PŁYNY

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU



Woda stanowi około 60% masy ciała.



Jej zawartość zmienia się w różnych
okresach życia:

1.

Noworodek- około 75% masy ciała;

2.

Między 6 a 12 m.ż wynosi około 60%;

3.

Po 12 r.ż różnice w zależności od
płci(mężczyźni więcej, kobiety nieco
mniej);

4.

W wieku podeszłym stanowi około 50%
m.c.(jest związane ze spadkiem
beztłuszczowej m.c.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU



Wyróżniamy:

1.

Przestrzeń wewnątrzkomórkowa (płyn
wewnątrzkomórkowy zawiera 2/3 wody
ustrojowej);

2.

Przestrzeń pozakomórkowa(płyn
pozakomórkowy-1/3 wody ustrojowej i składa
się z wody pozanaczyniowej i
wewnątrznaczyniowej)

Woda wewnątrznaczyniowa to woda zawarta w

osoczu. Przemieszczając się w organizmie
zapewnia transport składników odżywczych,
tlenu, hormonów do komórek oraz produktów
przemiany materii i dwutlenku węgla, które są
usuwane z komórek.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU



Funkcje biologiczne i fizjologiczne:

1.

Materiał budulcowy, gdyż stanowi
strukturalną część wszystkich komórek
i tkanek

2.

Doskonały rozpuszczalnik dla wielu
składników.

3.

Stanowi środowisko dla procesów
życiowych przebiegających w
organizmie.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU- FUNKCJE C.D.

4.

Woda jest potrzebna dla prawidłowego
przebiegu procesu trawienia. Umożliwia
formowanie kęsów pokarmu w jamie
ustnej, przesuwanie treści pokarmowej
w przewodzie pokarmowym, właściwe
działanie enzymów trawiennych.
Składniki odżywcze są wchłaniane z
jelita w postaci roztworu lub zawiesiny.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU-FUNKCJE C.D.

5.

Bierze udział w procesie regulacji
temperatury ciała. Woda ułatwia
rozprowadzanie ciepła drogą konwekcji i
oddawanie go przez parowanie. Jest to
szczególnie ważne w sytuacjach, kiedy
temperatura ciała może znacznie
wzrosnąć pod wpływem wysokiej
temperatury otoczenia lub zużywania
przez organizm dużej ilości energii
podczas wysiłku fizycznego lub gorączki.
W takim przypadku gruczoły potowe
wydzielają zwiększoną ilość potu, który
paruje aby schłodzić ciało i obniżyć
temperaturę.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU-FUNKCJE C.D.

6.

Niewielkie ilości wody zawarte w
śluzie pełnią funkcje zabezpieczającą
i zwilżającą.

7.

Woda zawarta w mazi znajdującej się
w przestrzeniach stawowych i
zmniejszającej tarcie, umożliwia
właściwą ruchomość stawów.

8.

Zapewnia ochronę m.in. narządów
wewnętrznych, mózgu, rdzenia
kręgowego czy gałki ocznej.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU



Źródła dostarczania wody organizmowi:

1.

Znaczna część w postaci napojów i
produktów oraz potraw spożywanych.

2.

Około 200-300ml wody syntezowane
jest w organizmie każdego dnia jako
rezultat spalania tłuszczów,
węglowodanów i białek.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU



Bilans wodny (stosunek ilości płynów
przyjętych do wydalonych).



Spożycie płynów oraz ilość wydalanego
moczu są kontrolowane przez mechanizmy
homeostatyczne odpowiedzialne za
zawartość wody w organizmie.



Regulacja równowagi wodnej zależy przede
wszystkim od podwzgórza, kontrolującego
pragnienie, hormonu antydiuretycznego-
wazopresyny, wytwarzanego przez
podwzgórze i wydzielanego przez tylny płat
przysadki mózgowej oraz czynność nerek.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU



Do utrzymania homeostazy służą dwie
reakcje organizmu:

1.

Uzupełnianie wody poprzez pobudzanie
pragnienia.

2.

Jej zatrzymywanie przez antydiurezę.



Wzrost osmolarności płynu
pozakomórkowego już w granicach 2% może
pobudzić pragnienie i dać sygnał do
uwalniania hormonu antydiuretycznego.



Podobnie dzieje się w przypadku
zmniejszenia objętości krążącego płynu
pozakomórkowego o 10%.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZMU



Najważniejsza wymiana wody
zachodzi w nerkach, które filtrują
osocze.



