Bezroboci

e

Prezentację

wykonała :

POJĘCIE

BEZROBOCIA

Bezrobocie

jest zjawiskiem społecznym

polegającym na tym, że część ludzi zdolnych do
pracy i deklarujących się jej podjęcia nie znajduje
faktycznego zatrudnienia z różnych powodów. Pod
pojęciem bezrobotnego można rozumieć osobę
niezatrudnioną, nie prowadzącą działalności
gospodarczej i nie wykonującą innej pracy
zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia
zatrudnienia

BEZROBOCIE W ROZUMIENIU PRAWA

W Polsce, w sensie prawnym, bezrobotnym jest osoba nie

zatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa
do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, nie ucząca
się w szkole w systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym
powiatowym urzędzie pracy, jeżeli:



ukończyła 18 lat, z wyjątkiem młodocianych absolwentów,



kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna 65 lat,



nie nabyła prawa do emerytury, renty inwalidzkiej,



nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o

powierzchni pow. 2 ha przeliczeniowych,



nie jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia nie pozwala na

podjęcie zatrudnienia nawet w połowie wymiaru czasu pracy,



nie jest osobą tymczasowo aresztowaną i nie odbywa kary

pozbawienia wolności,



nie uzyskuje miesięcznie dochodu w wysokości przekraczającej

połowę najniższego wynagrodzenia,



nie pobiera zasiłku stałego, lub renty socjalnej.

MIERNIK BEZROBOCIA

Podstawowym miernikiem wielkości bezrobocia jest

stopa bezrobocia

, czyli stosunek liczby bezrobotnych

zarejestrowanych do liczby ludności aktywnej zawodowo
(tj. pracującej i bezrobotnej łącznie) wyrażony w
procentach.
W innych krajach używa się innych kryteriów, przez co
porównywanie stopy bezrobocia pomiędzy państwami jest
trudne.
Stopa bezrobocia nie jest szczególnie precyzyjną miarą.
Można temu zaradzić na kilka sposobów, np. ustalając
międzynarodowe standardy mierzenia bezrobocia, bądź
używając innych mierników takich jak stosunek ilości
zatrudnionych do ludności w wieku ekonomicznie
czynnym.

POJĘCIE STOPY BEZROBOCIA

Stopa bezrobocia

jest to iloraz

bezrobotnych przez aktywnych zawodowo w danej
kategorii ludności. Aktywni zawodowo definiowani
są przez GUS jako osoby pracujące plus osoby
poszukujące pracy plus bezrobotni plus
niepełnosprawni (z możliwością zatrudnienia w
niektórych zawodach). Natomiast do aktywnych
zawodowo cywili nie wlicza się pracowników:
wojska, policji oraz służb ochrony państwa

.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

ZJAWISKO BEZROBOCIA

Na rozmiar zjawiska bezrobocia wpływ mają czynniki społeczne, ponieważ

jest to zjawisko wytworzone w społeczeństwie. Rozmiar bezrobocia zależy od
systemu gospodarczego i aktualnie prowadzonej polityki krajowego rynku
pracy. Związane jest zwykle z poziomem nowych inwestycji i trwałym
zatrudnianiem pracowników w nowo powstałych i nowoczesnych zakładach
pracy sektora publicznego lub prywatnego.

Istnieją problemy z zebraniem rzetelnych danych:



Osoby pracujące nielegalnie mogą rejestrować się jako bezrobotne celem

osiągnięcia korzyści z systemu pomocy społecznej.



Osoby zdolne do pracy, którym niesłusznie przyznano zasiłki z tytułu niezdolności

do pracy nie pracują choć są zdolne do pracy, nie znajdują się jednak w statystykach
bezrobocia. Według niektórych szacunków jest to w Polsce bardzo powszechne
zjawisko.



W gospodarce centralnie planowanej, a rzadziej w rynkowej, zatrudnienie jest

niewspółmiernie duże do potrzeb firmy. Jest to tzw. bezrobocie ukryte. Osoby te
można byłoby zwolnić nie powodując większych strat w gospodarce, nie figurują one
jednak w statystykach bezrobocia.

