Rachunkowość

podatkowa

Ordynacja podatkowa

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.

prezentację wykonała: Aleksandra Kamińska

1

Ustawa Ordynacja podatkowa
normuje:

1.informacje podatkowe
2.zobowiązania podatkowe
3.postępowanie

podatkowe,

kontrolę

podatkową

i

czynności sprawdzające

4.tajemnicę skarbową

2

Przepisy ustawy stosuje się przede
wszystkim do:

- podatków

- opłat

- niepodatkowych należności budżetu

państwa (np. dotacje)

- opłaty skarbowej

- opłat lokalnych

3

Podatnik, płatnik, inkasent

Podatnik – to
osoba fizyczna,
osoba prawna
lub jednostka
organizacyjna
nie mająca
osobowości
prawnej
podlegająca
obowiązkowi
podatkowemu
na mocy ustaw.

Płatnik – to osoba
fizyczna, osoba
prawna lub
jednostka
organizacyjna nie
mająca
osobowości
prawnej,
zobowiązana do
obliczenia i
pobrania od
podatnika podatku
i wpłacenia go we
właściwym
terminie organowi
podatkowemu

Inkasent –
jednostka
zobowiązana do
pobrania od
podatnika
podatku i
wpłacenia go we
właściwym
terminie
organowi
podatkowemu.

4

Obowiązek podatkowy, zobowiązanie

podatkowe

•Obowiązek

podatkowy – to

nieskonkretyzowana

powinność

przymusowego

świadczenia

pieniężnego w związku

z zaistnieniem

określonego zdarzenia

•Zobowiązanie

podatkowe – to

zobowiązanie

podatnika do

zapłacenia na rzecz

Skarbu Państwa

podatku w określonej

wysokości, terminie

oraz miejscu.

5

Powstanie zobowiązania podatkowego

Zobowiązanie podatkowe powstaje z
dniem:
a) zaistnienia zdarzenia powstania

zobowiązania

b) doręczenia decyzji organu
podatkowego, ustalającej wysokość
tego zobowiązania

6

Właściwości organów podatkowych

Właściwość
rzeczowa –
określa zakres
działania
organów
podatkowych.

Właściwość
miejscowa –
ustalana jest
według miejsca
zamieszkania lub
adresu siedziby
podatnika,
płatnika bądź
inkasenta.

7

Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego

Zobowiązanie podatkowe wygasa na skutek:
1)Zapłaty
2)Potrącenia
3)Pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta
4)Zaliczenia nadpłaty lub zaliczenia zwrotu

podatku

5)Przeniesienia własności rzeczy lub praw

majątkowych

6)Umorzenia zaległości
7)Przedawnienia lub zwolnienia z obowiązku

zapłaty

8

Zobowiązanie płatnika lub inkasenta
wygasa z chwilą:

1)zaliczenia nadpłaty lub zwrotu

podatku

2)wpłaty
3)umorzenia
4)przedawnienia
5)zwolnienia z obowiązku zapłaty

9

Termin dokonania zapłaty podatku

1)przy zapłacie gotówką – terminem

zapłaty podatku jest dzień wpłacenia
kwoty podatku w kasie lub na rachunek
w banku organu podatkowego

2)w obrocie bezgotówkowym – dzień

obciążenia rachunku bankowego
podatnika lub na podstawie polecenia
przelewu

10

Przedawnienie zobowiązań podatkowych

Zobowiązanie podatkowe przedawnia
się z upływem 5 lat, licząc od końca
roku kalendarzowego, w którym
upłynął termin płatności podatku.
Nie ulegają przedawnieniu
zobowiązania podatkowe
zabezpieczone hipoteką lub zastawem
skarbowym.

11

Rachunki

Podatnicy prowadzący działalność mają obowiązek
wystawić

rachunek

potwierdzający

dokonanie

sprzedaży lub wykonanie usługi na żądanie
kupującego lub usługobiorcy jeżeli na mocy innych
przepisów nie są oni zobowiązani do wystawienia
faktury.
Na wystawienie rachunku jest 7 dni od dnia
wykonania usługi lub wydania towaru.
Na podatnikach wystawiających rachunki spoczywa
obowiązek ich numerowania w kolejności ich
wystawienia, oraz przechowywania ich kopii do
momentu przedawnienia.

