Diagnostyka
chorób alergicznych
Diagnostyka alergologiczna
I. Badania diagnostyczne in vivo
II. Badania diagnostyczne in vitro
I. Badania diagnostyczne in
vivo
Badania diagnostyczne in vivo
obejmują:
testy skórne
testy prowokacji -
donosowej,
- dooskrzelowej,
- do worka spojówkowego
- doustne ( pokarmy,
leki )
W praktycznej diagnostyce alergologicznej punktowe
testy skórne, w różnychodmianach i modyfikacjach, są
podstawowym badaniem służącym do:
- wykrywania/wykluczania lub potwierdzania uczulenia,
definiowania uczulającego alergenu(-ów) – epitopów
Ustalenia rozpoznania i rokowania
po uwzględnieniu wywiadów, badanie to jest przydatne dla
określania roli alergenu w powstawaniu objawów
klinicznych występujących ze strony innych narządów, niż
skóra oraz ich wynik decyduje sposobie profilaktyki choroby
alergicznej poprzez ograniczenie narażenia na alergen
uczulający
Kwalifikacja chorego do odczulania
Inne zastosowania testów skórnych w alergologii
to:
wykrywanie cechy atopii w badaniach
epidemiologicznych,
biologiczna standardyzacja wyciagów alergenowych,
określanie wyjściowej dawki wyciagu do
immunoterapii
WSKAZANIA
Pacjenci, u których mamy uzasadnione podejrzenie,
że przyczyną dolegliwości jest uczulenie IgE- zależne
alergia wziewna
Alergia pokarmowa
ŁATWOŚĆ ORAZ BEZPIECZEŃSTWO WYKONYWANIA PTS
SPRAWIŁY, ŻE SĄ ONE UZNAWANE
JAKO BADANIE REFERENCYJNE
W WYKRYWANIU UCZULEŃ
IGE ZALEŻNYCH )
Podział
1. Rodzaj testowanego czynnika
Nieswoisty (
mediator, wyzwalacze histaminy, czynniki fizykalne itp.)
Swoisty
alergen (natywny, zmodyfikowany)
antygen (hapten)
mitogen
2. Miejsce podania czynnika
Do naskórka
naskórkowy test płatkowy (patch test)
Atopowe testy płatkowe
test potarcia
test skaryfikacyjny
test punktowy (prick test)
test punktowy zmodyfikowany
Do skóry właściwej
test śródskórny
3. Czas reakcji (odczytu)
10-30 minut - wczesna faza reakcja IgE-zależnej
4-12 godzin - późna faza reakcji IgE-zależnej
48-72 (96) godzin - reakcje późne typu IV
4. Metoda odczytu
skanowane
termograficzne
Alergeny powietrznopochodne
Alergeny pokarmowe
PRZYGOTOWANIE CHOREGO DO PTS
KLASYCZNE TECHNIKI WYKONYWANIA TESTÓW
WYBÓR TESTÓW
1. świadoma zgoda chorego
na wykonanie PTS
Wynik testów odczytuje się po 20
min
, mierzy się linijką z podziałką
milimetrową
średnicę bąbla i
towarzyszącego rumienia
.
Jako wynik podaje się dwie
wartości, gdzie pierwsza liczba
mówi o średnicy bąbla, a druga o
średnicy rumienia (np. 4/9)
Odczyt PTS
(Metoda skandynawska)
0 - wynik = kontroli negatywnej
+ - kontrola negatywna < wynik < 0,5 kontroli pozytywnej
++ - 0,5 kontroli pozytywnej < wynik < 1,0 kontroli
pozytywnej
+++ - wynik = kontroli pozytywnej
++++ - kontrola pozytywna < wynik < 2,0 kontroli
pozytywnej, itd.
Wg EAACI test dodatni – średnica bąbla 3mm lub większa (7 mm
2
pole)
Obecnie najczęściej pomiar linijką alergologiczną
Interpretacja dla alergenów powietrznopochodnych dodatni =
histaminie
Dla alergenów pokarmowych dodatni = ½ histaminy
TESTY PŁATKOWE
Po raz pierwszy NTP zostały wprowadzone w 1895 roku przez
Jadassohna, natomiast dopiero po publikacji Blocha w 1924 roku
zostały one powszechnie zaakceptowane i pod nazwą testów
Jadassohna-Blocha znalazły szerokie zastosowanie w diagnostyce
alergicznych kontaktowych zmian skórnych.
