Elastyczność popytu i

podaży

19.11.2021

1

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

19.11.2021

2

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

• Cenowa elastyczność popytu

E

DP

= % zmiana wielkości popytu na dobro X / % zmiana ceny

dobra X

• Dochodowa elastyczność popytu

E

DI

= % zmiana popytu na dobro X / % zmiana dochodu

• Mieszana elastyczność popytu

E

DPXY

= % zmiana popytu na dobro X / % zmiana ceny dobra

Y

19.11.2021

3

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

E

DP

= % zmiana wielkości popytu na dobro X / % zmiana ceny

dobra X

• Cenowa elastyczność popytu to reakcja nabywcy na zmianę

ceny. Każda zmiana ceny wywołuje reakcje nabywców –
zmienia się wielkość popytu.

• /E

DP

/ > 1 popyt jest elastyczny

Popyt elastyczny – procentowa reakcja wielkości popytu na
zmianę ceny jest większa od procentowej zmiany ceny
np. /E

DP

/= 2 = 2/1

1- % zmiana ceny wywołuje 2- % zmianę wielkości popytu

•

/E

DP

/ < 1 popyt jest nieelastyczny

Popyt nieelastyczny – procentowa reakcja wielkości popytu
na zmianę ceny jest mniejsza od procentowej zmiany ceny
np. /E

DP

/= 1/2

1- % zmiana ceny wywołuje 0,5- % zmianę wielkości popytu

19.11.2021

4

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

E

DP

= % zmiana wielkości popytu na dobro X / % zmiana ceny

dobra X

• Cenowa elastyczność popytu to reakcja nabywcy na zmianę ceny. Każda

zmiana ceny wywołuje reakcje nabywców – zmienia się wielkość popytu.

• /E

DP

/ = 1 popyt neutralny

Popyt neutralny – procentowa reakcja wielkości popytu na zmianę ceny
jest równa procentowej zmianie ceny
np. /E

DP

/= 2/2 = 1

1- % zmiana ceny wywołuje 1- % zmianę wielkości popytu

• /E

DP

/ = 0 popyt jest sztywny

Popyt sztywny –wielkość popytu nie zmienia się pomimo zmiany ceny –
zero reakcji na zmianę ceny

• /E

DP

/=  popyt doskonale elastyczny

popyt doskonale elastyczny oznacza, że nabywcy są skłonni kupić
dowolną ilość dobra po danej cenie, wielkość popytu jest nieokreślona
(nieskończona), popyt na dane dobro występuje tylko przy danej cenie
lub niższej; podniesienie ceny oznacza likwidacje popytu

19.11.2021

5

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

• Elastyczność cenowa popytu (E

DP

)

dla większości dóbr jest ujemna to
wynika z prawa popytu, czyli
odwrotnej zależności między ceną
a wielkością popytu.

• Wyjątek stanowią dobra Giffena

oraz dobra Veblena,

• Miarą elastyczności cenowej

popytu jest relacja procentowej
zmiany wielkości popytu do
procentowej zmiany ceny danego
dobra.

• Zmiana ceny wywołuje, w

zależności od kształtowania się
elastyczności cenowej popytu,
różnokierunkową zmianę wydatku
nabywców (TE), a tym samym
przychodu
producentów/sprzedawców (TR).

• TE – całkowity wydatek na zakup

dobra

• TR – całkowity przychód ze

sprzedaży dobra

• TE = TR = P x X

Elastyczność popytu

Cenowa elastyczność popytu zależy

od:

• Liczby dostępnych substytutów – im

więcej substytutów ma dane dobro
tym

popyt jest bardziej elastyczny

• Czasu potrzebnego na znalezienie

substytutu – im krótszy czas (im
łatwiej znaleźć substytut) tym

popyt

jest bardziej elastyczny

• Udziału wydatków na badane dobro

w wydatkach ogółem – im większy
udział w wydatkach tym

popyt jest

bardziej elastyczny

• Skuteczności promocji i reklamy –

im skuteczniejsza promocja i
reklama tym

mniej elastyczny popyt

19.11.2021

6

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Współczynnik cenowej

elastyczności popytu

19.11.2021

7

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa popytu

metoda punktowa

• Współczynnik cenowej

elastyczności popytu -
metoda punktowa

ΔX P

1

ΔP X

1

ΔX = X

1

– X

2

ΔP = P

1

– P

2

ΔP = 10 – 8 = 2
ΔX = 5 – 7 = - 2
E

DP

= -1 x (10 : 5)

