Cukrzyca Typu II

Opracowali:

Sylwia Ferenc
Izabela Zielińska
Remigiusz Sokołowski
Kamil Buda
Adrian Machnica
Robert Sukienniczak

Jest to choroba cywilizacyjna.
Występuje 2-4 razy częściej u osób z nadwagą niż

u osób szczupłych.

Jest niezależna od insuliny.
Może długo rozwijać się w ukryciu, nie

rozpoznana. Wykrywana średnio 8 lat od
momentu zachorowania.

Insulinoniezależna- mamy nadmiar insuliny w

połączeniu z opornością receptorów insuliny na jej
działanie.

Wywołuje wiele powikłań

( uszkodzenia wzroku i nerek,
choroby serca, udar mózgu ).

Do niedawna uważana była za chorobę ludzi

starszych i określana jako cukrzyca dorosłych , od
kilku lat obserwuje się ja u dzieci na skutek
rozszerzenia epidemii otyłości na młodsze
roczniki. Jedną z przyczyn jest nadmiar tkanki
tłuszczowej ubogiej w receptory insulinowe.

Nie jest to choroba jednorodna , jest to ZESPÓŁ

ZABURZEŃ METABOLICZNYCH, którego wspólną
cechą jest powyższenie cukru we krwi.

Skraca życie średnio o 4-6 lat, występuje w 90 %

przypadków zachorowań na cukrzycę, w ostatnim
czasie zaczyna przybierać wymiary epidemii, co
roku zwiększa się o 11 % liczba chorych na nią
osób.

Cukier pozyskiwany z pokarmu rozprowadzany

jest pod postacią glukozy przez krew do wszystkich
komórek. Aby mógł stać się źródłem energii, musi
przeniknąć do komórki, co jest możliwe tylko w
obecności insuliny. Trzustka wytwarza insulinę ze
zmiennym nasileniem przez całą dobę. W nocy
stężenie hormonu jest niskie. Wzrasta po spożyciu
posiłku, osiągając maksymalną wielkość po trzech
kwadransach. Po upływie 2 godzin spada do
wartości podstawowych.

U chorych na cukrzycę ten proces jest zakłócony

- stężenie glukozy po posiłku rośnie przez 90 minut
i utrzymuje się na wysokim poziomie około 4 godzin,
co ma negatywne skutki dla organizmu.

Za powstanie tego typu choroby

odpowiedzialne są dwa mechanizmy:

 zanikająca wrażliwość komórek trzustkowych

produkujących insulinę - spadek produkcji insuliny
i wzrastające stężenie glukozy krążącej we krwi.

 uodpornienie tkanek na działanie insuliny -

zanikająca wrażliwość na punktach uchwytowych
insuliny na błonach komórkowych komórek
docelowych czyli "zamknięte drzwi do komórki -
zamek się zaciął". Komórka nie może wpuścić do
środka glukozy w celu jej naturalnych przemian
metabolicznych

Kto może zachorować na cukrzycę typu

II?

• Osoby otyłe, z podwyższonym stężeniem tłuszczu

we krwi

• Osoby powyżej 60.roku życia
• Osoby z nadciśnieniem tętniczym
• Osoby z chorobami trzustki
• Osoby obciażone genetycznie
• Kobiety w ciąży, u których cukrzyca występuje w

rodzinie

• Coraz częściej osoby młode ze względu na

niestostowne odżywianie się

Inne przyczyny
insulinooporności:

• Mała aktywność ruchowa

• Nadciśnienie

• Hyperlipidemie

• Geny-/ gen/ receptora insulinowego

• Geny transporterów glukozy, białek

sygnalnych i enzymów kaskady przemian
glukozy

Inne czynniki patogenezy cukrzycy i
insulinooporności:

• Zaburzenia aktywności PPAR - α, γ, δ
• Hormony tkanki tłuszczowej- adipokiny
• TNF-α,
• adiponektyna,
• ghrelina,
• rezystyna
• leptyna

Objawy cukrzycy typu II

osłabienie, uczucie zmęczenia
psychicznego i fizycznego
wzmożone pragnienie oddawanie
dużych ilości moczu
przedłużające się gojenie ran
częste zakażenia pochwy u kobiet
kłopoty
kurcze mięśni i mrowienia

Kiedyś człowiek częściej głodował, niż jadł do syta.

