PARK

NARODOWY

„BORY

TUCHOLSKIE”

Anna Sarzyńska

FAKTY W LICZBACH



Utworzony rozporządzeniem Rady
Ministrów 14 maja1996 r.



Całkowita powierzchnia parku – 4613 ha.



Ochrona ścisła obejmuje 324 ha.



Ochroną czynną objęte jest 4207 ha.



Ochrona krajobrazowa obejmuje 81 ha.

Zdj.:
www.wrotamalopolski.pl/.../28202
2/parki_12.gif

To tu!

Położenie

na mapie

Polski

Położenie:

•

Województwo pomorskie

•

Powiat chojnicki

•

Południowo – zachodnia część

Borów Tucholskich

Zdj.:
www.park.borytucholski
e.info/images/mapa3.jp
g

FLORA PARKU

•

W parku znajduje się

640 gatunków

roślin

naczyniowych

•

Zarejestrowano

181

gatunków

mszaków– w

tym wątrobowców

26 gatunków

,

a

mchów 

155 gatunków

•

Okzami reliktów glacjalnych są: bagno

zwyczajne Ledum

palustre

(ochrona

gatunkowa)

, borówka bagienna Vaccinium

uliginosum,

bażyna

czarna Empetrum

nigrum,zimoziół

północny Linnea

borealis

(ochrona

gatunkowa)

 i

trzcinnik

prosty Calamagrostis stricta.

Ledum palustre

Zdj: park.borytucholskie.info

Linnea borealis

Zdj.:park.borytucholskie.info

FLORA PARKU C.D.



W

jeziorach

lobeliowych,

które znajdują się na terenie
parku (9) rośnie Lobelia
jeziorna Lobelia dortmanna,
poryblin

jeziorny Isoëtes

lacustris

(oba

gatunki

objęte

ochroną

gatunkową)

,

wywłócznik

skrętoległy Myriophyllum
alternifolium, elisma
wodna Luronium

natans

(objęta ochroną gatunkową
i

strefową)

 i

jeżogłówka

pokrewna Sparganium
angustifolium oraz

kłoć

wiechowata Cladium mariscus
(związana

z

podłożem

bogatym w węglan wapnia).

Luronium natans

Isoëtes lacustris

Lobelia dortmanna

FLORA PARKU C.D.

Lasy

stanowią

głównie

monokultury

sosnowe,

które

zajmują ok.

80%

powierzchni

parku.

Zdj.: www.gdow.edu.pl/stara/www/ela-
ulman/pliki/obrazki/bory_rys1.jpg

FAUNA PARKU

•

Fauna nie jest specyficzna tylko dla

tego regionu, ponieważ gatunki
odnotowane w parku są spotykane
także w innych częściach Polski.

•

W parku zarejestrowano

43

gatunki

ssaków,

144

gatunki ptaków (

108

lęgowych),

25

gatunków ryb,

13

gatunków płazów,

6

gatunków gadów

i ok.

1000

gatunków owadów.

FAUNA PARKU C.D.



Wybrane gatunki
chronione:



Owady: straszka
północna Sympecma
paedisca



Ryby: koza Cobitis
taenia



Płazy: żaba moczarowa
Rana arvalis



Gady: żmija
zygzakowata Vipera
berus



Ptaki: Puchacz Bubo
bubo



Ssaki: Ryjówka
malutka Sorex
minutus

Rana arvalis

Zdj.:
wdfw.wa.gov/fish/ans/identify/species_ima
ges/rana_arvalis.jpg

Cobitis taenia

Zdj.:
pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Steinbeisser_001.j
pg

Sympecma paedisca

Zdj.:
plfoto.com/zdjecia/738823.jpg

FUNGIA PARKU

Na terenie Parku Narodowego zbieranie grzybów jest
niedozwolone, co nie przeszkadza wytrawnym zbieraczom.
Turystyka związana z okresem zbioru płodów runa stanowi
poważne zagrożenie dla zasobów parku.
Grzyby lichenizowane (porosty) są powszechne w obrębie
parku:
- Stwierdzono

231

gatunków z czego

20

zaliczane jest do

reliktów puszczańskich, a około

60

gatunków objęto w

Polsce

ochroną

prawną 

- znajduje się tutaj 70 gatunków spośród umieszczonych w
„Polskiej Czerwonej Liście Porostów Zagrożonych” 
-

obecne

są

porosty

szczególnie

wrażliwe

na

zanieczyszczenia powietrza, a także gatunki o niewielkiej
liczbie stanowisk w kraju i na Niżu Środkowoeuropejskim.

 

Cladonia arbuscula
(chrobotek leśny)

Zdj.:
www.park.borytucholskie.info

PLAN OCHRONY

PRZYRODY – CELE

•

Celem nadrzędnym ochrony przyrody

w Parku Narodowym „ Bory Tucholskie”
jest zachowanie specyfiki biocenotycznej

jezior lobeliowych, torfowisk oraz
borów sosnowych

.

•

Nie mniej ważne jest także zachowanie

różnorodności biologicznej i

krajobrazu

sandrowo – pojeziernego

specyficznego

dla tego terenu, a unikalnego tak w
Polsce, jak i w Europie

PLAN OCHRONY

PRZYRODY –

ZAGROŻENIA

ANTROPOGENICZNE

•

Niekontrolowana penetracja obszaru

przez turystów –

zapobieganie zapewnić ma utrzymywanie i konserwacja
infrastruktury turystycznej, czytelne i jednolite oznaczenie
szlaków turystycznych oraz monitoring pojazdów, aby
uniemożliwić wjazd na tereny nieudostępnione

•

Nadmierna penetracja

terenu związana z zarobkowym

oraz rekreacyjnym zbiorem owoców runa leśnego – zapobiec
temu ma wyznaczenie miejsc dopuszczających zbiór
grzybów jadalnych oraz owoców borówek.

