Gospodarka wodna i

mineralna zwierząt

Przygotowała: Zofia Cybulska

Wstęp

•

Woda stanowi od
70 do 80% masy
ciała zwierzęcia.
Jej stężenie
dochodzi do 56,5
mola/dm3

•

Zwierzęta o
największej ilości
wody w organizmie:
-meduza-96%
-mysi zarodek-87%

•

Silne
zapotrzebowanie!

Zawartość w różnych częściach

ludzkiego ciała:

• -szkliwo – 0,2%
• kości 22%
• wątroba-69%
• skóra-72%
• mięśnie 75%
• nerki-83%
• oko-99%

• Względnie stały poziom wody i soli

mineralnych w ciele zwierzęcym

• Regulator temperatury ciała
• Udział w reakcjach chemicznych-

HYDROLIZA

• Oddychanie komórkowe (produkt)

Skład procentowy w ciele:

• Woda intercelularna – przeciętny

poziom to 40-50%

• Ekstracelularna – 20%, z czego:

¾- woda płynu śródkomórkowego,
limfy, płynu mózgowo-rdzeniowego
¼-w krwi

• Transcelularna- 30-35%przewód

pokarmowy

• Zależność gospodarki wodnej od

białek
Woda:

• Część związana siłami kapilarnymi
• Część woda hydratacyjna
• Woda wolna

• Przewaga zmian ewolucyjnych w:

posiadanej ilości wody w ciele,
stałości składu chemicznego,
skomplikowania mechanizmów
osmoregulacyjnych

• Wyrównywanie ilości wody i soli w

organizmie trwa całe życie danego
zwierzęcia

• Mechanizmy osmoregulacyjne
• Utrzymywanie równowagi wodno-

mineralnej (?)

• Utrata i pozyskiwanie wody
• Narządy biorące udział w procesach

utrzymujących równowagę wodno-
mineralną

• Zwierzęta steno- i euryhalinowe
• Zagadka wielbłąda
• Wymiana wody i soli: przez powłoki

ciała, przez kloakę, skrzela, narządy
wydalnicze,jelito

• Nerki i hormony – wpływ na

gospodarkę wodną

Stałość ciśnienia osmotycznego-

ważna rola jonów!

• Szczególnie jony Ca, Mg, Na, K – antagonizm w

działaniu

• Wpływ zmiany stężenia na ruch wody

Zwierzęta wodne

• Niższego rzędu-ciągła dyfuzja,

transport przez powłoki ciała czy też
skrzela

• Ryby:

chrzęstnoszkieletowe –
hyperosmotyczne
kostnoszkieletowe-hypoosmotyczne

• Zwierzęta słodkowodne

Płazy, gady, ptaki i ssaki

• Hypoosmotyczne
• Brak utraty wody przez

powłoki ciała

• Albatrosy
• Wykształcenie nerki

nerki gadów i ptaków-
brak zdolności
zagęszczania moczu!

Utrata wody z moczem jest związana z

koniecznością usuwania azotowych
produktów przemiany materii:

• Kwas moczowy-zwierzęta

urykoteliczne (bezkręgowce lądowe,
gady, ptaki)

• Mocznik – zwierzęta ureoteliczne

(płazy, ssaki)

• Amoniak – zwierzęta amonioteliczne

(pierwotniaki, bezkręgowce wodne,
niższe strunowce wodne)

• Ochrona przed utratą wody
• Termoregulacja
• Nieuniknione straty wody-parowanie

układu oddechowego
drogi oddechowe-wiecznie wilgotne,
wiele ptaków i ssaków

Proces odwodnienia:
-mniejsze braki: zaburzenia
-im większe: stopniowe zamieranie

organizmu

-deficyt wody- co to i czym skutkuje?
-dlaczego mamy zmarszczki?

Gospodarka mineralna:

• Każdy organizm jest pod tym

względem wyjątkowy

• Związki mineralne występujące w

ciele zwierzęcym: Na, K, Mg, Ca, Cl,
P, S, (makroelementy), Zn, Fe, Co,
Mo, Cd, Mn, Cu, I, F, Se
(mikroelementy)

Pompy:

• Sodowo-potasowa (przepuszczalność

błony komórkowej bardzo istotna!)

• Wapniowa
• Jodowa

• Utrzymywanie stężenia składników

mineralnych (->powiedz mi co jesz, a
powiem Ci kim będziesz)

• Regulacja hormonalna
• Rodzaje gospodarek składników

mineralnych

Gospodarka wapniowa:

• Czynniki hamujące
• Czynniki stymulujące
• DIETA! -> kamica nerkowa (?)

• Ściśle z nią powiązana gospodarka

fosforanowa!

Gospodarka żelazowa:

• występowanie w organizmie pod

postacią hemoglobiny (69%),
ferrytyny (16%), mioglobiny (9%) i
katalzy (0,1%) oraz cytochromów i
transferryn

• Droga żelaza

Bibliografia:

• Zdjęcia znalezione w Google
• ‘Biochemia Zwierząt’ Stanisław E. Karpiak

Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne
Warszawa 1986 Wydanie II Poprawione

• ‘Biologia 2 Zakres Rozszerzony dla Liceum

ogólnokształcącego’ praca zbiorowa
Wydawnictwo OPERON, Gdynia 2008

• ‘Biologia dla klas III liceum ogólnokształcącego

o profilu podstawowym i biologiczno-
chemicznym’ Henryk Wiśniewski Wydanie IV
Warszawa 1997

Dziękuję

za uw

agę 