E

DP

= - 2

│E

DP

│= 2 popyt jest elastyczny

(dla P = 10 i X = 5)

cena

X

P

1

=10

P

2

=

8

X

1

=

5

X

2

=

7

D

│E

DP

│= 2 Jeżeli cena dobra spadnie o 1%, to wielkość popytu na to dobro

wzrośnie o 2%;

Jeżeli cena dobra wzrośnie o 1%, to wielkość popytu na to dobro

spadnie o 2%;

E

DP

=

x

19.11.2021

8

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa popytu

metoda łukowa

Współczynnik cenowej elastyczności
popytu - metoda łukowa

E

DP

= (ΔX : ΔP) x (P

1

+ P

2

: X

1

+ X

2

)

E

DP

= ΔX : ΔP x ΣP

: ΣX

ΔP = P

1

– P

2

ΔX = X

1

– X

2

ΔP = 10 – 8 = 2
ΔX = 5 – 7 = - 2
ΣP = 10+8 =18
ΣX = 5+7 =12
E

DP

= -1 x (18 : 12)

E

DP

= - 1 x 1,5

E

DP

= - 1,5

│E

DP

│= 1,5popyt jest elastyczny

dla zmiany ceny z P

1

= 10 do P

2

= 8

cena

X

P

1

=10

P

2

=

8

X

1

=

5

X

2

=7

D

│E

DP

│= 1,5

Jeżeli cena dobra spadnie o 1%, to wielkość popytu na to dobro wzrośnie o 1,5%

Jeżeli cena dobra wzrośnie o 1%, to wielkość popytu na to dobro spadnie o 1,5%;

19.11.2021

9

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa popytu

E

DP

- metoda punktową stosujemy tylko

gdy chcemy obliczyć elastyczność
cenową popytu dla danej ceny.

E

DP

- metoda łukowa pokazuje reakcję

nabywcy na zmianę ceny w badanym
przedziale zmiany ceny.

19.11.2021

10

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa popytu

funkcja popytu

Funkcja popytu X

D

= a – bP

Współczynnik „a” określa wielkość popytu przy P = 0
Współczynnik

– b = ΔX/ ΔP

X

D

= 10 -2P

P = 0; X = 10
X = 0; P = 5

Jeżeli P = 1 to X = 8
Jeżeli P = 2 to X = 6
Jeżeli P = 3 to X = 4
Jeżeli P = 4 to X = 2
Jeżeli P = 4,5 to X = 9

P

5

0

X

10

D

19.11.2021

11

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa popytu

• Do obliczenia współczynnika cenowej

elastyczności popytu można wykorzystać
funkcję popytu

X

D

= 150 – 5P

a) Oblicz E

DP

dla ceny 25j.p.

b) Oblicz E

DP

dla zmiany ceny z 10j.p. do 5j.p.

c) Zinterpretuj otrzymany wynik

19.11.2021

12

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa popytu

metoda punktowa

X

D

= 150 – 5P

Oblicz E

DP

dla ceny 25j.p.

Zinterpretuj otrzymany wynik
P = 25j.p. X = 25
E

DP

= -5 x (25:25)

E

DP

= -5

│E

DP

│= 5

Popyt elastyczny
wzrost ceny o 1% spowoduje spadek wielkości

popytu o 5%,

spadek ceny o 1% spowoduje wzrost wielkości

popytu o 5%,

Jeżeli cena wzrośnie o 3% wielkość popytu spadnie

o 15%

P

X

30

25

25

0

D

150

19.11.2021

13

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa popytu

metoda łukowa

X

D

= 150 – 5P

Oblicz E

DP

dla zmiany ceny z 10j.p. do 5j.p.

