1. Turystyka

jako

działalność

gospodarcz

a

Istota turystyki i jej rodzaje

Istota turystyki

•Czasowa zmiana miejsca pobytu
•Poczucie zadowolenia relaksu i

wypoczynku

•Cel leczniczy
•Cel poznawczy
•Cel religijny

„Ruch, poruszanie się jest
tym, co czyni turystykę.”
Marc Boyer

Rodzaje turystyki

•turystyka poznawcza
•turystyka wypoczynkowa
•turystyka kwalifikowana
•turystyka zdrowotna
•turystyka biznesowa
•turystyka religijna

Usługi turystyczne

Rynek usług turystycznych jest to proces, w
którym nabywca usług turystycznych i
wytwórcy usług turystycznych określają, co
chcą kupić i sprzedać, i na jakich warunkach.

Usługami turystycznymi będą wszelkie usługi
świadczone turystom. Ustawodawca definiuje
usługi turystyczne jako „usługi przewodnickie
(przewodników turystycznych), usługi
hotelarskie oraz wszystkie inne usługi
świadczone turystom lub odwiedzającym.

Specyfika usług
turystycznych

• NIEUCHWYTNOŚĆ

• HETEROGENICZNOŚĆ

• ZNISZCZALNOŚĆ

• NIEROZDZIELNOŚĆ

Czynniki rozwoju turystyki

1.     Walory przyrodnicze i środowiskowe

2.     Walory turystyczne

– atrakcje turystyczne

Czynnikiem ważnym dla wyboru miejsca, do którego się udamy, są
walory naturalne: litosfery (góry, ogólnie rzecz biorąc ukształtowanie
terenu) atmosfery (jakość powietrza, ale także pokrywa śnieżna)
hydrosfery (zbiorniki wodne) pokrywy glebowej (np. pustynie) szaty
roślinnej (lasy, pola itp.) świata zwierzęcego (gatunki chronione,
zwierzyna łowna) krajobrazu naturalnego oraz antropogeniczne
walory turystyczne : historyczne (zabytki, budowle itp.) współczesne
(obiekty poprzemysłowe, muzea itp.)
 

3.     Wzrost poziomu gospodarczego kraju  

4.     Siła nabywcza ludności

- czyli dochody.

Od naszych dochodów zależy, czy i na jaką wycieczkę lub wyjazd
możemy sobie pozwolić.  

5.     Rozwój komunikacji, cywilizacji, infrastruktury technicznej i
turystycznej

 

Rozwój transportu powoduje wzrost mobilności społeczeństwa, ułatwia i
przyspiesza zmianę miejsca pobytu. Postęp w środkach komunikacji
powoduje wzrost ich liczby, zwiększa dostępność, szybkość, komfort
przejazdu, bezpieczeństwo podróży oraz powoduje obniżenie kosztów
przejazdu. Stwarza to możliwość dotarcia do każdego wybranego
miejsca. Rozwój technologii informatycznych stanowi poważny krok w
rozwoju turystyki . Zamawianie biletów, planowanie urlopów, rezerwacja
noclegów ,płatności za pomocą komputera i Internetu znacznie skracają
czas przygotowania do podróży.

6.     Urbanizacja

Rozbudowa autostrad, dróg szybkiego ruchu, kolejowych linii
expressowych, budowa nowych lotnisk i modernizacja istniejących
skraca czas podróży i wydłuża wypoczynek.  

7.     Bezpieczeństwo -

bezpieczeństwo podczas wakacji.

8.Motywacje podróży turystycznych
9.Obniżenie cen usług turystycznych
10.Pozytywne stosunki polityczne
11.Wzrastające dochody ludności
12.Czas wolny
13.Dobra turystyczne
14.Ochrona prawna klienta

Funkcje i dysfunkcje turystyki

Istota turystyki tkwi w jej funkcjach,
pozytywnych (eufunkcje), a także - coraz
szerzej
opisywanych - negatywnych (dysfunkcje).
Zagadnienia te omówił K. Przecławski, a
następnie rozwinął W. Alejziak.

FUNKCJE POZYTYWNEJ TURYSTYKI

Funkcja wypoczynkowa

1) odgrywa jedną z najważniejszych ról dla rozwoju
człowieka i pozytywnego kształtowania jego osobowości
2) turystyka zaspokaja potrzeby związane z odnową sił
fizycznych i psychicznych — człowiek wypoczęty lepiej
funkcjonuje w życiu.

