizacyjne uwarunkowane
na obniżenie poziomu stresu zawodowego czy
poziomu zmęczenia wśród kierowców powinny być
działaniami priorytetowymi, gdyż mają one
decydujący wpłayw na bezpieczeństwo ruchu
drogowego.

Normowanie czasu pracy

• Nie zmuszanie do pracy po godzinach, gdyż jest to

niebezpieczne, nie tylko dla kierowcy ale również dla
innych uczestników ruchu drogowego.

• Testy na trzeźwość i obecność narkotyków w organizmie,

aby nie stworzył zagrożenia poprzez nadpobudliwość czy
senność.

• Nie przekraczanie masy dopuszczalnej i stanu

przewożonego ładunku.

• Odpowiednia pomoc przy zaadunku i wyładunku.
• Kontrole stanu technicznego pojazdu przed każdym

wyjazdem w trasę.

• Kwalifikacje kierowcy – przeprowadzenie dodatkowych

szkoleń przygotowywujących kierowcę na różne sytuacje
losowe.

ZAGROŻENIE

ŚRODKI OCHRONY PRZED

ZAGROŻENIAMI

Pożar

Postępowanie zgodnie z procedurą, dobry
stan techniczny

Wybuch

Postępowanie zgodnie z procedurą, dobry
stan techniczny

Stres

Wypoczynek, szkolenia

Mikroklimat

Odpowiednia odzież, klimatyzacja kabiny,
zimne lub gorące napoje

Zestawienie czynności zapobiegawczych

poszczególnym zagrożeniom

ZAGROŻENIE

ŚRODKI

OCHRONY

PRZED

ZAGROŻENIAMI

Wypadek drogowy

Postepowanie
zgodnie z
przepisami,
wzmożona uwaga

Napad

Przestrzeganie
procedur i instrukcji,
Telefon komórkowy,
radio CB, szkolenia

Przygniecenie

Przestrzeganie
instrukcji ,
wzmożona uwaga

Hałas

Dobry stan
techniczny pojazdu,
Wygłuszenie kabiny

Drgania

Dobry stan
techniczny pojazdu,
Tłumienie drgań
przez zawieszenie
kabiny i fotela
kierowcy

ZAGROŻENIE

ŚRODKI

OCHRONY

PRZED

ZAGROŻENIAMI

Przeciążenie układu
ruchu

Ergonomiczne
siedzisko,
Przerwy w pracy

Skaleczenia

Wzmożona uwaga
rękawice

Upadek na tym
samym poziomie

Zachowanie uwagi,
odpowiednie obuwie

Upadek z pojazdu

Zachowanie uwagi,
odpowiednie obuwie

Uderzenie o
przedmioty

Zachowanie uwagi

Pochwycenie przez
obracające się
przedmioty

Postępowanie
zgodne z instrukcją ,
w zmożona uwaga

Dziękujemy

za uwagę.