Łemkowie w
Polsce

Łemkowie – wschodniosłowiańska grupa etniczna pochodząca
głównie z rejonów beskidu niskiego i sądeckiego. Obecnie
mieszkają m.in. w Polsce, Słowacji, Ukrainie, USA, Kanadzie i
Serbii. W Polsce żyje ich ok. 5,6tyś. z czego większość na terenach
Łemkowszczyzny (tereny Bieszczad), natomiast w samym woj.
Lubuskim ok.800 osób . Łemkowie dotarli do Polski na przełomie
XIII i XIV w. przybywając najprawdopodobniej z terenów dzisiejszej
Rumunii.
Grupa ta posiada własną kulturę i obyczaje.
Posługują się następującymi językami :
-rusiński (gwara łemkowska)
-polski
-słowacki
-ukraiński

Łemkowie wyznają dwie religie :
-prawosławie
-grekokatolicyzm

Cerkiew w Krempnej, Beskid Niski

Cmentarne krzyże łemkowskie

Wygląd
Zewnętrzny

Łemkowie byli ludem na ogół niezbyt rosłym. Nie stanowili jednolitego typu
antropologicznego, choć trafiali się wśród nich potomkowie pasterzy wołoskich:
krępi, ciemnowłosi, o oliwkowej cerze. Odróżnić można było Łemków jednak łatwo
po stroju, mowie i obyczajach. 
Strój nie był bogaty ani ozdobny. Mężczyźni nosili krótkie lniane koszule
wpuszczane do spodni. Spodnie w lecie białe płócienne, w zimie zaś wełniane białe
lub brązowe.

Strój kobiety był nieco barwniejszy. Nosiły koszule lniane zapinane z przodu, na
wschodniej łemkowszczyźnie wyszywane dość ubogim ściegiem krzyżykowym.
Spódnicę z fabrycznego, ale ręcznie drukowanego płótna, z przodu zasłaniano
zapaską. Spódnice i zapaski były przeważnie ciemne, jedynie w okolicy Jaślisk
noszono zapaski białe. Na ramiona zarzucały kobiety płachtę - dużą lnianą chustę.

Tradycyjna łemkowska chata

Zajęcia i kultura Łemków

Jak wszędzie, tak i na Łemkowszczyźnie mieszkańcy wsi trudnili się
przede wszystkim uprawą roli i hodowlą. Gleba i klimat nie sprzyjały
rolnictwu. Do lat międzywojennych stosowano tradycyjne metody
uprawy, kultura rolna była niska. Ponadto duże rozdrobnienie gruntów i
znaczne zagęszczenie ludności sprawiało, że na Łemkowszczyźnie żyło
się biednie, a mieszkańcy często byli zmuszeni emigrować albo
chwytać się różnego rodzaju zajęć pozarolniczych.

Kultura ludowa w formach sprzed 1947 r., należy do historii: nie ma już
łemkowskiego i nie tylko łemkowskiego stroju, budownictwa,
tradycyjnej obrzędowości. Pochłonęły je nie tyle wysiedlenia, co
gwałtowna, bardzo szybka modernizacja społeczna. Dawny strój
ludowy został zredukowany (wszędzie w Polsce) do form muzealnych,
skanonizowanych: nawet wykonywany współcześnie, nie jest już
ubraniem, a jedynie kostiumem. Podobnie nie ma dziś łemkowskiego
budownictwa ludowego - są tylko jego zabytki.