12

Prawa i obowiązki podmiotów
przekształconych

Osoba prawna powstała w wyniku
łączenia się i przekształcenia:
1)osób prawnych
2)osobowych i kapitałowych spółek

handlowych

3)innych osób prawnych
4)spółki nie mającej osobowości prawnej
wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki
każdej z łączących się osób lub spółek

.

13

Strony postępowania

Stroną może być podatnik, płatnik,
inkasent, osoba fizyczna, osoba prawna,
jednostka organizacyjna nie mająca
osobowości

prawnej.

Strona

może

działać przez pełnomocnika, chyba że
charakter

czynności

wymaga

jej

osobistego działania. Pełnomocnikiem
może być osoba fizyczna mająca pełną
zdolność do czynności prawnych

.

14

Postępowanie podatkowe

- postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w

sposób budzący zaufanie do organów podatkowych

- organy podatkowe są zobowiązane do udzielania

niezbędnych informacji i wyjaśnień związanych z
przedmiotem tego postępowania

- w toku postępowania organy podatkowe podejmują

niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia
stanu faktycznego oraz zakończenia postępowania

- strony powinny mieć zapewniony czynny udział w

każdym stadium postępowania a organy podatkowe
przed wydaniem decyzji powinny umożliwić im
wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i
materiałów

- postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne

- decyzje, od których nie służy odwołanie są ostateczne

15

Wszczęcie postępowania

-

Postępowanie podatkowe wszczyna się

na żądanie strony lub z urzędu.

- Wszczęcie postępowania z urzędu

następuje w formie postanowienia.

- Datą wszczęcia postępowania na

żądanie strony jest dzień doręczenia
żądania organowi podatkowemu

- O wszczęciu postępowania na żądanie

strony są poinformowane wszystkie
strony

16

Metryki, protokoły i adnotacje

Metrykę zakłada się w aktach sprawy w formie
pisemnej bądź elektronicznej.
Treść metryki:

- Wszystkie osoby uczestniczące w czynnościach

postępowania podatkowego

- Czynności podejmowane przez te osoby wraz z

odpowiednim odesłaniem do dokumentów
określających te czynności

Organ podatkowy sporządza zwięzły protokół z
każdej czynności postępowania mającej istotne
znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy

17

Protokół

sporządza się w

szczególności przy:

- przejęciu wniesionego ustnie

podania

- przesłuchaniu strony, świadka i

biegłego

- oględzinach i ekspertyzach

dokonywanych przy udziale
pracownika organu podatkowego

- ustnego ogłoszenia postanowienia

- rozprawy

18

Protokół powinien zawierać informacje:

- kto kiedy, gdzie i z jakich czynności dokonał

- kto i w jakim charakterze był przy nich

obecny

- co i w jaki sposób ustalono w wyniku tych

czynności

- jakie uwagi zgłosiły obecne osoby
Czynności organu podatkowego, z których nie
sporządza się protokołu mające znaczenie dla
sprawy lub toku postępowania utrwala się w
aktach w formie adnotacji podpisanej przez
pracownika dokonującego tych czynności.

19

Dowody w postępowaniu podatkowym

Dowodami w postępowaniu podatkowym
mogą być:

- księgi podatkowe

- deklaracje złożone przez stronę

- zeznania świadków

- opinie biegłych

- informacje podatkowe

- inne dokumenty zgromadzone w toku

postępowania karnego lub postępowania w
sprawach o przestępstwa skarbowe czy
wykroczenia skarbowe

20

Księgi podatkowe

- księgi podatkowe prowadzone rzetelnie i w sposób

niewadliwy stanowią dowód tego, co wynika z
zawartych w nich zapisów

- księgi podatkowe uważa się za rzetelne, jeżeli

dokonywane w nich zapisy odzwierciedlają stan
rzeczywisty

- jeżeli organ podatkowy stwierdzi, że księgi

podatkowe są prowadzone nierzetelnie lub w
sposób wadliwy to w protokóle badania ksiąg
określa za jaki okres i w jakiej części nie uznaje
ksiąg za dowód tego, co wynika z zawartych w nich
zapisów

