Greckie malarstwo

monumentalne

Opracowała: Karolina
Czyżniak

Geneza malarstwa,
okres archaiczny

Początek: w Koryncie lub Sykionie w VIIw. p.n.e.
charakteryzowało się linearyzmem, obrazy były dwuwymiarowe, płaskie, bez światłocienia i skrótów
perspektywicznych, ograniczona ilość barw
Najważniejsi malarze:
-Arydikes z Koryntu
-Telefanes z Sykionu
-Ekfantos z Koryntu – dodał barwę czerwoną
-Kraton z Sykionu – wprowadził kolor biały jako tło obrazów
-Eumaros – stosował kolor biały dla kobiet, a brązowy dla mężczyzn
-Kimon z Kleochaj – wynalazca kata grafika, zaczął dopracowywać szczegóły anatomiczne (łączenia
kości, żyły), pierwsze skróty perspektywiczne

Drewniane tabliczki wotywne Pitsa z Koryntu

Geneza malarstwa, okres archaiczny

Malowidła z grobowca w Paestum (Grób
Nurka)

Fresk znajdujący się na ścianie północnej

I na stronie południowej

Wczesny okres
klasyczny (480-450
p.n.e.)

Po wojnach z Persją, miasta wzbogacają
się i rozwijają, w tym i Ateny, które stają
się najważniejszym polis, rośnie
zapotrzebowanie na nowe formy
dekoracji- malarstwo ścienne
Najważniejsi malarze:
-Polignot z Tazos – ozdabiał Agorę
ateńską, Anakejon, Tezejon , Stoa Poikile
(Walka Greków z Amazonkami , zdobycie
Troi, Bitwa pod Maratonem, Walka
Greków ze Spartanami pod Ojnoe),
Lesche Knidyjczyków w Delfach
(Iliuperis, zagłada Troi i Nekya, czyli
zejście Odyseusza do Hadesu), jego
prace znajdowały się także w Pinakotece
(Achilles wśród córek Likomedesa,
Naukyzaje i Odyseusz) Zasłynął jako
twórca falistej kompozycji, potrafił
ukazać ethos (stan duszy) postaci, jako
pierwszy malował ludzi z ekspresyjnym
wyrazem twarzy, z półotwartymi ustami
i wyraźnymi rysami
- Mikon – uczeń Polignota, wraz z nim
pracował przy ozdabianiu Tezejonu,
Anakejonu i Stoa Poikile

Rekonstrukcje Stoi Poikile

Dojrzały okres klasyczny (II połowa V w.

p.n.e.)

Zmniejsza się rola malarstwa ściennego, zaczyna dominować malarstwo tablicowe na

drewnie bądź marmurze, o tematyce świeckiej. Zleceniodawcą są osoby prywatne i
znane osobistości

Przedstawiciele:
- Agatarchos z Samos, nazywany skenografos – autor dekoracji do tragedii

Ajschylosa, próba stworzenia perspektywy za pomocą plam co nadawało
trójwymiarowości obrazom (skenografia)

- Apollodoros, inaczej skiagrafos (malarz cieni)- wprowadził światłocień,

zapoczątkował tworzenie iluzjonizmu realistycznego

-

Parrajos z Efezu- działał za pomocą rysunku, wykorzystywał walory linii, tematyka
jego obrazów była zróżnicowana: tematy mitologiczne (m. in. Dionizos, Cnoty,
Herakles), sięgał do dramatów Eurypidesa (np. ukazał cierpienie Prometeusza), sceny z
życia codziennego, na dużą skalę malował przedstawienia alegoryczne (personifikacja
Demosu ateńskiego)

-

Zeukis z Heraklei- stworzył własny kanon postaci, stosując cztery podstawowe kolory
potrafił uzyskać (po przez stężenie barw lub rozproszenie światła barwy) więcej
odcieni, wprowadził nowe tematy: kobieta i dzieci. Jego najbardziej znanymi obrazami
są: Rodzina Centaurów (niezwykle radosne przedstawienie) oraz Helena wynurzająca
się z wody

-

Timantes z Kyntos- twórca Ofiara Ifigenii

Dojrzały okres klasyczny

Ofiara Ifigenii, pompejańska
kopia greckiego obrazu
(Narodowe Muzeum
Archeologiczne w Neapolu)

Późny okres klasyczny ( IV w. p.n.e.)

