Podstawowe zadania i 

zasady organizacji zajęć z 

rewalidacji indywidualnej 

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji 
Narodowej z dnia 17 listopada 2010 roku w sprawie 
warunków organizowania kształcenia, wychowania 
i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych 
oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych 
przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w 
ośrodkach (Dz. U. Nr 228 poz. 1489) należy 
rozróżnić następujące kategorie uczniów / dzieci 
wymagających stosowania w procesie kształcenia 
specjalnej organizacji nauki i metod pracy 
dydaktycznej: 
niepełnosprawnych, 
niedostosowanych społecznie, 
zagrożonych niedostosowaniem 
społecznym. 

Kształcenie specjalne (ale również w placówkach 
ogólnodostępnych) organizuje się dla uczniów 
niepełnosprawnych wymienionych 
rozporządzeniu : 
1. niesłyszących/ słabo słyszących, 
2. niewidomych /słabo widzących, 
3. z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, 
4. z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, 
umiarkowanym, znacznym, 
5. z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, 
6. z niepełnosprawnościami sprzężonymi 
(występowanie u ucznia co najmniej dwóch 
niepełnosprawności) posiadających orzeczenie o 
potrzebie kształcenia specjalnego, wydane przez 
publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną. 

myśl obecnie obowiązujących 
rozporządzeń przez określenie 
„uczniowie niepełnosprawni” należy 
rozumieć uczniów, dla których 
(publiczna) poradnia wydała 
orzeczenie o potrzebie kształcenia 
specjalnego. 

Rewalidacja indywidualna 
to… 
interwencja, specjalna pomoc 
pedagogiczna i wychowawcza dla uczniów 
z odchyleniami w stanie zdrowia i rozwoju 
zmierzająca do spowodowania 
określonych, pozytywnych zmian w 
zakresie sfery poznawczej i emocjonalno – 
motywacyjnej oraz umiejętności dziecka. 

To również… 
ogół działań, które podejmuje się, aby 
pomóc dziecku niepełnosprawnemu 
osiągnąć najwyższy z możliwych dla 
niego poziom funkcjonowania 
psychicznego i fizycznego. W czasie 
pracy z dzieckiem niepełnosprawnym 
wszystkie działania mają na celu 
doskonalenie funkcji niezaburzonych 
oraz optymalne usprawnianie tych, w 
których wystąpiły dysfunkcje. 

I jeszcze… 
jest blokiem zajęć wspomagających 
rozwój dziecka: zajęć rozwijających, 
kompensacyjnych, usprawniających. 

Główne kierunki oddziaływań 
rewalidacyjnych: 
optymalne usprawnianie, rozwijanie 
tych wszystkich funkcji psychicznych i 
fizycznych, które są najsilniejsze i 
najmniej uszkodzone, 
optymalne korygowanie funkcji 
zaburzonych, defektów i zniekształceń, 
kompensowanie, czyli wyrównywanie 
przez zastępowanie, 
dynamizowanie rozwoju 
(stymulowanie). 

Rozporządzenia: z  2012 r. w sprawie ramowych 
planów nauczania w szkołach publicznych oraz z 
dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków 
organizowania kształcenia, wychowania i opieki 
dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych i 
niedostosowanych społecznie w przedszkolach, 
szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub 
integracyjnych) 
nakładają na przedszkola i szkoły obowiązek 
prowadzenia zajęć specjalistycznych 
(korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych 
oraz innych zajęć o charakterze 
terapeutycznym) zajęć rewalidacyjnych oraz 
zajęć innego rodzaju, odpowiednich ze względu 
na indywidualne potrzeby edukacyjne i 
rozwojowe uczniów oraz ich indywidualne 
możliwości psychofizyczne. 

Powyższe rozporządzenia nakłada konieczność organizowanieaz 
ajęć rewalidacyjnych dla wszystkich uczniów niepełnosprawnych,  
Szkoła organizuje zajęcia zgodnie z zaleceniami poradni. Według 
przepisów oświatowych obowiązek zorganizowania zajęć, 
spoczywa na dyrektorze przedszkola, szkoły lub placówki, do 
której uczeń uczęszcza (ogólnodostępnej, integracyjnej). 

Posumujmy: Dyrektor organizuje 
kształcenie zapewniając uczniowi… 

Realizację programu nauczania, 
programu wychowawczego i programu 
profilaktyki dostosowanych do 
indywidualnych potrzeb edukacyjnych 
i możliwości psychofizycznych z 
wykorzystaniem form i metod pracy 
dydaktycznej i wychowawczej. 