- odpis protokółu organ podatkowy wręcza stronie

- strona ma 14 dni od dnia doręczenia protokołu na

wniesienie ewentualnych zastrzeżeń do zawartych
w nim ustaleń

21

Decyzje

Organ podatkowy orzeka w sprawie w drodze
decyzji.
Decyzja zawiera:
1)oznaczenie organu podatkowego
2)datę jej wydania
3)oznaczenie strony
4)powołanie podstawy prawnej
5)rozstrzygnięcie
6)uzasadnienie faktyczne i prawne
7)pouczenie o trybie odwoławczym – jeżeli od

decyzji przysługuje odwołanie

8)podpis osoby upoważnionej

22

Postanowienia

W toku postępowania organ wydaje
postanowienia.
Postanowienia dotyczą
poszczególnych kwestii wynikających
w toku postępowania podatkowego,
lecz nie rozstrzygają o istocie
sprawy.
Na postanowienie służy stronie
zażalenie lub skarga do sądu
administracyjnego.

23

Odwołania

Od decyzji organu podatkowego
wydanej w pierwszej instancji stronie
służy odwołanie tylko do jednej
instancji.
Odwołanie od decyzji organu
podatkowego powinno:

- zawierać zarzuty przeciw decyzji

- określać istotę i zakres żądania

będącego przedmiotem odwołania

- wskazywać dowody uzasadniające to

żądanie

Termin wniesienia odwołania wynosi 14
dni.

24

Organ odwoławczy wydaje decyzję, w
której:
1) utrzymuje w mocy decyzję organu
pierwszej instancji
2) uchyla decyzję pierwszej instancji:

- w całości lub w części– i tym zakresie

orzeka co do istoty sprawy lub
uchylając tę decyzję – umarza
postępowanie w sprawie

- w całości i sprawę przekazuje do

rozpatrzenia właściwemu organowi
pierwszej instancji

3) umarza postępowanie odwoławcze

25

Zażalenia

Na wydane w toku postępowania
postanowienie służy zażalenie.
Wnosi się je w ciągu 7 dni od
dnia doręczenia
Postanowienie, na które nie służy
zażalenie strona może zaskarżyć
tylko w odwołaniu od decyzji.

26

Wykonanie decyzji

Decyzja nieostateczna,
nakładająca na stronę
obowiązek podlegający
wykonaniu nie podlega
wykonaniu, chyba że decyzji
nadano rygor natychmiastowej
wykonalności.

.

27

Rygor natychmiastowej wykonalność może
być nadany, gdy:
-organ podatkowy posiada informacje, z
których wynika że wobec strony toczy się
postępowanie egzekucyjne w zakresie
innych należności pieniężnych

- strona nie posiada majątku o wartości

równej wysokości zaległości podatkowej
wraz z odsetkami za zwłokę, na którym
można ustanowić hipotekę lub zastaw
skarbowy

- okres do upływu terminu przedawnienia

zobowiązania podatkowego jest krótszy niż
3 miesiące.

28

Rygor natychmiastowej
wykonalności decyzji nadawany
jest przez organ podatkowy
pierwszej instancji w drodze
postanowienia. Na postanowienie
w sprawie nadania rygoru
natychmiastowej wykonalności
służy zażalenie. Wniesienie
zażalenia nie wstrzymuje
wykonania decyzji.