Zinterpretuj otrzymany wynik.
P

1

= 10j.p. X

1

= 100

P

2

= 5j.p. X

2

= 125

ΣP = 15
ΣX = 225
E

DP

= -5 x (15 : 225)

E

DP

= -0,33

Popyt elastyczny
wzrost ceny o 1% spowoduje spadek wielkości

popytu o 5%,

spadek ceny o 1% spowoduje wzrost wielkości

popytu o 5%,

Jeżeli cena wzrośnie o 3% wielkość popytu spadnie

o 15%

P

X

30

10

10
0

0

D

5

125

Popyt nieelastyczny
wzrost ceny o 1% spowoduje spadek wielkości popytu o 0,33%,
spadek ceny o 1% spowoduje wzrost wielkości popytu o 0,33%,
Jeżeli cena wzrośnie o 3% wielkość popytu spadnie o 0,99%

150

19.11.2021

14

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Graficzny sposób

szacowania elastyczności

cenowej popytu

19.11.2021

15

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

metoda graficzna szacowania elastyczności cenowej

popytu

cen
a

P

0

Wielkość popytu na
dobro X

0

X

0

P

M

X

M

/E

DP

/ = 1; popyt

neutralny

/E

DP

/ > 1; popyt

elastyczny

/E

DP

/ =<1; popyt nieelastyczny

19.11.2021

16

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

0

50

100

150

200

250

300

350

400

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

X

P

F

G

Elastyczność popytu – graficzna metoda szacowania

elastyczności

A

B

C

D

E

Punkt /E

DP

/

punkt

/E

DP

/

A
B
C

D

E

F

G

19.11.2021

17

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

0

50

100

150

200

250

300

350

400

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

X

P

F

G

Elastyczność popytu – graficzna metoda szacowania

elastyczności

A

B

C

D

E

Punkt /E

DP

/

punkt /E

DP

/

A

7/1 = 7

B

6/2 = 3

C

5/3 = 1,66

D

4/4 =1

E

3/5 = 0,6

F

2/6 = 1/3 =

0,33

G

1/7 = 0, 14

19.11.2021

18

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

0

50

100

150

200

250

300

350

400

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

X

P

F

G

Popyt elastyczny E

DP

> 1

Popyt nieelastyczny E

DP

< 1

Elastyczność popytu – graficzna metoda szacowania

elastyczności

A

B

C

D

E

Popyt neutralny E

DP

= 1

19.11.2021

19

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Wpływ cenowej

elastyczności popytu

na całkowity przychód

(całkowite wydatki)

TR = TE = P x X

19.11.2021

20

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

X

D

= 10 - P

P

X

10

10

0

D

5

5

/EDP/ =
1

/EDP/ > 1

/EDP/ < 1

19.11.2021

21

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Całkowity, przeciętny i krańcowy przychód

X

D

= 10 - P

cena Wielkość

popytu

Całkowity

przychód TR

TR = P x X

Przychód

krańcowy MR

MR = ΔTR/ΔX

Przychód

przeciętny AR

AR = TR/X

10

0

9

1

8

2

7

3

6

4

5

5

4

6

3

7

2

8

1

9

0

10

19.11.2021

22

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Całkowity, przeciętny i krańcowy przychód

TR, AR, MR

cena

Wielkość

popytu

Całkowity

przychód TR

TR = P x X

Przychód

krańcowy MR

MR = ΔTR/ΔX

Przychód

przeciętny AR

AR = TR/X

10

0

0

-

-

9

1

9

9

9

8

2

16

7

8

7

3

21

5

7

6

4

24

3

6

5

5

25

1

5

4

6

24

- 1

4

3

7

21

- 3

3

2

8

16

- 5

2

1

9

9

- 7

1

0

10

0

- 9

-

19.11.2021

23

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

j.p.

5

Wielkość popytu na dobro
X

0

5

10

1
0

/E

DP

/ = 1; popyt

neutralny

/E

DP

/ > 1; popyt

elastyczny

/E

DP

/ =<1; popyt nieelastyczny

Jeżeli /E

DP

/ = 1 to

Przychód ze sprzedaży jest
maksymalny

Zmiana ceny nie wywołuje
zmiany przychodów ze
sprzedaży

2
5

D

TR

MR

19.11.2021

24

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

j.p.

P

0

Wielkość popytu na dobro
X

0

X

0

P

M

X

M

TR

0

TR = P x X

MR = ΔTR/ΔX

19.11.2021

25

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

TR,MR

Elastyczność popytu

j.p.

P

0

Wielkość popytu na dobro
X

0

X

0

P

M

X

M

TR

0

TR

1

P

1

X

1

Jeżeli popyt jest elastyczny │EDP│
> 1 to:

spadek ceny prowadzi do wzrostu
przychodów ze sprzedaży TR

wzrost ceny prowadzi do spadku
przychodów ze sprzedaży TR

19.11.2021

26

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

j.p.

