INTERAKCJE

POMIĘDZY

ŻYWNOŚCIĄ A LEKAMI

•

Interakcja pomiędzy żywnością a

lekami jest to wzajemnie
oddziaływanie poszczególnych
składników pokarmowych i
leków zarówno na różne etapy
farmakokinetyki
leków(wchłanianie, metabolizm,
wydalanie), jak i na różne etapy
przemian składników
pokarmowych w organizmie.

Nazwa

międzynarodow

a leku

Składnik żywności

Mechanizm i skutek interakcji

1. Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego

Antagoniści receptorów ß- adrenergicznych

Metoprolol

Oksprenolol

Propranolol

Bizoprolol

Tłuszcze

Przyspieszenie i zwiększenie

wchłaniania.

Skutek: zaburzenia rytmu serca,

spadek ciśnienia tętniczego.

Blokery kanału wapniowego

Amlodopina

Nifredypina

Nitrendypina

Werapamil

Sok grejpfrutowy

(flawonoidy:

naringenina,

kwercetyna,

kampferol;

furanokumaryny:6,7

hydroxybergamottyn

a)

Zmniejszenie metabolizmu.

Wzrost stężenia leku we krwi.
Skutek: spadek ciśnienia,

zaczerwienienie twarzy, ból głowy.

Nazwa

międzynarodow
a leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

1. Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego

Diuretyki pętlowe

Furosemid

Lukrecja(glicyryzy

na obecna np. w

cukierkach,

herbatnikach i

tabletkach

wykrztuśnych

Działanie synergistyczne z

diuretykami pętlowymi nasilające

wydalanie potasu przez nerki

Skutek: osłabienie, skurcze i bóle

mięśni, porażenia, zaburzenia rytmu

serca, zatrzymanie krążenia.

Inhibitory konwertazy angiotensyny(ACE)

Chianopryl

Enarapryl

Captopril

Sole potasowe

Soki pomidorowe-

w dużych ilościach

Wzrost stężenia potasu.
Skutek: zaburzenia rytmu serca,

blok i zatrzymanie czynności serca,

zaburzenia czucia w kończynach,

bóle głowy, osłabienia mięśni,

senność, splątanie

Nazwa

międzynarodowa

leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

1. Leki stosowane w chorobach układu sercowo-naczyniowego

Glikozydy nasercowe

Metyldigoksyna

Digoksyna

Błonnik ( np.

otręby, płatki

owsiane)

Zmniejszenie wchłaniania leku z p.p.

Skutek: brak lub zmniejszenie efektu

terapeutycznego w wyniku

zmniejszenia stężenia leku we krwi

Lukrecja

Zwiększenie wydalania potasu.

Hipokaliemia( obniżenie stężenia

potasu we krwi) powoduje zwiększenie

toksycznego działania glikozydów

naparstnicy na mięsień sercowy.
Skutek: zwolnienie czynności serca i

inne zaburzenia rytmu serca.

Nazwa

międzynarodow

a leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

2. Leki stosowane w leczeniu zaburzeń lipidowych

Inhibitory reduktazy HMG-COA(statyny)

Lowastatyna

Symwastatyna

Sok

grejpfrutowy

Zmniejszenie metabolizmu leku.
Skutek: zwiększone ryzyko działań

niepożądanych statyn( uszkodzenia

mięsni, wątroby)

3. Leki przeciwzakrzepowe

Antagoniści witaminy K

Warfaryna

Acenokumarol

Sintrom

Witamina K

Wzrost stężenia witaminy K

Skutek: zmniejszenie skuteczności

leczenia i związany z tym wzrost ryzyka

powstania zakrzepów.

Nazwa

międzynarodow

a leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

4. Leki stosowane w chorobach układu oddechowego

Leki rozszerzające oskrzela

Aminophilina

Kofeina, napoje

zawierające

kofeinę

Synergizm hiperaddacyjny-

działanie leku i kofeiny podanych

jednocześnie jest większe niż

suma działania leku i kofeiny

oddzielnie

Skutek: niepokój, pobudzenie,

zaburzenia snu, drżenia mięśni,

bóle głowy, przyspieszenie

czynności serca.

Nazwa

międzynarod
owa leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek

interakcji

4. Leki stosowane w chorobach układu oddechowego

Leki rozszerzające oskrzela
Teofilina

Tłuszcze

Zwiększenie wchłaniania leku z p.p., wzrost

stężenia teofiliny we krwi.
Skutek: przyspieszenie czynności serca,

zaburzenia rytmu serca,zaburzenia snu,

niepokój, pobudzenie psychoruchowe,

spadek RR, bóle głowy, skurcze mięśni

Związki

powstałe

podczas

smażenia albo

grillowania

Przyspieszenie metabolizmu teofiliny w

wątrobie poprzez pobudzenie enzymów
mikrosomalnych. Skutek: brak lub

zmniejszenie efektów terapeutycznych.

