Główne założenia 

koncepcji Janusza 

Korczaka



Janusz Korczak, właściwie Henryk Goldszmit, ps. Stary 
Doktor (ur. 22 lipca 1878 w Warszawie, zm. około 6 
sierpnia 1942 w komorze gazowej obozu zagłady w 
Treblince) – polski pedagog, publicysta, pisarz, lekarz, 
działacz społeczny żydowskiego pochodzenia.



Prekursor działań na rzecz praw dziecka i całkowitego 
równouprawnienia. Wprowadził samorządy wychowanków, 
które miały prawo stawiać przed dziecięcym sądem 
swoich wychowawców. Zainicjował pierwsze pismo 
publikowane przez dzieci. Pionier działań w dziedzinie 
resocjalizacji nieletnich, diagnozowania wychowawczego, 
opieki nad „dzieckiem trudnym”.

Podstawowe założenia 
pedagogiki Korczaka:



Szacunek do dziecka jako człowieka rozwijającego się poprzez własną 
aktywność, jako podmiotu; 



 Zasada partnerstwa dziecka w procesie wychowania ;



 Prawo dziecka do opieki oraz odpowiedzialność społeczeństwa 
dorosłych za warunki życia dziecka;



 Poszukiwanie syntezy wiedzy o dziecku ;



 Techniki działania pedagogicznego jako konsekwencja przyjętych 
ogólnych założeń systemu opiekuńczo- wychowawczego;



 Koncepcja wychowawcy, wynikająca z ogólnej postawy Korczaka 
wobec dziecka.



Korczak stał się prekursorem walki o prawa dziecka. 
Zwracał szczególną uwagę na nieporównywalną 
pozycję dziecka w społeczeństwie, ich zależność od 
dorosłych. Domagał się, by uznano, że dziecko jest 
pełnowartościowym człowiekiem od chwili narodzin.



W koncepcji systemu wychowawczego Korczaka 
odnajdujemy nie tylko techniki i środki 
oddziaływania pedagogicznego, ale także wiele 
wskazań dotyczących mądrej opieki wychowawczej 
i rozumnej miłości do dziecka.

Idee przewodnie w poglądach 
Korczaka:



 indywidualne 
podejście 
wychowawców do 
każdego dziecka 



wyjątkowa rola 
dziecka w życiu 
społecznym 



 mocno 
akcentowana 
kategoria praw 
dziecka



Dziecko nie może być dodatkiem do 
życia dorosłych, ani przedmiotem ich 
manipulacji, ale samoistną siłą i 
wartością, z którą należy się liczyć. 
Korczak przeciwny jest 
generalizowaniu, absolutyzowaniu 
dzieci w ogóle, gdyż tak naprawdę w 
procesie wychowania zawsze mamy do 
czynienia tylko z konkretnymi 
indywiduum.

Korczak był kreatorem 
takich wartości jak:



miłość do bliźnich



sprawiedliwość



godność 



szacunek



piękno i prawda

Korczak apeluje do 
wychowawców, aby zatroszczyli 
się o takie prawa dziecka jak:



prawo do szacunku (dla niewiedzy, dla smutku, niepowodzeń i łez; dla 
misterium poprawy, dla młodego wysiłku i ufności, dla pracy poznania, 
dla tajemnic i wahań ciężkiej pracy wzrostu, dla własnych słabości)



prawo do miłości (do piersi matki, atmosfery ciepła i troskliwości) i 
przyjaźni



prawo do tajemnicy (tajemnicy osoby, jak i własnych spraw, przeżyć i 
doznań)



prawo do samostanowienia (prawo antytezy, prawo do oporu, do 
protestu, do upominania się i do żądania, do wypowiadania własnych 
myśli, do życia własnym wysiłkiem i własną aktywnością)



prawo do własności (siebie i swoich rzeczy)



prawo do własnego rozwoju i dojrzewania



prawo do ruchu, do zabawy, do pracy i badania



prawo do sprawiedliwości w życiu



Kolejną aktualna ideą pedagogiczną 
Korczaka jest partnerstwo w relacji 
wychowawca-wychowanek, które 
powinno odznaczać się wzajemnym 
porozumieniem, współdziałaniem, 
wspólnym uzgadnianiem żywotnych dla 
obu stron spraw, zaufania do dziecka, 
do jego rozsądku i umiejętności w 
stosunkach interpersonalnych między 
dzieckiem a wychowawcą.



Korczak upomina się o przestrzeganie w szkole zasady 
solidarności w toku szkolnej edukacji. Z uczniem solidaryzuje 
się jedynie jako najbliższy przyjaciel lub kolega podobnej 
niedoli, znacznie rzadziej własny rodzic (pouczany i straszony 
sankcjami wobec jego dziecka w czasie wywiadówek przez 
wychowawcę klasy), a już najmniej nauczyciel. Solidarność 
wymaga bezinteresownej więzi i gotowości do wyrzeczeń w 
noszeniu ciężaru drugiego człowieka.



Dobrzy wychowawca różni się od złego tylko liczbą 
popełnianych błędów, wyrządzanych krzywd. „Są błędy, które 
dobry wychowawca popełnia tylko raz, a oceniwszy krytycznie 
nie ponawia ich. Zły wychowawca winę własnych pomyłek 
przypisuje dzieciom”.

KONIEC