Tylko gdy upolował zwierzynę i zgromadził pożywienie,
można było mówić o przejedzeniu. Wówczas magazynował
w organizmie zapasy w postaci tłuszczu. Ta zdeponowana
energia pozwalała mu przetrwać. W tym okresie wytworzył
się u człowieka genotyp insulinooporności - zespół genów
warunkujących przetrwanie. Polegało to na tym, że
insulinooporność rozwijała się poprzez
zmniejszenie ilości receptorów
insulinowych (warunkujących działanie
insuliny) w tkance tłuszczowej. Insulina
w dłuższym okresie "zagospodarowywała"
zapasy tłuszczu, do następnego udanego
polowania.

PRZYCZYN NALEŻY SZUKAĆ W
CZASACH PREHISTORYCZNYCH

Jednak mechanizm ten spełniał swoją rolę w

określonych warunkach życia. Teraz sytuacja się
zmieniła i genoptyp ten działa już niekorzystnie,
nadmierny zapas tłuszczu dalej jest wolno
"zagospodarowywany", a jednocześnie dostarczane są
nowe tłuszcze.

Na świecie mamy generalnie nadmiar żywności

(oczywiście uwzględniając dużą dysproporcję między
krajami bogatymi i biednymi). Powoduje to, że się
przekarmiamy i tyjemy.

Wpływ stylu życia na cukrzycę najlepiej można

prześledzić na przykładzie Indian Pima żyjących w
Arizonie. Na początku tego stulecia panowała tam bieda
(pustynne warunki życia), ludzie głodowali, toczyli
walkę o przetrwanie. Gdy sytuacja się zmieniła i
żywności jest już pod dostatkiem, zanotowano w tej
populacji ok. 60-procentowy wzrost zachorowań na
cukrzycę typu 2

Podłoże genetyczne

w cukrzycy typu II

• wystąpienie predyspozycji genetycznych nie jest

równoznaczne z pojawieniem się choroby

• badania przeprowadzone na myszach dotyczyły genu

kodującego białko GLUT4

• nadekspresja GLUT4 u myszy powoduje dużą

tolerancję glukozy i wrażliwość na insulinę, w
odróżnieniu od stanu redukcji białka GLUT4, kiedy
występuje insulinooporność i podwyższone ryzyko
rozwoju cukrzycy

• u myszy pozbawionych nośników glukozy zauważono

także podwyższony 2,5-krotnie poziom białka RBP4

• naukowcy udowodnili, że obniżenie poziomu

RBP4 w insulinoopornych myszach za pomocą
leków, które powodują wydalanie białka
polepsza stan zwierząt, nie doprowadzając do
chorób serca i wcześniejszej śmierci.

• ponieważ otyli ludzie z cukrzycą mają prawie

dwukrotną ilość białka RBP4 w porównaniu z
ludźmi szczupłymi badania te mogą być
wykorzystane w unikaniu insulinooporności
tkanek i tym samym mogą być pomocne w
projektowaniu leku na cukrzycę typu II

• Za insulinooporność, obok genetycznie

uwarunkowanego defektu receptora
imsulinowego mogą odpowiadać geny
kodujące białka postreceptorowe, takie jak
substraty receptora insulinowego, kinazy
białkowe, kinazy serynowe, transportery
glukozy.

• Najwięcej danych o polimorfizmach w

różnych populacjach dotyczy genu kalpainy,
receptora witaminy D oraz receptora
aktywowanego proliferatorami
peroksysomów typu gamma.

• Według szacunkowych prognoz na

rok 2025 liczba chorych na cukrzycę
typu 2 może sięgnąć 300 milionów

• Tak gwałtowne zwiększenie częstości

występowania tej choroby tłumaczy
się czynnikami środowiskowymi

Czynniki środowiskowe

• Otyłość
• Zmniejszona aktywność fizyczna, siedzący tryb

życia

• Duża zawartość tłuszczu w pokarmach –

„niezdrowa żywność”

• Stres (kortyzol działa niekorzystnie na

mitochondria, zwiększa stłuszczenie wątroby,
przez co musi nastąpić większe wydzielanie
inuliny a to z kolei powoduje przybieranie na
wadze)

Często jest rozpoznawana przypadkowo

podczas badań profilaktycznych czy
wykonywanych z powodu wystąpienia innej
choroby, np. mających na celu rozpoznanie
czynników ryzyka zagrożenia chorobą
wieńcową. Wtedy nieoczekiwanie może się
okazać, że stężenie glukozy jest wysokie,
chociaż chory nie ma objawów cukrzycy

