Ojcowski Park Narodowy – park narodowy w Polsce, utworzony w 1956 roku. Znajduje się on w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, około 16 km od Krakowa. Położony jest na obszarze 4 gmin: Skała, Jerzmanowice-Przeginia, Wielka Wieś, Sułoszowa. Zajmuje powierzchnię 21,46 km².
Leży w południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, obejmując środkową część Doliny Prądnika, część Doliny Sąspowskiej wraz z przyległymi częściami wierzchowiny jurajskiej. Jest najmniejszym z polskich parków narodowych. Jego symbolem jest: NIETOPERZ.
Historia
W XIX wieku przyroda OPN ponosiła wielkie straty – wycinano całe drzewostany, rozkopywano jaskinie by wydobyć nagromadzony w nich nawóz, odłamywano skalne nacieki. Równocześnie jednak dokonywano pierwszych odkryć archeologicznych, naukowcy opisywali rzadkie gatunki roślin i zwierząt, a piękno Doliny Prądnika przyciągało pierwszych turystów. W prasie pojawiały się głosy o konieczności ochrony tego unikalnego przyrodniczo miejsca, a światli ziemianie i przedsiębiorcy starali się zapobiec dalszej jego dewastacji, wykupując jego tereny. Archeolog amator Jan Zawisza rozpoczął wykupy od wrocławskich kupców, którzy bez skrupułów wycinali lasy. Kontynuował je Ludwik Józef Krasiński, a założona z inicjatywy Adolfa Dygasińskiego spółka akcyjna wykupiła zamek w Pieskowej Skale. Pod koniec XIX w. założono muzeum regionalne w Ojcowie.
Starania o ochronę przyrody Doliny Prądnika prowadzono już przed drugą wojną światową. Projekt utworzenia rezerwatu przyrody w Dolinie Prądnika i Sąspowskiej powstał pod kierunkiem prof. Władysława Szafera w 1924. Z jego inicjatywy opracowano pierwszą monografię przyrodniczą Doliny Prądnika i Doliny Sąspowskiej i zaprojektowano pierwszy rezerwat przyrody, który według autorów (prof. Szafer i inż. S. Richter) miał „służyć nauce jako teren badań naukowych, a dla turystów przygodnie odwiedzających te strony oraz dla letników (...) stanowić źródło niezapomnianych wrażeń estetycznych”.
Do utworzenia rezerwatu przed II wojną światową jednak nie doszło, a plany te zaczęły być realizowane dopiero w 1953. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z 14 stycznia 1956 utworzono Ojcowski Park Narodowy, jako szósty w Polsce. W 1981 ustanowiono wokół OPN strefę ochronną, tworzoną przez Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych. Po korekcie granic w 1997 powierzchnia tej strefy wynosi 6777 ha.
Położenie powiat krakowski, woj. małopolskie
Data utworzenia 14 stycznia 1956
Powierzchnia 21,46 km²
- leśna 15,28 km²
- uprawna 4,65 km²
- wodna 0,13 km²
Pow. ochrony 21,46 km²
- ścisłej 2,51 km²
- częściowej 14,12 km²
- krajobrazu 4,83 km²
Powierzchnia otuliny 67,77 km²
Długość szlaków turystycznych 46,6 km
Odwiedzających rocznie ok. 400 tys.
Siedziba Ojców
Zabytki i inne obiekty na obszarze parku
01. Ruiny średniowiecznego Zamku w Ojcowie
02. Późnorenesansowy Zamek w Pieskowej Skale
03. Kaplica „Na Wodzie”
04. Pustelnia błogosławionej Salomei w Grodzisku
05. Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego im. prof. Władysława Szafera
06. Maczuga Herkulesa
07. Jaskinia Łokietka
08. Brama Krakowska
09. Jaskinia Ciemna
10. Rękawica
11. Igła Deotymy
12. Panieńskie Skały
13. Skały Kawalerskie