Ojcowski Park Narodowy

Ojcowski Park Narodowy

Ojcowski Park Narodowy, utworzony w 1956, jest jednym z

23 parków narodowych w Polsce. Znajduje się on w województwie
małopolskim, w powiecie krakowskim. Położony jest na obszarze 4
gmin: Skała, Jerzmanowice-Przeginia, Wielka Wieś, Sułoszowa.

Obejmuje część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej – Dolinę

Prądnika i Dolinę Sąspowską wraz z przyległymi
częściami wierzchowiny jurajskiej. Jest najmniejszym z polskich
parków narodowych. Jego symbolem jest nietoperz.

Historia

W XIX w. przyroda OPN ponosiła wielkie straty – wycinano całe
drzewostany, rozkopywano jaskinie by wydobyć nagromadzony w nich
nawóz, odłamywano skalne nacieki. Równocześnie jednak dokonywano tu
pierwszych odkryć archeologicznych, naukowcy opisywali rzadkie gatunki
roślin i zwierząt, a piękno Doliny Prądnika przyciągało pierwszych turystów.
W prasie pojawiały się głosy o konieczności ochrony tego unikalnego
przyrodniczo miejsca, a światli ziemianie i przedsiębiorcy starali się
zapobiec dalszej jego dewastacji wykupując jego tereny z rąk prywatnych.
Amator-archeolog Jan Zawisza, właściciel Ojcowa rozpoczął wykupy od
wrocławskich kupców, którzy bez skrupułów wycinali lasy, kontynuował
wykupy następny właściciel Jan Krasiński, założona z inicjatywy Adolfa
Dygasińskiego spółka akcyjna wykupiła zamek w Pieskowej Skale, pod
koniec XIX w. założono muzeum regionalne w Ojcowie.

Ważniejsze zabytki i inne obiekty



Ruiny średniowiecznego Zamku w

Ojcowie.



Późnorenesansowy Zamek w

Pieskowej Skale .



Kaplica "Na Wodzie".



Pustelnia błogosławionej Salomei na

Grodzisku.



Muzeum Ojcowskiego Parku

Narodowego im. prof. Władysława
Szafera.



Maczuga Herkulesa.

Rzeźba krajobrazu

Wyróżnia się formy dolinne i wierzchowinowe. Do form dolinnych
należą jary o głębokości do 100 m, nieduże
dolinki krasowe, wąwozy oraz terasy i stożki (usypiskowe bądź napływowe).
Na wznoszącej się ponad dolinami wierzchowinie występują ostańce.
Największe doliny to Dolina Prądnika i Dolina Sąspowska. Tworzą one krasowe
jary o płaskim dnie i stromych, często pionowych lub nawet podciętych
zboczach. Ich dnem stale spływają potoki. Do tych dwóch głównych jarów
uchodzi wiele mniejszych i przeważnie bezwodnych dolin bocznych. U wylotu
dolin bocznych często tworzą się stożki napływowe spychające potok pod
przeciwległy brzeg. Obserwujemy to np. u wylotu Wąwozu Korytania, Wąwozu
za Krakowską Bramą i innych.
Wynikiem kolejnych etapów rozwoju dolin są występujące na zboczach
niektórych dolin terasy, pozostałe po nich fragmenty często tworzą ciekawe
formy skalne, jak np. Igła Deotymy czy Brama Krakowska. Terasy te były
wygodnym miejscem do wznoszenia budowli obronnych, na terasach właśnie
zbudowano zamek w Pieskowej Skale i w Ojcowie.

Jaskinie

Wapienne podłoże sprzyja powstawaniu jaskiń. Od 1992 r. są one
katalogowane, opisano ich na terenie parku ponad 400, przypuszcza się, że
jest ich ok. 700. Powstały głównie w wyniku krasowego działania wód.
Najdłuższe z nich to: Jaskinia Łokietka, Ciemna, Zbójecka, Okopy Wielka
Dolna,Sąspowska, Krakowska, Biała i Koziarnia. Dwie pierwsze są
udostępnione do turystycznego zwiedzania.
Największe zgrupowanie jaskiń znajduje się w niedostępnym dla
turystów Wąwozie Jamki, większość pozostałych znajduje się na lewym
zboczu Doliny Prądnika, kilkanaście jaskiń jest w Dolinie Sąspowskiej. Liczne
jaskinie umożliwiają występowanie na terenie parku bogatej fauny
nietoperzy, które zimują w tych jaskiniach. Jaskinie były wykorzystywane
przez człowieka prehistorycznego, którego ślady bytowania znaleziono
między innymi w Jaskini Ciemnej.