Objawy i powikłania

Jedna z przyczyn utajonego przebiegu to

podwyższenie tzw. progu nerkowego dla
glukozy. Jest to poziom glukozy, przy której
cukier przechodzi do moczu(norma-180-200
mg/dl). "Przelewanie się" glukozy do moczu,
która "pociąga" za sobą wodę, powoduje
właśnie charakterystyczne objawy:
zwiększone oddawanie moczu i wzmożone
pragnienie.
W starszym organizmie ta tama jest
wyższa niż 180-200 mg/dl i glukoza "nie
przelewa" się do moczu mimo wysokich
stężeń (poziomu) we krwi. Wszystko to
powoduje nierzadkie rozpoznawanie
cukrzycy dopiero wtedy, gdy rozwiną się jej
długotrwałe powikłania.

Jak rozpoznać chorobę?

Typowym objawem, który powinien

wzbudzić podejrzenie o cukrzycę jest
trudne do wytłumaczenia, stałe
fizyczne i psychiczne zmęczenie i
ogólne osłabienie. Podejrzenia powinny
wzbudzić trudne do wytłumaczenia
zmiany w nastroju i nastawieniu do
zadań życiowych, depresja.

Do pewnego rodzaju masek chorobowych,

za którymi kryje się cukrzyca należą objawy
skórne, takie jak:

świąd skórny, szczególnie w okolicy
narządów płciowych, świąd pochwy, czyraki,
grzybica paznokci, złe gojenie ran, wykwity
zależne od nagromadzenia tłuszczów w
skórze, wypadanie włosów, itp.

Podejrzeniem o cukrzycę można też obarczyć

szybko postępujące zmiany chorobowe dziąseł i
jamy ustnej i trudności w ich leczeniu.

Na przykład oporne w leczeniu ropniaki

przyzębne, uporczywe pleśniawki lub zakażenia
drożdżakowe jamy ustnej. Przy wykluczeniu
stosowanych w tym czasie leków
immunosupresyjnych, antybiotyków, itp. te
wszystkie dolegliwości mogą być brane pod
uwagę jako ukryte objawy cukrzycy.

Pełnoobjawowa
cukrzyca

Typowe objawy cukrzycy to:

- zwiększone pragnienie, którego
przyczyny nie potrafimy sobie
wytłumaczyć
- zwiększone oddawanie moczu,
np. 2-3 razy więcej, niż codzienna
norma 1-1.5 l
- zwiększony apetyt i spożywanie
dużych porcji jedzenia, bez
przybywania na wadze

Obok tych podstawowych objawów

może też wystąpić:
- zapalenie pochwy,
- świąd skory, zmiany na skórze,
suchość, wiotkość skóry,
- gorsze gojenie się ran,
- pogorszone widzenie

Powikłania

Są groźnymi dla zdrowia komplikacjami nie

rozpoznanej przez wiele lat i wysoce
zaawansowanej cukrzycy. Choroba może
przebiegać niekiedy kilkanaście lub więcej lat,
zanim ujawnią się ich pierwsze objawy
pozwalające zarazem zidentyfikować
pierwotną przyczynę - cukrzycę.

Mikroangiopatie to powstające przez

wiele lat w cukrzycy poważne zmiany
strukturalne w naczyniach włosowatych takich
narządów, jak siatkówka oka, nerki, stopy.

Retinopatia cukrzycowa oznacza uszkodzenie
małych naczyń krwionośnych odżywiających
siatkówkę. Uszkodzenie tych naczyń krwionośnych
może spowodować krwotok. Inna właściwość
retinopatii polega na tworzeniu nowych naczyń
krwionośnych na powierzchni siatkówki, tzw.
nowotworzeniu naczyń. Choć retinopatia cukrzycowa
jest całkowicie bezbolesna, często powoduje nagłą
utratę wzroku. Spowodowane jest to krwawieniem
nowych naczyń krwionośnych do ciała szklistego oka.
Krwawienie to może zablokować widzenie. Do innych
objawów retinopatii cukrzycowej mogą należeć małe
plamki w polu widzenia, nagłe pogorszenie ostrości
widzenia, zniekształcenia obrazu, utrata części lub
całego pola widzenia, nieostre widzenie, słabe
widzenie w ciemności oraz trudności z
przystosowywaniem się do jaskrawego lub
przyciemnionego światła.