PRZYCZYNY BEZROBOCIA

Przyczyną dużego wzrostu bezrobocia stała się recesja ekonomiczna, a także wprowadzenie nowych
technologii oszczędzającej pracę ludzką, niedostosowanie kwalifikacji osób poszukujących pracy do
tych technologii, restrukturyzacja przemysłu, zmiany w organizacji pracy. Obecnie w procesach
produkcji większość stanowisk pracy zastępowana jest przez pracę komputerów i maszyn. W
związku z tym liczba miejsc pracy została znacznie ograniczona. Za główną przyczynę bezrobocia w
Polsce uważa się nałożenie nowych stosunków rynkowych na starą strukturę gospodarczą i
rządzącą w niej mechanizacji. Związane z tymi czynnikami ograniczenia tych zjawisk pracy utrudnia
zmniejszania bezrobocia i czyni je zjawiskiem trwałym. Przyczynami bezrobocia są również,
ograniczenie produkcji, likwidacja niektórych gałęzi przemysłu, trudności mieszkaniowe,
przenoszenie zakładów do innego regionu, itp.
Skutkami bezrobocia dla większości ludzi bezrobotnych są : pogorszenie standardu życia, problemy
z zagospodarowaniem wolnego czasu, izolacja społeczna, ograniczenie lub zaniechanie
uczestnictwa w życiu kulturalnym i politycznym. Towarzyszy temu dyskomfort psychiczny,
polegający często na poczuciu bezsilności. Następstwem trudności finansowych jest pozbawienie
możliwości nabywania dóbr, które są symbolem statusu, co prowadzi samooceny. Skutkiem
bezrobocia jest wzrost przestępczości i pogłębiający się niedostatek. Bezrobocie ma negatywne
skutki dla społeczeństwa. Są nimi: duże koszty świadczeń socjalnych, niewykorzystane zdolności do
pracy bezrobotnych, poczucie zagrożenia utratą pracy ludzi zatrudnionych i zwiększenie się zjawisk
niepożądanych (np. alkoholizm, narkomania, przestępczość, samobójstwa, kradzieże, rozwody itp.).
Bezrobocie w Polsce można nazwać zjawiskiem masowym, ponieważ ciągle ono wzrasta. Wielu ludzi
codziennie traci prace i niema szansy zdobycia nowej pracy. Politycy obiecują, że znajdą sposoby
przeciwdziałające bezrobociu (szczególnie przed wyborami), jednak to są tylko słowa, które w dużej
mierze nie zamieniają się na czyny. W dzisiejszych czasach, przy tak dużym bezrobociu panuje
„rynek pracodawcy”, a nie „rynek pracownika”.

EKONOMICZNE SKUTKI BEZROBOCIA

Zgodnie z prawem

Okuna

, okresy, w których poziom

bezrobocia jest wysoki, to okresy, w których faktyczny poziom
PNB spada poniżej jego poziomu potencjalnego. A zatem
wysokiemu poziomowi bezrobocia towarzyszy wysoki poziom
produktu, którego wytworzenia zaniechano – zupełnie tak samo
jak gdyby tę właśnie ilość zmarnotrawionych, nie wytworzonych
samochodów, środków żywności i budynków po prostu utopiono
w odmętach oceanu. Jak wielkie jest marnotrawstwo wynikające
z wysokiego bezrobocia? Straty ponoszone w okresach
wysokiego bezrobocia to największe udokumentowane
marnotrawstwo we współczesnej gospodarce. Są one
wielokrotnie większe od szacowanych strat wynikających z
nieefektywności (zbędnych strat) w następstwie monopolu czy
też marnotrawstwa wywołanego stosowaniem ceł i
kontyngentów w wymianie zagranicznej.

POJĘCIE PRAWA

OKUNA

Prawo Okuna-

prawo głoszące, że każdy

procent wzrostu rzeczywistej stopy bezrobocia
łączy się z wynoszącym ok. 3% spadkiem PNB;
luka PNB może być interpretowana jako miara strat
ekonomicznych społeczeństwa, wywołanych
bezrobociem.

RODZAJE BEZROBOCIA



bezrobocie frykcyjne



bezrobocie koniunkturalne lub recesyjne



bezrobocie strukturalne



bezrobocie technologiczne



bezrobocie sezonowe

Bezrobocie frykcyjne

- jest rezultatem ruchu

zatrudnionych na rynku pracy; ludzie zmieniają
zawód, pracę, przenoszą się do innej miejscowości i
pozostają krótko na rynku pracy. To bezrobocie
występuje w każdej gospodarce, także w warunkach
pełnego zatrudnienia. Jest ono korzystne dla
gospodarki, gdyż umożliwia znalezienie w krótkim
czasie pracowników.