Największy rozwój malarstwa monumentalnego. Powstają dwie szkoły: sykiońska i attycko-tebańska

Sykiońska:
-Eupompos- założyciel
-Pamfilos- wprowadził do szkół rysunek, wynalazł technikę enkaustyczną oraz malowanie na
bukszpanie
-Pauzjasz- mistrzowsko opanował technikę enkaustyki, często malował motywy roślinno-kwiatowe,
tańczące lub grające Erosy, najbardziej znane dzieła to alegoryczne przedstawienia Kobiety-
pijaństwo oraz Eros trzymający lirę (w Epidauros)
-Apelles z Kolofontu- najwybitniejszy malarz starożytności, jego prace odznaczały się niezwykłym
wdziękiem (charis) i realizmem, stosował w swoich pracach szary laserunek (elephantium) zrobiony
ze startej kości słoniowej, dodał do palety barw kolor różowy, którym zaznaczał karnację kobiecego
ciała, zasłynął jako portrecista Aleksandra Macedońskiego, jako pierwszy wykonał świadomy
autoportret, wprowadził nową kompozycję postaci- ukazanie jej od tyłu. Najważniejsze dzieła to
Afrodyta Anadyomene i Kalumnia(potwarz)

Afrodyta Anadynomene, kopia z Pompei

Późny okres klasyczny ( IV w. p.n.e.)

Późny okres klasyczny ( IV w. p.n.e.)

Obraz Potwarz Apellesa wykonany przez Sandro
Botticelli w 1495r.

Późny okres klasyczny ( IV
w. p.n.e.)

Attycko-tebańska:
- Eufranor- realistyczny malarz,
chętnie malował alegorie i obrazy
batalistyczne, ważniejsze dzieła:
Bitwa pod Mantineą i Apoteoza
Tezeusza
-Nikiasz- stosował technikę
enkaustyczną, uznawany jest za
mistrza światłocieni, malował
„wielkie” tematy. Dzieła: Io
strzeżona przez Argusa,
Andromeda uwolniona przez
Perseusza oraz przedstawienie
Nemei
-Nikomachos- malarz Menad z
Satyrami, Kastora i Polideukesa.
Przypisuje mu się wykonanie
malowidła w Grobie Persefony
-Filoksenos- wykonał Bitwę
Aleksandra z Dariuszem pod Issos

Porwanie Persefony przez Hadesa, fresk w Grobie
Persefony, w Werginie

Późny okres klasyczny ( IV w. p.n.e.)

Perseusz uwalniający Andromedę, kopia rzymska
(Muzeum z Neapolu)

Późny okres klasyczny ( IV w. p.n.e.)

Bitwa Aleksandra z Dariuszem pod Issos, mozaika z Domu
Fauna w Pompejach

Okres

hellenistyczny

Szybki rozwój malarstwa (IV-III w. p.n.e.), ważnym ośrodkiem
staje się Aleksandria, skupienie się na postaci ludzkiej,
powstają nowe gatunki malarstwa, pejzaż z efektami
atmosferycznymi oraz martwa natura, artyści sięgają po
tematykę mitologiczną, poszerzono gamę barw i
udoskonalono zastosowanie perspektywy
Artyści:
- Antifilos- twórca grylloi( karykatury), dzieła: Hezjone,
Aleksander, Hipolit, Kadmos z Minerwą
- Periajkos, zwany „malarzem brudów”- tworzy nurt
rodzajowy
- Timomachos- autor Ajaksa i Medei

Medea, kopia z willi w Herkulanum
z II w. p.n.e.

Okres hellenistyczny

Herakles i Telefos, II w. p.n.e.,
Pergamon

Fresk pompejański, Afrodyta z
kochankiem

Okres hellenistyczny

Freski z willi Misteriów w Pompejach przedstawiające
misteria dionizyjskie

Okres hellenistyczny

Malowidła z grobowców w Wielkim
Tumulusie w Werginie, scena Polowania
na lwa

Okres hellenistyczny

Fresk z Grobu w
Kanzałyku