Ucznia z 

upośledzeniem umysłowym w stopniu 

lekkim obowiązuje ta sama podstawa 
programowa, co uczniów z normą 
intelektualną. Realizuje on programy 
nauczania te same, które obowiązują w 
danym oddziale tylko odpowiednio 
dostosowane do jego indywidualnych 
potrzeb edukacyjnych i możliwości 
psychofizycznych. Nauczyciele 
poszczególnych przedmiotów opracowują 
dla ucznia z upośledzeniem umysłowym w 
stopniu lekkim wymagania edukacyjne, 
które są podstawą oceny jego postępów w 
nauce

. 

Realizację zaleceń zawartych w 
orzeczeniu o potrzebie kształcenia 
specjalnego 
Odpowiednie warunki do nauki, sprzęt 
i środki dydaktyczne** 
Integrację ze środowiskiem 
rówieśniczym 
Indywidualne zajęcia rewalidacyjne 
Zajęcia te powinny być ukierunkowane na 
usprawnianie zaburzonych funkcji, 
wzmacnianie i kompensację. 
Nie mogą one służyć uzupełnianiu braków w 
wiadomościach. 

Tygodniowy wymiar godzin zajęć 
rewalidacyjnych (w oddziale 
ogólnodostępnym i integracyjnym) – po 2 
godziny na ucznia. 
Rodzaj zajęć powinien wynikać ze wskazań 
zawartych w orzeczeniu poradni 
psychologiczno - pedagogicznej. 

Rewalidacja indywidualna 
•to interwencja, 
•to specjalna pomoc pedagogiczna i 
wychowawcza w sferze: - poznawczej, 
- emocjonalnej, 
- motywacyjnej 
oraz w zakresie sfer określonych przez 
narzędzie diagnostyczne

… 

Rodzaje zajęć rewalidacyjnych w 
szkołach - przykłady 
•korekcyjno – kompensacyjne, 
•nauka języka migowego, 
•nauka języka Braila, 
•nauka alternatywnych form 
komunikacji, 
•inne zajęcia o charakterze 
terapeutycznym (jakie???) 

Zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze… 
to NIE rewalidacja!!! 

 zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze - 

organizuje się dla uczniów, którzy 
mają znaczne trudności w uzyskaniu 
osiągnięć z zakresu określonych zajęć 
edukacyjnych, wynikających z 
podstawy programowej dla danego 
etapu edukacyjnego. Zajęcia te 
prowadzone są przez nauczyciela 
właściwych zajęć edukacyjnych 

Organizacja zajęć :

     Godzina zajęć rewalidacyjnych trwa 
60 minut. 

 opuszcza się prowadzenie godzin zajęć 

specjalistycznych w czasie krótszym 
niż 60 minut, zachowując łączny 
czas zajęć ustalony dla danego 
ucznia (dla kogo?) 

Terapeutyczny charakter 
oddziaływań rewalidacyjnych 
rewalidacja = rehabilitacja 

Schemat programu rewalidacji 
indywidualnej 

Przykład: 
„Profil psychoedukacyjny” Schopler 

Skala rozwoju (naśladowanie, 
percepcja, motoryka mała, motoryka 
duża, koordynacja wzrokowo – ruchowa, 
czynności poznawcze, komunikacja – 
mowa czynna) 
Skala zachowań (nawiązywanie 
kontaktów i reakcje emocjonalne, 
zabawa i zainteresowanie 
przedmiotami, reakcje na bodźce, 
mowa) 

Inwentarz do oceny postępów w 
rozwoju społecznym” Guznzburg :

obsługiwanie siebie, 

komunikowanie, 

uspołecznienie, 

zajęcia 

Pracuj nad emocjami ! 

 rozpoznawaniem i nazywaniem emocji 

dziecka oraz innych, zachęcaj do 
obserwacji mowy niewerbalnej. 

 Nie obawiaj się przesadnej analizy 

stanów emocjonalnych. 

 Pomóż dziecku opracować sposoby, jak 

ma postępować w sytuacjach dla niego 
trudnych, jak radzić sobie ze stresem, 
jak opanowywać złość. 

Pracuj nad umiejętnościami społecznymi 

włączanie się do zabawy (do rozmowy) 
uważne słuchanie (nauczyciela i dzieci) 
radzenie sobie z dokuczaniem (przezywaniem) 
skuteczne opanowywanie swojej złości 
zastępowanie negatywnych myśli pozytywnymi np.: nie dam 
rady- jest mi ciężko, ale spróbuję 

Samodzielność W miarę możliwości 
wycofuj się z precyzyjnych instrukcji, 
stwarzaj sytuacje problemowe, aby 
dziecko mogło samo podejmować 
decyzję i dokonywać wyboru, jak 
problem należy rozwiązać.