BEZROBOCIE FRYKCYJNE

BEZROBOCIE KONIUNKTURALNE LUB
RECESYJNE

Bezrobocie koniunkturalne lub recesyjne

-

pojawia się wówczas, gdy następuje spadek popytu,
produkcji i aktywności gospodarczej.

BEZROBOCIE STRUKTURALNE

Bezrobocie strukturalne

– wynika z

nieaktywności struktury podaży siły roboczej i
popytu na nią na rynku pracy. Wynikać może ono z
szybkich zmian strukturalnych zachodzących w
gospodarce, za którymi nie nadąża szkolnictwo
zawodowe i ogólne. Bezrobocie strukturalne
występuje także wówczas, gdy zasoby kapitałowe
są niewystarczalne dla zatrudnienia zasobów
pracy.

BEZROBOCIE TECHNOLOGICZNE

Bezrobocie technologiczne

– wynika z postępu

technicznego automatyzacji i mechanizacji procesów
wytwórczych, które mają charakter praco-oszczędny.
Pojawia się ono, gdy tempo wzrostu gospodarczego
jest niskie, a inwestycje mają charakter
modernizacyjny, prowadzą do wzrostu i
unowocześnienia produkcji przy spadku zatrudnienia.

BEZROBOCIE SEZONOWE

Bezrobocie sezonowe

– jest efektem wahań

aktywności gospodarczej w różnych porach roku,
spowodowanych zmianą warunków klimatycznych

.

Zapobieganie zwiększaniu się bezrobocia:

·

udostępnienie terenów pod działalność gospodarczą

·

kojarzenie inwestorów kapitałowych z kontrahentem

gminnym

·

prowadzenie promocji posiadanych nieruchomości

·

budowa obiektów użyteczności publicznej

·

pomoc firmom zwiększającym zatrudnienie w Gminie

·

ułatwienia dla tworzących się zakładów produkcyjnych,

usługowych i handlowych

ZAPOBIEGANIE ZWIĘKSZENIU SIĘ

BEZROBOCIA

Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w końcu września br. wyniosła 1715,9 tys. osób

(w tym 908,0 tys. kobiet) i była wyższa niż przed miesiącem o 26,9 tys. osób (tj. o 1,6%). W ujęciu rocznym
wzrosła ona o 339,3 tys. (w analogicznym okresie 2008 roku zanotowano jej spadek o 27,8 tys., tj. o 2,0%). Z
ogólnej liczby bezrobotnych 43,5% mieszkało na wsi.

W stosunku do sierpnia 2009 r. wzrost liczby bezrobotnych odnotowano w czternastu województwach,

najbardziej znaczący w: pomorskim (o 4,2%), zachodniopomorskim (o 3,8%), wielkopolskim (o 2,9%) oraz
warmińsko-mazurskim (o 2,1%). W woj. lubuskim liczba bezrobotnych utrzymała się na tym samym poziomie,
natomiast w woj. lubelskim odnotowano spadek liczby bezrobotnych (o 0,7%). W porównaniu do analogicznego
okresu 2008 roku bezrobocie zwiększyło się we wszystkich województwach, najbardziej znaczący wzrost
zanotowano w województwach: wielkopolskim (o 42,8%), podlaskim (o 34,8%), pomorskim (o 34,7%), lubuskim
(o 31,5%) oraz opolskim (o 30,7%).

Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy w końcu września 2009 r. stanowili 10,9% ludności aktywnej

zawodowo (w sierpniu br. – 10,8%; we wrześniu 2008 r. – 8,9%). Najwyższa stopa bezrobocia utrzymywała się
nadal w województwach: warmińsko-mazurskim (18,4%), lubuskim (14,7%), kujawsko-pomorskim,
podkarpackim i zachodniopomorskim (po 14,5%). Najniższą stopą bezrobocia charakteryzowały się
województwa: wielkopolskie (8,2%), mazowieckie i śląskie (po 8,5%) oraz małopolskie (8,9%).