99% wody podlega absorpcji
zwrotnej w kanalikach nerkowych .



Istotne znaczenie posiada tu hormon
antydiuretyczny, który powoduje
wzrost zwrotnego wchłaniania wody.

ZNACZENIE WODY DLA ORGANIZM



Komórki kanalików nerkowych posiadają
zdolność rozpoznania potrzebnych
składników, które powinny pozostać w
organizmie oraz produktów przemiany
materii (mocznik, kwas moczowy,
kreatynina), które musza być wydalone oraz
składników mineralnych (sod, chlor, potas,
wapń, magnez) jakie organizm wydala w
ilościach proporcjonalnych do ich spożycia.
Wchłonięta woda wraca do krwioobiegu.



Nerki nie mogą pełnić swojej funkcji bez
wody, która transportuje wymienione
składniki.

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



Woda w organizmie występuje wraz z
elektrolitami.



Jej niedobór lub nadmiar powoduje
zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i
związane z tym zmiany objętości przestrzeni
wodnych poza- i wewnątrzkomórkowych i
ciśnienia osmotycznego.



Elektrolity są odpowiedzialne za osmolarność
płynów w ustroju, a ich rozmieszenie
determinuje objętość płynów wewnątrz- i
pozakomórkowych.

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



Dla zachowania homeostazy wodno-
elektrolitowej organizmu wydalanie wody
i elektrolitów musi być zrównoważone
przez odpowiednie ich spożycie .



Jeśli tak nie jest, dochodzi do zmian
składu płynu pozakomórkowego,
powodujących zmianę jego objętości i
osmolarności.



To z kolei oddziałuje na objętość płynu
wewnątrzkomórkowego i ciśnienie
osmotyczne w komórce.

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



Zaburzenia gospodarki wodnej mogą być
uwarunkowane niedoborem (stany
odwodnienia) lub nadmiarem wody (stany
przewodnienia) w organizmie.



Podział zaburzeń gospodarki wodnej i sodowej
oparty jest na stosunku bilansu sodowego do
bilansu wody.



W zależności od postaci roztworu (izotoniczny,
hipertoniczny, hipotoniczny) wiążą się ze
stanami odwodnienia i przewodnienia, które
mogą przebiegać z izotonią, hipotonią lub
hipertonią płynów ustrojowych.

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



W ocenie stanu odwodnienia, niezależnie od jego
typu, należy zwracać uwagę na:



Stany błony śluzowej(prawidłowa błona śluzowa i
język są wilgotne);



Stan gałek ocznych (prawidłowe gałki oczne powinny
być błyszczące);przy odwodnieniu średniego stopnia
można zaobserwować zapadnięcie gałek ocznych;



Tętno(przyspieszone);



Ciśnienie krwi( obniżenie parametrów RR);



Nawodnienie skóry (prawidłowo nawodniona skóra po
ujęciu w fałd natychmiast wraca do stanu
poprzedniego, a skóra odwodniona powraca powoli
do stanu poprzedniego).

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



Sód – poziom w surowicy: 135-145
mmol/l.



Zawartość sodu w surowicy jako zbyt
niską(hiponatremia) określa się , gdy jego
stężenie wynosi poniżę dolnej granicy
normy, jednak widoczne objawy
występują dopiero przy wartościach
niższych od 130 mmol/l (bole głowy,
nudności brak łaknienia i zaburzenia
orientacji przy spadku do 110 mmol/l
mogą wystąpić drgawki i śpiączka)

GOSPODARKA WODNO
-ELEKTROLITOWA



Kiedy niedoborowi sodu towarzyszy
niedobór wody, jednak relatywnie
niższy ,dochodzi do odwodnienia
hipotonicznego. Wraz ze spadkiem
Na w osoczu obniża się jego
osmolarność, a woda z przestrzeni
pozakomórkowej przepływa do wnętrza
komórki.

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



Przy dużej podaży wody
niezawierającej elektrolitów dochodzi
do obniżenia stężenia sodu (Na) w
osoczu, co prowadzi do
przewodnienia hipotonicznego,
inaczej zwanego zatruciem wodnym,
które charakteryzuje się wzrostem
przestrzeni wodnej pozakomórkowej.

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



Przy niedostatecznym spożyciu wody
bądź nadmiernej jej utracie dochodzi do
odwodnienia hipertonicznego .