Testy płatkowe
Interpretacja – obecność:
rumienia ( „+”)
rumienia, grudek ( „++”)
rumienia, grudek, pęcherzyków ( „+++”)
znacznego nacieczenia i pęcherzyków ( „++++”).
II. Badania diagnostyczne in
vitro
Badania diagnostyczne in vitro obejmują:
1.
Oznaczenie całkowitego stężenia IgE w surowicy
2.
Określenia stężenia swoistych IgE w surowicy
3.
Eozynofilie
4.
Oznaczanie mediatorów reakcji alergicznej w surowicy
5.
Testy aktywacji komórek in vitro
6.
Badanie stężeń kompleksów immunologicznych w surowicy
7.
Badanie stężeń białek układu dopełniacza
8.
Cytologiczne badania diagnostyczne
9.
Diagnostyczne badanie BAL
Wskazania do stosowania metod in vitro w
diagnozowaniu chorób alergicznych wg Clinical Reviews
in Allergy
Badania in vitro wykonujemy:
1. W celu odróżnienia między mechanizmami alergicznymi
mediowanymi IgE i mechanizmami niezależnymi od IgE w
ocenie podejrzenia alergii spowodowanej pyłkami, pokarmami,
pleśniami, składnikami kurzu i alergenami pochodzenia
zwierzęcego.
2. W sytuacji, kiedy występuje dermatografizm lub rozległe
zmiany skórne.
3. U niemowląt, małych dzieci i starszych pacjentów z obniżoną
reaktywnością skóry lub nadreaktywnością skóry z różnych
powodów.
4. U pacjentów wymagających stałego podawania leków, które
wpływają na odczynowość skóry.
…
5. U pacjentów, u których wystąpiła reakcja systemowa
po testach skórnych.
6. Przy podejrzeniu alergii na jady błonkoskrzydłych i na
leki, gdzie testy skórne mogą być niebezpieczne.
7. W przypadku niezgodności między wywiadem a
testami skórnymi.
8. Przygotowanie pacjenta do immunoterapii swoistej.
Zalety testów in vitro:
Stosuje się standaryzowane alergeny
Odczyt jest obiektywny
Określanie częściowo ilościowe
Wysoka specyficzność
Bezpieczeństwo
O rozpoznawaniu alergii powinna
decydować kompleksowa ocena
wyników i ich konfrontacja z danymi z
wywiadu, a nie pojedyncze, nawet
najbardziej specjalistyczne testy
alergologiczne !!
Testy fałszywie dodatnie
– dodatni wynik
próby przy braku klinicznych cech uczulenia.
Testy fałszywie ujemne –
ujemny wynik testy
przy jawnym uczuleniu na dany alergen.
Idealny test diagnostyczny
to taki, który
wypada dodatnio u pacjentów z objawami
chorobowymi i jest negatywny u zdrowych
(czułość i swoistość 100%).
Podstawowe parametry oznaczane metodami
immunologicznymi
1.
Stężenie całkowitego IgE (c IgE)
2.
Stężenie swoistych IgE (sIgE)
3.
Eozynofilie
4. Oznaczanie mediatorów reakcji alergicznej w
surowicy
1. Tryptaza
2 Eozynofilowego białak kationowego (ECP)
5. Testy aktywacji komórek in vitro
1.
Test uwalniania histaminy z bazofilów
- atopowa astma oskrzelowa
- alergia pokarmowa
- uczulenie na latex i na leki
2.
Test CAST –ELISA – sulfidoleukotrieny, LTC4 D4, E4
- uczulenie na pokarmy
- nadwrażliwość na antybiotyki beta-laktamowe
- nadwrażliwość na jady owadów błonkoskrzydłych
3.
Test ASPI
- nadwrażliwość na aspirynę
- określenie stężenia 15-HETE
6.
Badanie stężeń kompleksów immunologicznych w
surowicy
7.
Badanie stężeń białek układu dopełniacza
8.
Cytologiczne badania diagnostyczne
9.
Diagnostyczne badanie BAL