Do urzędów pracy w ciągu miesiąca zgłosiło się 298,9 tys. osób poszukujących zatrudnienia (o 69,8 tys.

więcej niż w sierpniu 2009 r. i o 58,9 tys. więcej niż przed rokiem). Wśród bezrobotnych nowo zarejestrowanych
216,5 tys. osób, tj. 72,4% stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny (przed miesiącem – 76,1%, przed
rokiem – 75,1%). Spośród osób nowo zarejestrowanych 28,6% stanowiły osoby dotychczas niepracujące (przed
miesiącem 27,2% i 30,0% przed rokiem). Osoby do 24 roku życia stanowiły 38,4% ogólnej liczby nowo
zarejestrowanych (przed miesiącem – 34,4%, przed rokiem – 38,2%). Odsetek nowo zarejestrowanych osób w
okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki wyniósł 17,3% (przed miesiącem – 12,9%, przed rokiem –
16,4%); w tej grupie 23,5% stanowiły osoby, które ukończyły szkołę wyższą do 27-go roku życia (w sierpniu
2009 r. – 37,0%, we wrześniu 2008 r. – 24,8%). Udział osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy
w ogólnej liczbie nowych rejestracji wyniósł 2,7% (3,3% - w sierpniu br., we wrześniu 2008 r. - 1,5%). Spośród
osób nowo zarejestrowanych 40,4% mieszkało na wsi (przed miesiącem 38,9%, przed rokiem 40,6%).

BEZROBOCIE W POLSCE W CZASIE KRYZYSU

Najwyższą stopę napływu bezrobotnych do urzędów pracy we wrześniu 2009 r. zanotowano w

województwach: lubuskim i warmińsko-mazurskim (po 3,1%), zachodniopomorskim (2,9%) oraz opolskim
(2,4%), zaś najniższą – w mazowieckim (1,3%), małopolskim (1,5%) oraz lubelskim, łódzkim i wielkopolskim (po
1,7%).

We wrześniu 2009 r. stosunkowo wysoką stopę odpływu bezrobotnych z urzędów pracy odnotowano w

województwach: lubuskim (21,3%), opolskim (20,7%), śląskim (20,3%) oraz wielkopolskim (18,0%), zaś
najniższą - w woj. podkarpackim (12,2%) i mazowieckim (13,6%).

Ogółem wyłączono z ewidencji 272,0 tys. osób, tj. 16,1% ogółu bezrobotnych z końca ubiegłego miesiąca

(w sierpniu 2009 r. – 216,2 tys., tj. 12,9%, we wrześniu 2008 r. – 267,8 tys. osób, tj. 19,1%). Z ogólnej liczby
wyrejestrowanych 109,6 tys. (40,3%) bezrobotnych podjęło pracę oferowaną przez urzędy pracy (w poprzednim
miesiącu 80,1 tys. osób, tj. 37,0%, przed rokiem 104,1 tys. osób, tj. 38,9%), z tego 20,1 tys. osób podjęło prace
subsydiowane, m.in. interwencyjne, roboty publiczne (w sierpniu 2009 r. – 17,5 tys., we wrześniu 2008 r. – 18,0
tys.), a 89,5 tys. - niesubsydiowane, w tym prace sezonowe (w sierpniu 2009 r. – 62,6 tys., we wrześniu 2008 r.
– 86,1 tys.). W omawianym miesiącu w wyniku pomocy urzędów pracy – 4,4 tys. osób podjęło prace
interwencyjne (przed rokiem 4,7 tys.), przy robotach publicznych zatrudniono 4,7 tys. osób (przed rokiem 3,8
tys.). W związku z rozpoczęciem szkolenia i stażu wyłączono z rejestru bezrobotnych 49,3 tys. osób (w sierpniu
2009 r. – 34,2 tys., we wrześniu 2008 r. – 41,1 tys.). Z pozostałych osób wykreślonych z ewidencji 76,9 tys.
utraciło status bezrobotnego w wyniku niepotwierdzenia gotowości do pracy (w sierpniu 2009 r. – 70,6 tys., we
wrześniu 2008 r. – 75,7 tys.), zaś 13,3 tys. osób dobrowolnie z niego zrezygnowało. Ponadto 1,0 tys. osób nabyło
prawa emerytalne lub rentowe.
 