P

0

Wielkość popytu na dobro
X

0

X

0

P

M

X

M

TR

0

TR

1

P

1

X

1

Jeżeli popyt jest nieelastyczny
│EDP│ < 1 to:

spadek ceny prowadzi do spadku
przychodów ze sprzedaży TR

wzrost ceny prowadzi do wzrostu
przychodów ze sprzedaży TR

19.11.2021

27

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Cenowa elastyczność popytu a całkowite przychody
(całkowite wydatki)

Elastyczność popytu

cen
a

P

0

Wielkość popytu na dobro
X

0

X

0

P

/E

DP

/ > 1; popyt

elastyczny

P

1

X

1

Jeżeli /E

DP

/ > 1

Spadek ceny powoduje wzrost
przychodów
Wzrost ceny powoduje spadek
przychodów

A

B

TR = P × X

0P

0

AX

0

< 0P

1

AX

01

19.11.2021

28

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Cenowa elastyczność popytu a całkowite
przychody sprzedawców

Elastyczność popytu

cen
a

P

0

Wielkość popytu na dobro
X

0

X

0

P

M

/E

DP

/ > 1; popyt

elastyczny

P

1

X

1

Jeżeli /E

DP

/ > 1

Spadek ceny powoduje wzrost
przychodów
Wzrost ceny powoduje spadek
przychodów

A

B

TR = P × X

0P

0

AX

0

< 0P

1

AX

01

TR

0

19.11.2021

29

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Cenowa elastyczność popytu a całkowite
przychody sprzedawców

Elastyczność popytu

cen
a

P

0

Wielkość popytu na
dobro X

0

X

0

P

M

/E

DP

/ > 1; popyt

elastyczny

P

1

X

1

Jeżeli /E

DP

/ > 1

Spadek ceny powoduje wzrost
przychodów
Wzrost ceny powoduje spadek
przychodów

A

B

TR = P × X

0P

0

AX

0

< 0P

1

AX

01

TR

1

19.11.2021

30

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Cenowa elastyczność popytu a całkowite
przychody sprzedawców

Elastyczność popytu

cen
a

P

0

Wielkość popytu na
dobro X

0

X

0

P

/E

DP

/ > 1; popyt

elastyczny

P

1

X

1

Jeżeli /E

DP

/ > 1

Spadek ceny powoduje wzrost
przychodów
Wzrost ceny powoduje spadek
przychodów

A

B

TR = P × X

0P

0

AX

0

< 0P

1

AX

01

TR

1

19.11.2021

31

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Cenowa elastyczność popytu a całkowite
przychody sprzedawców

Elastyczność popytu

cen
a

P

0

Wielkość popytu na
dobro X

0

X

0

P

M

X

M

/E

DP

/ > 1; popyt

nieelastyczny

P

1

X

1

Jeżeli /E

DP

/ < 1

Spadek ceny powoduje spadek
przychodów
Wzrost ceny powoduje wzrost
przychodów

TR = P x X

0P

0

AX

0

>

0P

1

AX

1

A

B

19.11.2021

32

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Cenowa elastyczność popytu a całkowite
przychody sprzedawców

Elastyczność popytu

cen
a

P

0

Wielkość popytu na
dobro X

0

X

0

P

M

X

M

/E

DP

/ > 1; popyt

nieelastyczny

P

1

X

1

Jeżeli /E

DP

/ < 1

Spadek ceny powoduje spadek
przychodów
Wzrost ceny powoduje wzrost
przychodów

TR = P x X

0P

0

AX

0

>

0P

1

AX

1

A

B

TR

0

19.11.2021

33

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Cenowa elastyczność popytu a całkowite
przychody sprzedawców