Kofeina, napoje

zawierające

kofeinę

Nasilone działanie teofiliny na układ

oddechowy i sercowo-naczyniowy.
Skutek: przyspieszona czynność serca,

zaburzenia snu, niepokój, pobudzenie

psychoruchowe, zaburzenia rytmu

serca( skurcze dodatkowe) spadek

ciśnienia tętniczego, bóle głowy, skurcze

mięśni.

Nazwa

międzynarodowa

leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

5. Leki stosowane w zakażeniach

Makrolidy
Azytromycyna

Treść

pokarmowa

Posiłek zwiększa degradację leku i

powoduje zmniejszenie jego stężenia we

krwi.

Skutek: brak lub zmniejszenie efektów

terapeutycznych

Fluorochinoliny
Ciprofloxacyna

Norfloksacyna

Peflpksacyna

Wapń

Zmniejszenie wchłaniania leku z p.p.

zmniejszenie stężenia leku we krwi.
Skutek: brak lub zmniejszenie efektów

terapeutycznych

Tetracykliny
Tetracyklina

Doksycyklina

Wapń

Zmniejszenie wchłaniania leku z p.p.

zmniejszenie stężenia leku we krwi.
Skutek: brak lub zmniejszenie efektów

terapeutycznych

Nazwa

międzynarodowa
leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

Leki stosowane w zakażeniach przewodu pokarmowego
Furazolidon

Tyramina

Poprzez zablokowanie

monoaminooksydazy hamowany jest

metabolizm tyraminy.

Skutek: pobudzenie psychoruchowe,

przyspieszenie czynności serca, gwałtowny

wzrost ciśnienia krwi( czasem przełom

nadciśnieniowy), udar krwotoczny mózgu.

Leki przeciwgruźlicze
Izoniazyd

Tyramina

Poprzez zablokowanie

monoaminooksydazy hamowany jest

metabolizm tyraminy.

Skutek: pobudzenie psychoruchowe,

przyspieszenie czynności serca, gwałtowny

wzrost ciśnienia krwi( czasem przełom

nadciśnieniowy), udar krwotoczny mózgu.

Leki przeciwgrzybiczne
Ketokenazol

Wapń

Zmniejszenie wchłaniania leku zp.p.

Skutek: brak lub zmniejszenie efektu

terapeutycznego

Nazwa

międzynarodow

a leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

6. Leki stosowane w chorobach układu nerwowego

Benzodiazepiny

Midazolam

Tiazolam

Diazepam

Flawonoidy i

furanokumary

ny soku

grejpfrutoweg

o i grejpfruta

Zwiększenie stężenia leku we krwi

Skutek: ryzyko depresji oddechowo-

krążeniowej

Inhibitory monoaminooksydazy

Moklobemid

Tyramina

Poprzez zablokowanie

monoaminooksydazy hamowany jest

metabolizm tyraminy.

Skutek: pobudzenie psychoruchowe,

przyspieszenie czynności serca,

gwałtowny wzrost ciśnienia krwi, udar

krwotoczny mózgu

Nazwa

międzynarodowa

leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

6. Leki stosowane w chorobach układu nerwowego

Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne

Aminotryptylina

Imipramina

Tłuszcze

Zwiększenie wchłaniania leku z p.p.

dochodzi do wzrostu stężenia leku i

metabolitów we krwi.
Skutek: przyspieszenie czynności

serca, spadek ciśnienia, napad

drgawek, pobudzenie, zaburzenia

świadomości, rozszerzenie źrenic.

Błonnik

Zmniejszenie wchłaniania leku z p.p.

w wyniku absorpcji przez błonnik.

Zmniejszenie stężenia leku we krwi.

Skutek: brak poprawy nastroju i

utrzymujące się uczucie lęku

Nazwa

międzynarodowa

leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

6. Leki stosowane w chorobach układu nerwowego

Leki przeciw drgawkowe

Karbamazepina

Flawonoidy i

furanokumaryn

y soku

grejpfrutowego

i grejpfruta

Zmniejszenie metabolizmu

benzodiazepin. Zwiększenie stężenia

leku we krwi.
Skutek: zwiększone ryzyko działań

ubocznych; zaburzenia żołądkowo –

jelitowe, zawroty głowy, senność,

niezborność ruchów, zaburzenia

świadomości

Leki stosowane w chorobie Parkinsona

Lewodopa

Treść

pokarmowa

Posiłek zmniejsza biodostępność leku.
Skutek: brak lub zmniejszenie

efektów terapeutycznych.

Nazwa

międzynarodowa

leku

Składnik

żywności

Mechanizm i skutek interakcji

7. Leki przeciwbólowe

Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe

Kwas

acetylosalicylowy

Kofeina ,

napoje

zawierające

kofeinę

Zwiększenie przeciwbólowego

działania kwasu

acetylosalicylowego.
Skutek: przeciwbólowe działanie

leku i kofeiny podanych

jednocześnie jest większe niż suma

działania leku i kofeiny oddzielnie.

Dziękuję za uwagę

Małgorzata Szamocka