Funkcja zdrowotna

1) powoduje ograniczenie negatywnych skutków rozwoju
cywilizacji, stresów oraz oddalenia od natury, co wyraża
się tzw. „chorobą cywilizacyjną",
2) szczególnie istotne znaczenie dla zdrowia człowieka
mają wyjazdy do uzdrowisk (turystyka uzdrowiskowa)

Funkcja wychowawcza

pozytywne kształtowanie osobowości poprzez:
aktywność, wspólnotę przeżyć, odpowiedzialność, więzy
koleżeństwa, kontakt z ludźmi, integrację (np. w grupie,
zwłaszcza
w rodzinie).

Funkcja kształceniowa (poznawcza)

turystyka uczy (poszerza wiedzę), „podroże kształcą" —
rośnie ogólny poziom wiedzy i doświadczenia człowieka

Funkcja miastotwórcza

– występuje wspołzależność między

turystyką a urbanizacją:
1) turystyka przyspiesza procesy urbanizacyjne,
2) urbanizacja wpływa na tempo i kierunki rozwoju
turystyki.

Funkcja edukacji kulturowej

- istnieje wspołzależność

między turystyką a kulturą:
1) turystyka: promuje, wzbogaca, chroni wartości kulturowe,
2) kultura: inspiruje i promuje rozwoj turystyki.

FUNKCJE NEGATYWNE TURYSTYKI
( DYSFUNKCJE)

1) w przypadku wypoczynku biernego następuje ograniczenie
rozwoju człowieka wynikające z braku elementów poznawczych
2) przeładowanie programu powoduje zmęczenie
3) tzw. „choroba pourlopowa" - gdy wyjazd został źle
zorganizowany: zły wybór miejscowości, środka transportu, zły
hotel, wyżywienie, uciążliwi gospodarze lub sąsiedzi
4) brak przygotowania turysty do aktywnego wypoczynku: zbyt
duży wysiłek (w przypadku braku przygotowania
kondycyjnego), co dotyczy zwłaszcza uczestnictwa w formach
aktywnych - efektem jest nadmierne zmęczenie i szkodliwe
skutki dla organizmu,
5) wypadki: w górach, utonięcia, w podroży (na drodze, wypadki
lotnicze)
6) zbyt intensywne opalanie i związane z tym konsekwencje dla
zdrowia,
7) zakażenia chorobami podczas uczestnictwa w podroży (AIDS,
choroby zakaźne)

8) lekceważenie norm społecznych: „wolność na
wycieczce" i zachowania patologiczne (alkohol,
narkotyki)
9) „szok kulturowy związany z turystyką"
a) obawa turysty związana z nowym otoczeniem,
zwyczajami,
b) zmiany w moralności i obyczajowości ludności
miejscowej
10) poznanie powierzchowne związane z
przeładowanym programem podroży, pośpiech,
„zaliczanie atrakcji turystycznych" związane z brakiem
czasu („wycieczka jedzie dalej")
11) moda: zwiedza się to „co wypada zwiedzić i gdzie
trzeba być", a nie to na co się ma ochotę,
12) stwarza ludności miejscowej gorsze warunki życia,
13) gorsze warunki wypoczynku turystów z uwagi na
fakt, że miejscowości turystyczne przekształcają się i
tracą swoje walory turystyczne,
14) regionalna kultura staje się kulturą „na sprzedaż"
(kultura sztuczna, skomercjalizowana)
15) wandalizm „łowców pamiątek"

2.

Przedsiębiorst

wo na rynku

turystycznym

Istota i rodzaje przedsiębiorstwa

turystycznego

Przedsiębiorstwo turystyczne

to wyspecjalizowana

jednostka działalności gospodarczej zajmująca się obsługą
ruchu turystycznego i zaspokajaniem potrzeb turystów.

Wg stopnia obsługi ruchu turystycznego wyróżnia się:

• Podmioty gospodarcze, których podstawową działalność i

rozwój zależy od ruchu turystycznego. Należą one do
bezpośredniej gospodarki turystycznej

• Inne jednostki gospodarcze, dla których organizacja i

obsługa ruchu turystycznego nie są podstawowym
zakresem działalności, choć w pewnym stopniu są one
również realizowane. Należą one do pośredniej
gospodarki turystycznej.

.

Wg kryterium funkcjonalnego uwzględniającego rodzaj
świadczonych usług można podzielić na
przedsiębiorstwa:

• Transportowe – organizacja przewozów tam i z powrotem,

jak też w obrębie miejsca pobytu.

• Hotelarsko – gastronomiczne – oferują noclegi i wyżywienie,

a także inne usługi związane z pobytem turystów w tych
jednostkach.