Nefropatia to choroba objawia się

białkomoczem - czyli obecnością białka w moczu.

To powikłanie cukrzycy wynika z uszkodzenia

małych naczyń krwionośnych kłębuszków
nerkowych. Powoduje to wydalanie z moczem
albumin i innych białek. Postępujące uszkodzenia
naczyniowe prowadzą do poważnych zaburzeń
funkcji oraz do niewydolności nerek.

Jawne objawy nefropatii rozwijają się dopiero

po 10 latach

Neuropatia cukrzycowa w

przeciwieństwie do retino- i nefropatii
odczuwalne objawy mogą pojawić się w
każdym momencie choroby

Neuropatia przyjmuje wiele postaci i jej

objawy są odczuwalne jako: drętwienie,
pieczenie, palenie, brak czucia w skórze,
zwłaszcza palców dłoni i stóp, nasilające
się kurcze mięśni łydek (w nocy) lub
niedowłady mięśni, czy porażenia,
niedowład jednego z nerwów.

Stopa cukrzycowa to zespół specyficznych
przypadłości, dotykających stopę. Występuje
u 6-10% pacjentów z cukrzycą

[1]

. Nieleczona,

prowadzi do nieodwracalnych deformacji i
martwic stopy, co często kończy się
amputacją.

Miażdżyca i choroba niedokrwienna serca
jest spowodowana :

hiperglikemią(glikacja/oksydacja lipoprotein,

kolagenu, - stymulacja czynników
wzrostowych - wzrost przepuszczalności
naczyń)

Hyperinsulinemią, hyperproinsulinemią

insulinoopornością (wzrost macierzy

naczyniowej,proliferacja
miocytów, wzrost stężenia
PAI-1, małych gęstych LDL,
nadciśnienie )

Leczenie

Terapia pacjentów z cukrzycą typu 2 opiera się przede
wszystkim na uregulowaniu zaburzeń metabolicznych oraz na
zmianie stylu życia. Polega na:
• utrzymaniu poziomu cukru w granicach 90–140 mg/dl,

stężenia hemoglobiny glikowanej w granicach 6-7%
(wskaźnik średnich wartości poziomu cukru z ostatnich
trzech miesięcy),

• obniżeniu ciśnienia tętniczego poniżej 130/80 mm Hg,
• obniżeniu stężenia tzw. złego cholesterolu - frakcji LDL do

100 mg/dl (u kobiet i u mężczyzn), utrzymaniu stężenia tzw.
dobrego cholesterolu – frakcji HDL powyżej 50 mg/dl u
kobiet i powyżej 40 mg/dl u mężczyzn,

• obniżeniu stężenia triglicerydów do poniżej 150 mg/dl,
• prawidłowej diecie, w której należy uwzględnić rodzaj

terapii (czy chory bierze insulinę, czy też leki doustne),

• aktywności fizycznej,
• edukacji i samokontroli.

Należy zmniejszyć spożycie soli do 6

gramów na dzień. A wszyscy muszą
zrezygnować z palenia papierosów.
Zmniejszenie masy ciała u osób z nadwagą lub
otyłych znacznie poprawia wyrównanie
cukrzycy, obniża ciśnienie tętnicze oraz
stężenie złego cholesterolu i triglicenów
(lipidów). Niestety, w miarę rozwijania się
choroby tego typu leczenie już nie wystarcza.
Dla osiągnięcia prawidłowego poziomu cukru
niezbędne jest stosowanie doustnych środków
przeciwcukrzycowych, a z czasem również
insuliny. w miarę rozwijania się choroby tego
typu leczenie już nie wystarcza. Dla
osiągnięcia prawidłowego poziomu cukru
niezbędne jest stosowanie doustnych środków
przeciwcukrzycowych, a z czasem również
insuliny.