Elastyczność popytu

cen
a

P

0

Wielkość popytu na
dobro X

0

X

0

P

M

/E

DP

/ > 1; popyt

nieelastyczny

P

1

X

1

Jeżeli /E

DP

/ < 1

Spadek ceny powoduje spadek
przychodów
Wzrost ceny powoduje wzrost
przychodów

TR = P x X

0P

0

AX

0

>

0P

1

AX

1

A

B

TR

1

19.11.2021

34

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

cen
a

50

Wielkość popytu
na dobro X

0

1

10
0

25

2

Jeżeli E

DP

= 1

zmiana ceny nie powoduje zmiany
przychodów

TR = P x X =
100

Popyt neutralny

4

19.11.2021

35

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

• Popyt doskonale elastyczny

• Popyt sztywny

P

P

1

X

P

P

1

P

2

X

0

X

E

DP

= 

E

DP

= 0

D

D

Popyt doskonale elastyczny
występuje tylko przy cenie P

1

lub niższej, wzrost ceny
powyżej P

1

powoduje

zniknięcie popytu

Popyt sztywny w przedziale cenowym
P

1

– P

2

oznacza brak reakcji nabywców

na zmianę ceny.
Zmiana ceny nie powoduje zmiany
wielkości popytu

19.11.2021

36

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

•

Nieliniowa krzywa popytu – graficzny sposób szacowania cenowej elastyczności
popytu

P

X

D

P

0

P

1

X

1

X

0

19.11.2021

37

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

szacowanie elastyczności na podstawie nachylenia

krzywych popytu

• E

DP

• E

DP

P

P

0

X

D

1

X

D2

D

1

D

2

P

X

D

1

D

2

X

D

1

X

D2

P

0

P

19.11.2021

38

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

szacowanie elastyczności na podstawie nachylenia

krzywych popytu

• E

DP

P

P

1

P

2

X

1

X

2

X

D

1

D

2

D

1

jest mniej elastyczna niż D

2

19.11.2021

39

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

E

DP

.

Zmiana
ceny

Zmiana wielkości popytu

Zmiana TR = TE

/E

DP

/ > 1

Popyt elastyczny

Cena rośnie

Wielkość popytu spada

TR spada

Cena spada

Wielkość popytu rośnie

TR rośnie

/E

DP

/ < 1

Popyt
nieelastyczny

Cena rośnie

Wielkość popytu spada

TR rośnie

Cena spada

Wielkość popytu rośnie

TR spada

/E

DP

/ = 1

Popyt neutralny

Cena rośnie

Wielkość popytu spada

TR nie zmienia się

Cena spada

Wielkość popytu rośnie

TR nie zmienia się

E

DP

= 0

Popyt sztywny

Cena rośnie

Wielkość popytu nie
zmienia się

TR rośnie

Cena spada

Wielkość popytu nie
zmienia się

TR spada

E

DP

=

Popyt doskonale
elastyczny

Cena rośnie

Popyt znika

Brak przychodów
TR = 0

Cena spada

Nie można określić

Nie można określić

Elastyczność cenowa popytu

19.11.2021

40

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność popytu

Cenowa elastyczność popytu zależy od:
• Liczby dostępnych substytutów – im więcej

substytutów ma dane dobro tym

popyt jest bardziej

elastyczny

• Czasu potrzebnego na znalezienie substytutu – im

krótszy czas (im łatwiej znaleźć substytut) tym

popyt

jest bardziej elastyczny

• Udziału wydatków na badane dobro w wydatkach

ogółem – im większy udział w wydatkach tym

popyt

jest bardziej elastyczny

• Skuteczności promocji i reklamy – im skuteczniejsza

promocja i reklama tym

mniej elastyczny popyt

19.11.2021

41

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność dochodowa

popytu

19.11.2021

42

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

• Elastyczność

dochodowa popytu
( E

DI

) mierzona jest

relacją procentowej
zmiany popytu na
dane dobro do
procentowej zmiany
dochodu.

Dla dóbr normalnych jest ona
dodatnia, E

DI

> 0 w tym dla

dóbr
• podstawowych 0 < E

DI

< 1

• dla dóbr luksusowych E

DI

> 1.

Elastyczność dochodowa popytu
dla dobra niższego rzędu jest
ujemna E

DI

< 0

Jeżeli E

DI

= 0, to badane dobro

jest neutralne, zmiana dochodu
nie wywołuje zmiany popytu.

Dochodowa elastyczność popytu

E

DI

= % zmiana popytu na dobro X / % zmiana dochodu

Dobro X

dochó
d

Krzywa Engla pokazuje
zależność miedzy
poziomem dochodu a ilością
spożywanego dobra

19.11.2021

43

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Dobra niższego E

DI

< 0

ujemna elastyczność
dochodowa popytu oznacza,
że:

• wzrost dochodu wywołuje

spadek popytu na badane
dobro

• Spadek dochodu wywołuje

wzrost popytu na badane
dobro

Jeżeli E

DI

= 0, to badane dobro

jest neutralne, zmiana dochodu
nie wywołuje zmiany popytu.