• Uzdrowiskowe – usługi związane z leczeniem i pobytem w

uzdrowiskach.

• Sportowo – rekreacyjne – możliwość uprawiania aktywnych

form turystyki. Biura podróży będące łącznikiem między
wytwórcami usług a turystami – będące organizatorami,
pośrednikami lub agentami.

Wg kryterium własnościowego wyróżniamy:

•Przedsiębiorstwa turystyczne reprezentujące sektor

publiczny – państwowe i komunalne.

•Przedsiębiorstwa prywatne – osoby fizyczne, spółki,

spółdzielnie.

•Przedsiębiorstwa mieszane – spółki z udziałem kapitału

państwowego i prywatnego.

 

Działalność gospodarcza turystyczna

prowadzona też jest przez organizacje społeczne

–

PTTK, PTSM

, jak też fundacje i kościelne osoby

prawne.

Biorąc pod uwagę formy prawne

przedsiębiorstw turystycznych wyróżnia się:

Osoby fizyczne

prowadzące działalność

gospodarczą lub

spółki osobowe

(cywilne i

jawne), różnicą jest tylko liczba partnerów. .

Spółki kapitałowe

– spółki z ograniczoną

odpowiedzialnością lub spółki akcyjne. Działają

na podstawie przepisów kodeksu handlowego i

posiadają osobowość prawną:prywatnymi

Przedsiębiorstwa noclegowe

Są to wszystkie firmy, które świadczą usługi

noclegowe i zapewniają podstawowe potrzeby
bytowe przyjezdnych. Należą do nich:



Hotele



Pensjonaty



Hostele



Schroniska



Motele



Kwatery prywatne



Agroturystyka

Hotel

Obiekt posiadający co najmniej 10 pokoi, w tym

większość miejsc w pokojach jedno i dwuosobowych.

Posiadają szeroki zakres usług związanych z pobytem

klientów (gastr., rozrywkowe, rekreacyjno - sport.,
wynajem sal itp.). Goście swój pobyt załatwiają
osobiście, bądź robi to osoba odpowiedzialna za pobyt.
Może to być biuro podróży, które często zawiera z
obiektem umowy franchisingowe lub szef wysyłający
pracownika np. na szkolenie, delegacje. W hotelach
wyróżnia się 5 kategorii gwiazdkowych.

Pensjonat

Obiekt noclegowy posiadający co

najmniej 7 pokoi. Swoim klientom
musi zapewnić całodzienne
wyżywienie.

W zależności od wyposażenia i

pełnionych usług wyróżnia się 5
kategorii gwiazdkowych.

HOSTEL

Jest to tanie miejsce tymczasowego zakwaterowania o niższym
standardzie niż w hotelu. Najczęstszymi gośćmi są studenci i
osoby uczące się, dlatego ceny są stosunkowo niskie. Hostele
nie spełniają pewnych wymogów formalnoprawnych, są
niesklasyfikowane. Pokoje są wieloosobowe ze wspólną
łazienką i kuchnia dla paru pokoi lub całego piętra.

SCHRONISKO MŁODZIEŻOWE

Jest to obiekt funkcjonujący na tej samej zasadzie co hostel.
Dodatkowo często znajduję się tutaj przechowalnia bagażu
(także nart i rowerów). Należą do narodowych oddziałów
Międzynarodowej Federacji Schronisk Młodzieżowych (IYHR),
w Polsce jest to Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych
(PTSM).

Motel

Przedsiębiorstwo oferujące usługi hotelarskie dla
klientów zmotoryzowanych. Dodatkowo zapewnione
jest miejsce parkingowe oraz serwis samochodowy.
Usytuowane są przy ruchliwych, głównych drogach,
zazwyczaj poza granicami miasta. Często są również
położone blisko stacji benzynowej. Motel musi mieć co
najmniej 10 pokoi ( jedno i dwuosobowych) i świadczyć
usługi gastronomiczne

KWATERY PRYWATNE

Jest to działalność prowadzona przez osoby, które w ten
sposób zazwyczaj dorabiają do pensji lub jest to ich jedyne
źródło dochodu. Udostępniają pokój z łazienką i kuchnia w
swoim domu, usytuowanym niedaleko atrakcyjnych
turystycznie miejsc.

AGROTURYSTYKA

Forma wypoczynku u rolnika, w funkcjonującym
gospodarstwie rolnym. Oprócz taniego noclegu, można tutaj
jadać wspólne posiłki z gospodarzem, uczestniczyć z pracach
polowych, podglądać chów zwierząt hodowlanych oraz
produkcje roślin. Jest to alternatywne źródło dochodów dla
rolników.