29

Wznowienie postępowania

W sprawie zakończonej decyzją
ostateczną wznawia się
postępowanie, jeżeli:

- dowody okazały się fałszywe

- decyzja została wydana w wyniku

przestępstwa

- strona nie z własnej winy nie brała

udziału w postępowaniu

- Wyjdą na jaw istotne dla sprawy

nowe okoliczności lub nowe
dowody

30

Stwierdzenie nieważności decyzji

Organ podatkowy stwierdza nieważność
decyzji ostatecznej, która:

- została wydana z naruszeniem

przepisów o właściwości

- została wydana bez podstawy prawnej

- została wydana z naruszeniem prawa

- została skierowana do osoby niebędącej

stroną w sprawie

- zawiera wadę powodującą jej

nieważność

31

Wygaśnięcie decyzji

Organ podatkowy, który wydał decyzję w
pierwszej instancji stwierdza jej
wygaśnięcie, jeżeli:

- stała się bezprzedmiotowa

- została wydana z zastrzeżeniem

dopełnienia przez stronę określonego
warunku, a strona nie dopełniła tego
warunku

- strona nie dopełniła warunków

uprawniających do ulg

Wygaśnięcie decyzji następuje w formie
decyzji.

32

Kary porządkowe

Strona, pełnomocnik strony, biegły lub świadek, którzy
mimo wezwania organu podatkowego:

- nie stawili się osobiście bez uzasadnionej przyczyny,

mimo że byli do tego zobowiązani

- bez zezwolenia tego organu opuścili miejsce

przeprowadzania czynności przed jej zakończeniem

- bezzasadnie odmówili złożenia wyjaśnień, zeznań,

wydania opinii

podlegają karze porządkowej do 2700 zł.
Kara porządkowa nakładana jest w formie
postanowienia, na które służy zażalenie. Termin
płatności kary porządkowej wynosi 7 dni od dnia
doręczenia postanowienia.

33

Koszty postępowania

Koszty postępowania przed organami
podatkowymi ponosi Skarb Państwa,
gmina, powiat lub województwo.
Zalicza się do nich:

- koszty podróży i inne należności

świadków, biegłych i tłumaczy

- wynagrodzenie przysługujące tłumaczom

i biegłym

- koszty oględzin

- koszty doręczenia pism urzędowych

34

Czynności sprawdzające

Organy podatkowe pierwszej instancji
dokonują czynności sprawdzających
mających na celu:
1)sprawdzenie terminowości

- składania deklaracji

- wpłacania zadeklarowanych podatków

( również wpłacanych przez płatników i
inkasentów)

2) stwierdzenie formalnej poprawności
dokumentów
3) ustalenie stanu faktycznego w zakresie
niezbędnym do stwierdzenia zgodności z
przedstawionymi dokumentami.

35

Kontrola podatkowa

1.celem

kontroli

podatkowej

jest

sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują
się z obowiązków wynikających z przepisów
prawa podatkowego

2.kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po

upływie 7 dni i nie później niż przed
upływem 30 dni od dnia doręczenia
zawiadomienia

o

zamiarze

wszczęcia

kontroli

3.jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w

terminie 30 dni od dnia doręczenia
zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga
ponownego zawiadomienia

4.wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni

wymaga zgody kontrolowanego

36

Tajemnica skarbowa

Do przestrzegania tajemnicy skarbowej
zobowiązani są m. in. :

- pracownicy urzędów skarbowych oraz

izb skarbowych

- funkcjonariusze celni i pracownicy

urzędów celnych oraz izb celnych

- wójt, burmistrz, prezydent miasta,

starosta

- członkowie samorządowych kolegiów

odwoławczych

37

Zmiany w Ordynacji podatkowej od 1

stycznia 2016 r

Rządowa nowelizacja Ordynacji podatkowej zakłada
m.in.

- wprowadzenie pełnomocnictw ogólnych w

postępowaniu podatkowym do reprezentacji we
wszystkich sprawach podatkowych

- zwiększenie rozpiętości stawek odsetek za zwłokę –

ma zachęcić podatników do samodzielnego
korygowania błędów w deklaracjach, w przypadku
zaniżenia zobowiązania podatkowego, bez
oczekiwania na działanie organu podatkowego

- wyznaczenie jednego wiodącego urzędu do

postępowania w sprawach powiązanych podmiotów –
ma się to przyczynić do usprawnienia i
przyspieszenia kontroli podatkowych oraz
postępowań podatkowych w sprawach firm
powiązanych, objętych właściwością miejscową
różnych urzędów.

38

Dziękuję za uwagę.

39