Dochodowa elastyczność popytu

E

DI

= % zmiana popytu na dobro X / % zmiana dochodu

Dobra podstawowe
0 < E

DI

< 1 np. ¼

Oznacza to, że 4% wzrost
dochodu spowoduje 1%
wzrost popytu na badane
dobro;
4% spadek dochodów
spowoduje 1% spadek
popytu na badane dobro

• dobra luksusowe E

DI

> 1.

np. 4/1
1% wzrost dochodu
wywoła 4% wzrost popytu
na badane dobro. W
przypadku dóbr
luksusowych popyt zmienia
się w większym stopniu niż
dochód

19.11.2021

44

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Współczynnik dochodowej elastyczności popytu

E

DI

= procentowa zmiana popytu na dane dobro do procentowej zmiany dochodu

• Współczynnik dochodowej

elastyczności popytu
metoda punktowa

E

DI

= ΔX /ΔI

) x (I

1

: X

1

)

ΔX = (X

1

– X

2

)

ΔI = (I

1

– I

2

)

• Współczynnik dochodowej

elastyczności popytu
metoda łukowa

E

DI

= (X

1

– X

2

) : (I

1

– I

2

) x (I

1

+ I

2

):

(X

1

+ X

2

)

E

DI

= ΔX /ΔI

) x (ΣI: ΣX)

ΔX = (X

1

– X

2

)

ΔI = (I

1

– I

2

)

ΣI = I

1

+ I

2

ΣX = X

1

+ X

2

19.11.2021

45

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Współczynnik dochodowej elastyczności popytu

E

DI

= procentowa zmiana popytu na dane dobro do procentowej zmiany dochodu

Dochód konsumenta rośnie z 150 j.p.

do 250j.p.

• Dobro A - na skutek wzrostu

dochodu konsument zwiększył
spożycie dobra A z 3 do 4 sztuk,

• Dobro B - na skutek wzrostu

dochodu konsument zwiększył
spożycie dobra B z 2 do 7 sztuk,

• Dobro C - na skutek wzrostu

dochodu konsument zmniejszył
spożycie dobra C z 5 do 2 sztuk.

• Dla każdego dobra oblicz E

DI

 Zinterpretuj otrzymane wskaźniki
 Wykreśl krzywą Engla dla każdego

dobra

 Przedstaw graficznie zmiany w

popycie na każde dobro

• Współczynnik dochodowej

elastyczności popytu
metoda łukowa

E

DI

= (X

1

– X

2

) : (I

1

– I

2

) x (I

1

+ I

2

):

(X

1

+ X

2

)

E

DI

= ΔX /ΔI

) x (ΣI: ΣX)

ΔX = (X

1

– X

2

)

ΔI = (I

1

– I

2

)

ΣI = I

1

+ I

2

ΣX = X

1

+ X

2

19.11.2021

46

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Współczynnik dochodowej elastyczności popytu

E

DI

= procentowa zmiana popytu na dane dobro do procentowej zmiany dochodu

Dochód konsumenta rośnie z 150

j.p. do 250j.p.

• Dobro A - na skutek wzrostu

dochodu konsument zwiększył
spożycie dobra A z 3 do 4
sztuk,

• E

DI

= 0,57

• Dobro A jest dobrem

normalnym – podstawowym.

• Wzrost dochodu o 1 %

spowoduje wzrost popytu na
dobro A o 0,57%

A

I

150

250

3

4

Krzywa Engla

P

A

P

0

3
4

d

1

d

2

19.11.2021

47

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Współczynnik dochodowej elastyczności popytu

E

DI

= procentowa zmiana popytu na dane dobro do procentowej zmiany dochodu

Dochód konsumenta rośnie z 150

j.p. do 250j.p.

• Dobro B - na skutek wzrostu

dochodu konsument zwiększył
spożycie dobra B z 2 do 7
sztuk,

• E

DI

= 2,22

• Dobro B jest dobrem

normalnym – luksusowym.

• Wzrost dochodu o 1 %

spowoduje wzrost popytu na
dobro B o 2,2%

A

I

150

250

2

7

Krzywa
Engla

P

A

P

0

2
7

d

1

d

2

19.11.2021

48

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Współczynnik dochodowej elastyczności popytu

E

DI

= procentowa zmiana popytu na dane dobro do procentowej zmiany dochodu

Dochód konsumenta rośnie z 150

j.p. do 250j.p.