Doustne leki przeciwcukrzycowe

Leki pobudzające wydzielanie insuliny

- Pierwsza generacja: tolbutamid, chlorpropamid

-

Nowsze

generacje:

glibenklamid,

glikwidon,

glipizid/GITS/

gliklazid/MR/, glimepirid

- Niesulfonylomocznikowe stymulatory wydzielania

insuliny

- Glinidy :repaglinid, metiglinid

- Pochodne fenyloalaniny

1. Leki zmniejszające wątrobowe

wytwarzanie insuliny i zmniejszające
insulinooporność obwodową

- METFORMINA

- GLITAZONY i GLITAZARY

2. Inhibitory alfa- glukozydazy (Zwalniają one

wchłanianie węglowodanów z jelita
cienkiego, co powoduje zmniejszenie
poposiłkowej glikemii i insulinemii)

Insulinoterapia w cukrzycy

Stosowana jest gdy występuje:
 Znaczna hyperglikemia początkowa
 Nieskuteczność leków doustnych
 Konieczność szybkiej normalizacji glikemii -

stany ostre

 Dodatkowe choroby
 Okres okołooperacyjny
 Przygotowanie do ciąży, ciąża
 Ostry zawał serca i stan kilku tygodni po

zawale

Nowe leki

• Analog amyliny - Pramlintide

• Stabilizatory GLP-1

• Exenatide - peptyd o działaniu inkretynowym

• Blokery enzymów glukoneogenezy

• Nowe postaci insulin:

• wziewna Exubera,

• dopoliczkowa -Oralin,

• doustna i w plastrach

PROFILAKTYKA

Regularna kontrola

poziomu cukru, zdrowe osoby
przynajmniej raz w roku

Prawidłowe wyniki to:

• Na czczo - 60-100 mg/dl
• 1 godzina po posiłku - poniżej 160 mg/dl
• 2 godziny po posiłku - poniżej 120 mg/dl.

Gdy dwukrotny pomiar glukozy na

czczo przekroczy 125mg/dl, a dwie godziny
po posiłku – 200 mg/dl, u osoby badanej
rozpoznaje się cukrzycę.

W przypadkach wątpliwych lekarze zlecają

wykonanie testu obciążenia glukozą.

Ważna jest również

• edukacja chorych
• zmiana złych nawyków żywieniowych i ruch na

świezym powietrzu ( okazuje się, że jest to nie
lada wyzwaniem )

• odpowiednia do rodzaju wykonywanej pracy dieta

nie prowadząca do otyłości

• unikanie palenia papierosów , nadmiernego

stresu, zanieczyszczeń środowiska itp.

• Zdrowa dieta
• Wysiłek fizyczny
• Picie alkoholu w umiarkowanych ilościach
• Unikanie nadmiernego stresu
• Unikanie zanieczyszczeń POPs (persistent organic

pollutants), tj. pestycydy, organiczne związki
chloru

Niektóre badania wykazały opóźnienie

wystąpienia cukrzycy u pacjentów ze
zwiększonym ryzykiem w przypadku
profilaktycznego przyjmowania metforminy,
rosiglitazonu lub walsartanu.

Pacjenci przyjmujący hydroksychlorochinę

na reumatoidalne zapalenie stawów mieli
zmniejszone ryzyko cukrzycy o 77%.

Karmienie piersią może także mieć

znaczenie w zapobieganiu cukrzycy typu 2 u
matek.

Zgodnie z wytycznymi Polskiego

Towarzystwa Diabetologicznego u
każdej osoby powyżej 45 roku
życia zaleca się wykonywanie badań
stężenia glukozy raz na trzy lata.

U osób z grup ryzyka niezależnie

od wieku raz na rok.

EDUKACJA

• Szczególnie ważne jest uświadomienie

Polakom, jak rozpoznać czynniki ryzyka
cukrzycy i którzy pacjenci powinni częściej
zgłaszać się na badania kontrolne.

• Dzięki zwiększaniu społecznej świadomości

zagrożenia cukrzycą typu 2 oraz
promowaniu nawyku badania poziomu
cukru we krwi, możliwe będzie
wcześniejsze rozpoznanie choroby i
uniknięcie jej groźnych powikłań.

CIEKAWOSTKI

Jak ustalono, każda kolejna filiżanka kawy dziennie
zmniejsza ryzyko cukrzycy typu 2. o 7%. Podobny
wpływ miała kawa bezkofeinowa - codzienne picie
od 3 do 4 filiżanek dziennie ograniczało ryzyko
cukrzycy typu 2. aż o jedną trzecią w porównaniu
do osób, które w wypełnianych przez siebie
kwestionariuszach deklarowały zerowe spożycie
tego napoju.
Prawdopodobieństwo zapadnięcia na cukrzycę typu
2. spadało także w związku ze spożyciem herbaty.
Konsumpcja 3-4 filiżanek dziennie pozwalała na
ograniczenie ryzyka o 20%.

Dziękujemy za uwagę