PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE
MIĘDZY UKŁADEM
HORMONALNYM A NERWOWYM

Podobieństwa



Oba układy oddziałują na siebie
wzajemnie, uzupełniając się i
dopełniając.



Przykład: podczas sytuacji stresowej
wydzielane są ze strony UH T

3

i T

4

stymulujące reakcje kataboliczne, a z UN
– noradrenalina odpowiadająca za
„uciekaj albo walcz”

Podobieństwa



Oba układy są regulowane nerwowo, hormonalnie i
metabolicznie. Utrzymują w ten sposób
homeostazę.



Przykład:



nerwowo – stężenie LH wpływa na zwiększenie
wydzielanie progesteronu



hormonalnie – wzrost poziomu estrogenów hamuje
wydzielanie FSH



metabolicznie – wchłanianie glukozy z jelita powoduje
wydzielanie insuliny i stymulację ośrodka sytości w
podwzgórzu

Podobieństwa



Nad oboma

kontrolę mają
ośrodki znajdujące
się w podwzgórzu.

Różnice



Oba układy wykorzystują inne substancje
jako efektory.



Przykład: w UN jest to noradrenalina lub
acetylocholina (małe związki,
katecholamina i ester kwasu octowego i
choliny)w UH – odpowiedni hormon, np.
oksytocyna (oligopeptyd), testosteron
(hormon steroidowy) czy insulina
(polipeptyd)

Różnice



Oba układy mają inny czas działania.
Układ nerwowy działa krótkotrwale,
hormony dłużej utrzymują się w
środowisku.



Przykład: acetylocholina jest w ciągu
sekund rozkładana przez
acetylocholinoestrazę, insulina jest
wyłapywana jedynie przez wątrobę po
kilkukrotnym przemierzeniu ustroju i
odpowiedniej regulacji (tj. zmiany
stężenia glukozy)

Różnice



Układ nerwowy działa szybciej niż hormonalny.
Dodatkowo, hormony regulują długotrwałe
przemiany (np. cykl miesiączkowy) gdy układ
nerwowy skupia się na zmianach niezbędnych do
wykonania w danym momencie.



Przykład: wpływ układu nerwowego np. na
ejakulację czy mikcję jest wręcz natychmiastowy
(nie wspominając o odruchach mięśniowych),
hormony mogą działać godziny (insulina), dni
(estrogen) czy nawet miesiące (hormon wzrostu)

Różnice



UN przenosi swoją sygnalizację za
pomocą nerwów i ich neuronów, UH – za
pomocą krwi.

Różnice



Dany neuron działa tylko na daną
komórkę bądź ich małą grupę, hormon
we krwi pobudza praktycznie wszystkie
komórki posiadające receptor dla tego
hormonu.



Przykład: skurczowi ulega tylko jedna
jednostka motoryczna, większość
komórek ulega działaniu
trójjodotyroniny.

Różnice



Istnieją hormony wydzielane na zewnątrz. UN działa
oczywiście tylko w obrębie jednego osobnika .



Przykład: feromony. Nie jest pewne, czy takie
związki występują u człowieka, jednak prowadzone
są na ten temat badania. Związkiem, który jest
uważany za przykładowy ludzki feromon jest
androstadienon.

„Najlepiej przebadany przypadek prawdopodobnego istnienia ludzkich feromonów
został opublikowany przez zespół Marthy McClintock, który opisał badania
sugerujące, że synchronizacja cyklu miesiączkowego w grupach kobiet zamkniętych
w więzieniu jest regulowana poprzez emisję dwóch feromonów, których struktury
chemicznej nie udało się jednak ustalić.”

Różnice



UN jest powiązany anatomicznie ze
sobą; UH nie – jego gruczoły są
rozrzucone po organizmie i kontaktują
się za pomocą sygnałów nerwowych lub
krwi.