• Dobro C - na skutek wzrostu

dochodu konsument
zmniejszył spożycie dobra z 5
do 2 sztuk,

• E

DI

= - 1,71

• Dobro A jest dobrem niższego

rzędu

• Wzrost dochodu o 1 %

spowoduje spadek popytu na
dobro C o 1,71%

A

I

150

250

2

5

Krzywa Engla

P

A

P

0

2
5

d

2

d

1

19.11.2021

49

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Mieszana elastyczność

popytu

19.11.2021

50

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Mieszana elastyczność popytu

E

DPXY

= % zmiana popytu na dobro X / % zmiana

ceny dobra Y

• Cenowa elastyczność

mieszana (krzyżowa)
popytu

(E

DPXY

)

to relacja

procentowej
zmiany popytu na jedno
dobro do procentowej
zmiany ceny innego dobra.

• Mieszana elastyczność

popytu dotyczy dóbr
substytucyjnych i
komplementarnych

Dobra substytucyjne
zastępują się w zaspakajaniu
Potrzeby
Dobra komplementarne muszą
być spożyte razem w celu
zaspokojenia potrzeby

Współczynnik mieszanej elastyczności

popytu

metoda łukowa
E

DPXY

= = ΔX /ΔP

Y

x (ΣP

Y

/ ΣX)

ΔX = (X

1

– X

2

)

ΔP

Y

= (P

Y1

– P

Y2

)

ΣX = X

1

+ X

2

ΣP

Y

= P

Y1

+ P

Y2

metoda punktowa
E

DPXY

= ΔX /ΔP

Y

x P

Y

/ X

19.11.2021

51

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Mieszana elastyczność popytu

E

DPXY

= % zmiana popytu na dobro X / % zmiana ceny dobra Y

• Cenowa elastyczność

mieszana (krzyżowa)
popytu

(E

DPXY

)

to relacja

procentowej
zmiany popytu na jedno
dobro do procentowej
zmiany ceny innego dobra.

P

P

X

Y

P

1

P

2

X

1

X

2

Dla dóbr substytucyjnych
współczynnik jest dodatni

E

DPXY

> 0

• Rośnie cena dobra X,

popyt na dobro Y rośnie

• Spada cena dobra X,

popyt na dobro Y spada

19.11.2021

52

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Mieszana elastyczność popytu

E

DPXY

= % zmiana popytu na dobro X / % zmiana

ceny dobra Y

• Cenowa elastyczność

mieszana (krzyżowa)
popytu

(E

DPXY

)

to relacja

procentowej
zmiany popytu na jedno
dobro do procentowej
zmiany ceny innego dobra.

Dla dóbr

komplementarnych

współczynnik jest

ujemny. E

DPXY

< 0

• Rośnie cena dobra X,

popyt na dobro Y spada

• Spada cena dobra X,

popyt na dobro Y rośnie

P

P

X

Y

P

1

P

2

X

1

X

2

19.11.2021

53

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Mieszana elastyczność popytu

E

DPXY

= % zmiana popytu na dobro X / % zmiana

ceny dobra Y

• Cenowa elastyczność

mieszana (krzyżowa)
popytu

(E

DPXY

)

to relacja

procentowej
zmiany popytu na jedno
dobro do procentowej
zmiany ceny innego dobra.

• Jeżeli E

DPXY

= 0, to

badane dobra są
niezależne.

• Zmiana ceny dobra X

nie powoduje zmiany
popytu na dobro Y

P

P

X

Y

P

1

P

2

X

1

X

2

S

D

P

Y

Y

19.11.2021

54

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność podaży

19.11.2021

55

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

• Elastyczność cenowa podaży E

S

jest dodatnia; to wynika z prawa
podaży, czyli dodatniej zależności
między ceną a wielkością popytu.

• Miarą elastyczności cenowej

podaży jest relacja procentowej
zmiany wielkości podaży do
procentowej zmiany ceny danego
dobra.