Wzrasta stężenie jonów Na w osoczu i
jego osmolarność.



Prowadzi to zmniejszenia objętości
płynu poza- i wewnątrzkomórkowego

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



Przy nadmiernej podaży płynów
hipertonicznych wzrasta stężenie Na, co
prowadzi do przewodnienia
hipertonicznego, przejawiające się
wzrostem osmolarności i objętość płynu
pozakomórkowego i zmniejszeniem
objętości płynu wewnątrzkomórkowego.

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



Zaburzenia gospodarki wodno-
elektrolitowej mogą występować przy
prawidłowych wartościach Na.



Na skutek dużej utraty płynów o
osmolarności normalnej dla płynu
pozakomórkowego występuje
odwodnienie izotoniczne.

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA



W przewlekłej niewydolności krążenia,
marskości wątroby, przewlekłych
chorobach kłębuszków nerkowych, które
często wiążą się z zaburzeniami
wydalania wody i sodu może dojść do
przewodnienia izotonicznego
charakteryzującego się wzrostem
przestrzeni wodnej poza komórkowej.

GOSPODARKA WODNO-
ELEKTROLITOWA

2.

Potas-poziom w surowicy: 3,5-5,0 mmol/l.



Wzrost stężenia potasu występuje przy:



Zmniejszonej objętości płynu
pozakomórkowego: wstrząs,



Nadmiernym uwalnianiu potasu z komórek,



Niedotlenieniu tkanek,



Zmniejszonym wydalaniu nerkowym.



Spadek stężenia potasu obserwowany jest przy:



Utracie potasu przez przewód pokarmowy,



Utracie drogą nerek,



Chorobach nerek.

GOSPODARKA WODNO-

ELEKTROLITOWA



HIPERKALIEMIA(ZWIĘKSZONE STĘŻENIE
POTASU W SUROWICY >5,5 MMOL/L).

Objawy:

1.

Osłabienie lub porażenie mięśni
szkieletowych

2.

Osłabienie odruchów ścięgnistych,

3.

Zaburzeniami rytmu serca( bradykardia,
asystolia, migotanie komór)

4.

Zmniejszenie objętości minutowej serca,

5.

Zmianami w zapisie EKG,

6.

Zaburzeniami świadomości ( splątanie).

GOSPODARKA WODNO-

ELEKTROLITOWA



HIPOKALIEMIA(ZMNIEJSZENIE
STĘŻENIA POTASU W SUROWICY <
3,8 MMOL/L)



Objawy



Zaparzenia rytmu serca;



osłabienia napięcia mięśni
szkieletowych;



Zaparcia, niedrożność porażenna jelit;



Zatrzymanie moczu;



Zaburzenia neurologiczne.

WPŁYW NADMIERNEGO I NIEDOSTATECZNEGO

SPOŻYCIA WODY NA FUNKCJONOWANIE

ORGANIZMU



Odwodnienie nawet w granicach 2-3%
masy ciała obniża wydolność fizyczną.



Niedobór 5-8%m.c powoduje nasilenie
niewydolności fizycznej i psychicznej.



Przy niedoborze 20% może nawet dojść
do zgonu.

WPŁYW NADMIERNEGO I NIEDOSTATECZNEGO

SPOŻYCIA WODY NA FUNKCJONOWANIE

ORGANIZMU



Przy odwodnieniu obserwujemy do bóle i
zawroty głowy, zaburzenia mowy,
zaburzenia funkcji poznawczych,
zaburzenia elektrolitowe- zaburzenia
rytmu serca i przewodzenia, zaburzenia
wydalania moczu, przednerkową
niewydolność nerek, zmiany ciśnienia
krwi, zaparcia, spadek masy ciała,
upośledzenie wydzielania śliny, suchość
skóry i śluzówek

WPŁYW NADMIERNEGO I NIEDOSTATECZNEGO

SPOŻYCIA WODY NA FUNKCJONOWANIE

ORGANIZMU



Nadmiar wody prowadzi do zaburzeń
gospodarki wodno-elektrolitowej, w
wyniku których może dojść do obrzęku i
uszkodzenia komórek.



Prowadzi to do zaburzeń stanu zdrowia:
osłabienie, nudności, wymioty, brak
apetytu, obniżenia ciśnienia, spadku
poziomu hematokrytu.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
MAŁGORZATA SZAMOCKA