•

Zanieczyszczenia gleby i powietrza

– wywóz i segregacja

odpadów stałych oraz użytkowanie odnawialnych źródeł
energii ma pomóc redukować to zagrożenie.

PLAN OCHRONY

PRZYRODY –

ZAGROŻENIA

NIEANTROPOGENICZNE

•

Gradacje owadów

•

Zmniejszenie różnorodności biologicznej

•

Niedostateczna ilość rozkładającego się drewna

•

Zagrożenie pożarowe

•

Szkody wyrządzone przez zwierzęta łowne

•

Eutrofizacja jezior

•

Ekspansja gatunków obcego pochodzenia

PLAN OCHRONY

PRZYRODY – OCHRONA

EKOSYSTEMÓW LEŚNYCH

•

Podsadzenia

pod

osłoną

drzewostanów

gatunków

zgodnych z siedliskiem

•

Poprawki, uzupełnienia i dolesienia

•

Pielęgnowanie upraw

•

Regulacja składu gatunkowego

– cięcia przebudowy

•

Usuwanie obcych gatunków roślin

•

Likwidacja zagrożeń ze strony owadów oraz grzybów

pasożytniczych

•

Ograniczanie presji zwierząt łownych

•

Ochrona przeciwpożarowa

PLAN OCHRONY PRZYRODY –

OCHRONA NIELEŚNYCH

EKOSYSTEMÓW LĄDOWYCH

•

Przeciwdziałanie sukcesji wtórnej

(łąki, murawy)

•

Ograniczenie

odpływu

wód

powierzchniowych

PLAN OCHRONY

PRZYRODY – OCHRONA

FAUNY

•

Ograniczenie liczebności gatunków

zagrażających rzadkim zwierzętom

•

Ochrona zwierząt (inwentaryzacja,

dokarmianie, odłowy regulacyjne
ichtiofauny)

PLAN OCHRONY PRZYRODY –

UDOSTĘPNIENIE

TURYSTYCZNE I EDUKACJA

•

Tworzenie szlaków turystycznych

•

Budowa

i

utrzymanie

infrastruktury turystycznej oraz
edukacyjnej

•

Ograniczenie turystyki pobytowej

PLAN OCHRONY

PRZYRODY – OCHRONA

DZIEDZICTWA

KULTUROWEGO I

KRAJOBRAZU

Ochrona walorów widokowych
Budowa Muzeum Przyrodniczego

PLAN OCHRONY PRZYRODY –

MIEJESCA UDOSTĘPNIONE

•

Dla nauki:



Obszar całego parku

•

W celach edukacyjnych:



Ścieżka dydaktyczna „ Łąki Józefowskie”



Ścieżka dydaktyczna „ Wokół jeziora lobeliowego Wielkie Gacno”



Ścieżka dydaktyczna „ Piła Młyn”



Ścieżka botaniczna



Salka dydaktyczna



Centrum Edukacji Przyrodniczej w Chocimskim Młynie



Terenowa baza edukacyjna w Bachorzu

•

W celach kulturowych:



Chociński Młyn



Muzeum Przyrodnicze

W celach turystycznych:



Szlaki rowerowe



Szlaki piesze: : „Strugi Siedmiu Jezior”, „Szlak Kaszubski im. Juliana

Rydzkowskiego”, „ Szlak Brdy”, szlak Drzewicz – Jezioro Płęsno,

Jezioro lobeliowe Wielkie Gacno

Zdj.: static.mapy.eholiday.pl/zdjecia/big/26234.jpg

Poniżej znajduje się objaw
lokalnego patriotyzmu -
tekst piosenki dotyczącej
Borów Tucholskich

MAREK SASS

BOROWIACKIE ANIOŁY

Borowiackie anioły
Jak Karl Lüpke
Mieszkają nad cichą rzeką
Pykają fajkę leniwie
W niedzielne popołudnie
Spacerując drogą Hamerską

Z nimi nie zabłądzisz w tym borze
Między trzema rzekami
Na jego skraju czekają
Na leśnych wędrowców
W dłoniach z brzozowymi laskami

Poprowadzą gdzie Wyczółkowski
Krąg z kamieni
Most biały
Zaginiony młyn
Smolarze, brzózki, Alpy, Zaretka
Krzywe Kolano, nad zalew okazały
Na cmentarzu się pomodlą za braci Ewangelików
I chłopców wrześniowych bezimiennie pożegnanych

Borowiackie anioły
Odnajdziesz nad rzeką
Między wspomnieniami.

Zdj.: http://www.muzeum.bydgoszcz.pl/dimg/c_icon/10.jpg

LITERATURA:



Rozporządzenie Ministra Środowiska z
dnia 15 grudnia 2008 r. w sprawie
ustanowienia planu ochrony dla Parku
Narodowego „Bory Tucholskie”



Tekst piosenki „Borowiackie anioły”
otrzymany od autora.



Wiśniewski, J., Gwiazdowicz, D. J.,
2009. Ochrona przyrody. Wydawnictwo
Uniwersytetu

Przyrodniczego

w

Poznaniu, Poznań.



www.park.borytucholskie.info