Flora Ojcowskiego Parku Narodowego

Pomimo znacznych przeobrażeń dokonanych działalnością człowieka przez
ostatnie 150 lat przed utworzeniem parku narodowego (wyniszczono zupełnie
m. in 36 gatunków roślin), przyroda zachowała tutaj dużą różnorodność. Na
bogactwo flory składa się 1000 gatunków roślin naczyniowych, ponad 230
gatunków mchów i wątrobowców, 1200 odmian grzybów i ok. 200
rodzajów porostów. Występują tu 84 gatunki roślin prawnie chronionych,
wśród nich m.in: róża alpejska, brzoza ojcowska, kruszczyk
błotny i rdzawoczerwony, gnidosz rozesłany, goryczuszka orzęsiona, kosatka
kielichowa, listera jajowata,rokitnik zwyczajny, skrzyp olbrzymi, zerwa kulista.
Przedstawicielami flory stepowej są wiśnia karłowata, aster gawędka, ostnica
Jana. Florę górską reprezentuje jodła, grab, tojad smukły, tojad
mołdawski, chaber miękkowłosy, żywiec gruczołowaty. Przetrwały tu gatunki
reliktowe z holocenu: ułudka leśnai obrazki plamiste.
Doliczono się ok. 30 zespołów roślinnych. Największą powierzchnię zajmują
lasy i zarośla, a wśród nich: grądy dębowo-lipowe, buczyna
karpacka, jaworzyna górska, bory sosnowe, lasy mieszane. Wiosną przed
rozwojem liści przez drzewa w ich runie masowo zakwitają: przylaszczka
pospolita, miodunka ćma, zawilec gajowy i żółty, śledziennica
skrętolistna, zdrojówka rutewkowata. Na skałach występują murawy
kserotermiczne, a na dnach dolin las łęgowy. Wilgotne skały porośnięte są
glonami, wśród których występuje reliktowy gatunek wodolubka (Hydrurus
foetidus). Z rzadkich grzybów warto wymienić purchawicę
olbrzymią, sromotnika bezwstydnego, soplówkę jodłową i gwiazdosza
czteropromiennego.

Flora

Fauna Ojcowskiego Parku Narodowego

Liczbę występujących tu gatunków zwierząt szacuje się na 11 tys., opisano do
tej pory ok. 6 tys. Bardzo charakterystyczną dla OPN grupą zwierząt i będącą
jego symbolem są zamieszkujące jaskinie nietoperze – występuje ich tutaj aż
17 gatunków (w całej Polsce jest 21 gatunków), najczęstszymi sąnocek
duży i podkowiec mały. Z większych ssaków występują: sarna, zając
szarak, dzik europejski, lis rudy, kuna leśna, tchórz
zwyczajny, gronostaj, bóbr europejski, borsuk, orzesznica, piżmak.
Stwierdzono występowanie 120 gatunków ptaków, w tym 94 lęgowe, m.in. są
to: bocian czarny, pluszcz,zimorodek, puszczyk, jastrząb gołębiarz, sowa
uszata, dzięcioł czarny, dzięcioł zielony, dzięcioł zielonosiwy, dzikie
gołębie; gołąb grzywacz i turkawka, mysikrólik. Na zimę
przylatują: czeczotki, jemiołuszki i kwiczoły. Z płazów występują:traszka
zwyczajna i grzebieniasta, kumak nizinny, ropucha szara,żaba
trawna, rzekotka drzewna i inne. Gady reprezentowane są przez: zaskrońca
zwyczajnego, jaszczurkę zwinkę, padalca zwyczajnego, żmiję
zygzakowatą, gniewosza plamistego.
Najpospolitszymi gatunkami ryb są żyjące w
wodach Sąspówki oraz Prądnika pstrąg potokowy i pstrąg tęczowy. Z rzadkich
ślimaków warto wymienić dużego pomrowa błękitnego i wielkiego.
Najliczniejsze są owady (opisano ich tu ponad 5 tys. gatunków).
Występuje tu 218 gatunków zwierząt prawnie chronionych.

Fauna

Mapa Parku

Galeria

Zamek w Ojcowie

Ostaniec Biała Ręka

Dolina Prądnika

Prace

wykonał

Krystian Schreiber kl. 5c