Większość bezrobotnych pozostających w ewidencji urzędów pracy to osoby, które wcześniej pracowały

zawodowo. W końcu września 2009 r. zbiorowość ta liczyła 1337,6 tys. (tj. 78,0% ogółu zarejestrowanych),
wobec 1324,2 tys. (78,4%) w sierpniu 2009 r. i 1050,3 tys. (76,3%) we wrześniu 2008 r. W tej grupie 63,3 tys.
osób, tj. 4,7% utraciło pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy (w sierpniu 2009 r. – 63,7 tys. osób, tj. 4,8%,
we wrześniu 2008 roku – 38,3 tys., tj. 3,6%).

Bez prawa do zasiłku pozostawało 1360,7 tys. osób (tj. 79,3% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych),

wobec 1324,3 tys. osób (78,4%) w sierpniu 2009 r. i 1163,4 tys. (84,5%) we wrześniu 2008 roku. W tej grupie
bezrobotnych 43,9% to mieszkańcy wsi.

Najliczniejszą grupę wśród bezrobotnych stanowiły osoby w wieku 25-34 lata (29,1% ogółu

zarejestrowanych) oraz osoby młode do 24 lat (23,1%). Osoby w wieku 45-54 lata w ogólnej liczbie
bezrobotnych stanowiły 21,1%. Odsetek zarejestrowanych bezrobotnych w wieku 35-44 lata wyniósł 18,1%,a
powyżej

54lat–8,6%.

W stosunku do analogicznego okresu 2008 roku największe zmiany w strukturze bezrobotnych

zanotowano w grupie osób w wieku 45-54 lata (różnica in minus o 2,5 punktu procentowego) oraz w grupie do
24 lat (różnica in plus o 2,4 punktu procentowego).

Podobnie jak w poprzednich okresach, największa grupa bezrobotnych posiadała wykształcenie

gimnazjalne i niższe – 28,1% oraz zasadnicze zawodowe – 28,5% ogółu zarejestrowanych w urzędach pracy.
Świadectwem ukończenia szkół średnich zawodowych legitymowało się 22,8% ogółu bezrobotnych, średnich
ogólnokształcących – 11,1%, a dyplomem ukończenia szkół wyższych – 9,5%.

W porównaniu z końcem września ub. roku najistotniejsze zmiany w strukturze bezrobotnych

zanotowano w grupie osób z wykształceniem gimnazjalnym i niższym (różnica in minus o 2,2 punktu
procentowego), w grupie z wykształceniem wyższym (różnica in plus o 1,2 punktu procentowego) oraz w
grupie z wykształceniem średnim ogólnokształcącym (różnica in plus o 0,7 punktu procentowego).

Wśród bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w końcu września 2009 r. – 26,2% oczekiwało

na pracę przez okres powyżej 1 roku. Osoby pozostające bez pracy stosunkowo krótko, tj. do 1 miesiąca
stanowiły 15,6%, od 1 do 3 miesięcy – 18,8%, od 3 do 6 miesięcy – 16,9%, zaś od 6 do 12 miesięcy – 22,5%
ogółu bezrobotnych. W porównaniu z analogicznym okresem ub. roku najistotniejszą zmianę w strukturze
bezrobotnych zanotowano w grupie osób pozostających bez pracy powyżej 1 roku (różnica in minus o 13,1
punktu procentowego). Zmiana ta wynika między innymi z większej liczby wyłączeń z ewidencji urzędów
pracy, ze względu na skierowania na szkolenia i staż. Ponadto istotne zmiany zanotowano w grupie od 6 do 12
m-cy (różnica in plus o 5,7 punktu procentowego) i w grupie pozostających bez pracy od 3 do 6 miesięcy
(różnica in plus o 4,1 punktu procentowego).

We wrześniu 2009 r. pracodawcy zgłosili do urzędów pracy 87,9 tys. ofert pracy (przed miesiącem 78,9

tys., przed rokiem 105,3 tys.). W końcu omawianego miesiąca urzędy pracy dysponowały ofertami pracy dla
44,5 tys. osób (w tym 10,7 tys. to oferty niewykorzystane dłużej niż 1 miesiąc); osobom niepełnosprawnym
urzędy oferowały 1,4 tys. wolnych miejsc pracy.

Z danych na koniec września 2009 r. wynika, że 551 zakładów pracy zadeklarowało zwolnienie w

najbliższym czasie 40,7 tys. pracowników, w tym z sektora publicznego 14,8 tys. osób (przed rokiem
odpowiednio 236 zakładów, 15,6 tys. pracowników, w tym z sektora publicznego 1,4 tys. osób).