• Jeśli podaż jest nieelastyczna

E

S

< 1,

• Jeśli podaż jest elastyczna

E

S

> 1,

• Jeśli podaż jest neutralna

E

S

= 1,

Elastyczność podaży

Elastyczność podaży

cena

Wielkość
podaży

S

2

S

3

S

1

19.11.2021

56

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa podaży

współczynnik cenowej elastyczności podaży

Współczynnik cenowej
elastyczności podaży metoda
punktowa

E

SP

= (ΔX : ΔP) x ( P

:

X )

Współczynnik cenowej elastyczności
podaży - metoda łukowa

E

SP

= (ΔX : ΔP) x (ΣP

: ΣX)

P

P

2

=4

P

1

=

2

5

15

X

S

P

X

7 8

4

P

1

=2

S

E

SP

= ( - 1 : - 2) x ( 2 : 7)

E

SP

= (- 10 : - 2) x ( 6 : 20)

19.11.2021

57

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa podaży

Funkcja podaży

X

S

= c + dP

Współczynnik „c” określa
wielkość podaży przy P = 0

Współczynnik d= ΔX/ ΔP

X

S

= 10 + 2P

Wykorzystując funkcję

podaży:

• Wykreśl krzywą

podaży

• Oblicz ESP dla ceny 10

j.p

• Oblicz ESP dla zmiany

ceny
z 4j.p do 8j.p

19.11.2021

58

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa podaży

X

S

= -10 + 5P

X

S

= 5P

X

S

= 10 + 5P

P

X

-
10

0

1
0

2
0

3
0

2

4

6

8

19.11.2021

59

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa podaży

X

S

= 10 + 2P

Wykorzystując funkcję

podaży:

• Wykreśl krzywą

podaży

• Oblicz ESP dla ceny 10

j.p

• Oblicz ESP dla zmiany

ceny
z 4j.p do 8j.p

• Krzywa podaży

2

8

10

6

4

1
4

18 22 26

30

P

X

10

19.11.2021

60

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa podaży

X

S

= 10 + 2P

Oblicz E

SP

dla ceny 10 j.p

P = 10 ; X

S

= 30

ΔX / ΔP = 2

E

SP

= ΔX : ΔP x ( P

: X )

E

SP

= 2 (10 : 30 ) = 2 x 0,33

E

SP

= 0,66

Podaż jest nieelastyczna,
wzrost ceny o 1% spowoduje
wzrost wielkości podaży
0,66 %

• Krzywa podaży

2

8

10

6

4

1
4

18 22 26

30

P

X

10

19.11.2021

61

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność cenowa podaży

X

S

= 10 + 2P

Oblicz ESP dla zmiany ceny
z 4j.p do 8j.p

P

1

= 4, X

1

= 14

P

2

= 8, X

2

= 26

ΔX / ΔP = 2
Σ P = 12
ΣX = 40

E

SP

= ΔX : ΔP x ΣP

: ΣX

E

SP

= 2 (12 : 40) = 2 x 0,3 = 0,6

Podaż jest nieelastyczna, wzrost

ceny o 1% spowoduje wzrost
wielkości podaży tylko o 0,6%

• Krzywa podaży

2

8

10

6

4

1
4

18 22 26

30

P

X

10

19.11.2021

62

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Elastyczność podaży

• Podaż doskonale elastyczna

• Podaż sztywna

P

P

1

X

P

P

1

P

2

X

0

X

E

SP

=



E

SP

= 0

S

S

Podaż doskonale elastyczna
występuje tylko przy cenie P

1

lub wyższej, spadek ceny
poniżej P

1

powoduje zniknięcie

podaży

Podaż sztywna w przedziale cenowym
P

1

– P

2

oznacza brak reakcji

sprzedawców na zmianę ceny. Zmiana
ceny nie powoduje zmiany wielkości
podaży

19.11.2021

63

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG

Czynniki wpływające na cenową elastyczność podaży:
• Czasu, jaki ma do dyspozycji producent w celu

przystosowania się do nowej ceny – im dłuższy czas tym

podaż jest bardziej elastyczna

• Dynamika kosztów produkcji związana ze skalą produkcji –

im wolniej rosną koszty w miarę wzrostu skali produkcji tym

podaż bardziej elastyczna

• Podatność dobra na magazynowanie i koszty tego

magazynowania – im dłużej można dobro magazynować i im
niższe koszty magazynowania tym

podaż bardziej elastyczna

• Stopień wyspecjalizowania aparatu wytwórczego i

pracowników w produkcji dobra – im wyspecjalizowanie
węższe tym

podaż mniej elastyczna

Elastyczność podaży

19.11.2021

64

Mikroekonomia

dr Barbara Kubska -

Maciejewicz WE UG