Przedsiębiorstwa gastronomiczne

Ze względu na specyfikę i zakres prowadzonej
działalności a także jej powiązania z obsługą turystów
wyróżniamy następujące bazy gastronomiczne:

• bazę gastronomiczną otwartą,

• bazę gastronomiczną w obiektach

hotelarskich,

• bazę gastronomiczną zamkniętą.

Baza gastronomiczna otwarta:

• oferuje szeroki zakres usług dla różnych różnych odbiorców w tym

także turystów,

• składają się na nią różnorodne zakłady w tym:
- obiekty oferujące gotowe produkty kulinarne,
- placówki o charakterze żywieniowo-rozrywkowym,
- placówki oferujące ograniczony zakres produktów, np.
piwiarnie, winiarnie itp.

Baza gastronomiczna w obiektach hotelarskich:

• nastawiona jest na zaspakajanie potrzeb żywieniowych gości obiektów

noclegowych, ale z tego typu usług mogą korzystać także osoby
nienocujące w danym obiekcie,

• tworzą ją obiekty: kulinarne (np. restauracje, bary) jak i obiekty o

węższym zakresie usług (kawiarnie)

Baza gastronomiczna zamknięta:

• świadczy usługi dla wąskiej grupy odbiorców (np. stołówki

pracownicze, jadłodajnie studenckie)

• obiekty tego typu są zazwyczaj niedostępne dla turystów

Placówki gastronomiczne można podzielić również w oparciu o
ich ofertę tj:

• zakłady gastronomiczne świadczące usługi żywieniowe â m.in.

restauracje, bary, bistro, jadłodajnie, produkty z automatów.

• Zakłady oferujące napoje, winiarnie, piwiarnie, puby, bary (aperitif â

bar, coctail-bar)

• Zakłady rozrywkowe, kawiarnie, dyskoteki, kluby

• Zakłady w środkach transportu

Klasyfikacja placówek gastronomicznych wg Sala:

• luksusowe obiekty gastronomiczne o charakterze restauracji

(szeroki asortyment oferowanych produktów, napojów i usług
dodatkowych oraz usługi na wysokim poziomie, wysokie ceny)

• restauracje wyspecjalizowane ( oferują określony rodzaj produktów

żywieniowych np. owoce morza, ryby)

• zakłady indywidualnych właścicieli ( skierowane są głównie na

obsługę miejscowej ludności sa zlokalizowane przeważnie poza
centrami turystycznym np. kuchnia domowa)

• zakłady gastronomiczne skupiające się na szybkiej obsłudze klienta

tzw. Fast-food

Pełny zakres gastronomii w obiektach noclegowych obejmuje
czynności takie jak:

• Przygotowanie o oferowanie usług gastronomicznych gościom

hotelowym i klientom nie mieszkającym w hotelu dining-room

• gastronomiczna obsługa gości w pokojach hotelowych - room

service

• świadczenie usług żywieniowych w holu hotelowym, lounge-

service

• organizacja bankietów i działalności cateringowej

Według GUS zakłady gastronomiczne to placówki gastronomiczne
definiowane jako zakłady i punkty gastronomiczne stałe i
sezonowe, których przedmiotem działalności jest przygotowanie
oraz sprzedaż posiłków i napojów na miejscu i na wynos.

Polskie przedsiębiorstwa gastronomiczne:
- Mr Hamburger, North Fish, Presto Pizzeria-Trattoria

Przedsiębiorstwa rekreacyjno-sportowe

Dla przedsiębiorstw tego typu podstawowym

obszarem działalności jest rozwój aktywności

fizycznej i ruchowej u turystów, Świadczenie

usług rekreacyjno - sportowych polega na

stworzeniu turystom warunków do

uprawiania różnych form rekreacji i sportu

poprzez przygotowanie i udostępnienie

urządzeń i obiektów takich jak:

• hala sportowa,
• siłownia,
• sauny suche i parowe,
• wypożyczalnia rowerów,
• boiska sportowe,
• korty tenisowe,
• pola paintballowe,
• przystań kajakowa,
• szkółka jazdy konnej,
• basen odkryty, jacuzzi,
• atrakcyjne trasy

rowerowe

• sale fitness

Tego typu usługi są świadczone również
innym
klientom niż turyści, a wiec ludności
miejscowej, młodzieży szkolnej itp.

Przedsiębiorstwa kulturalno-rozrywkowe

Do bazy towarzyszącej zaliczamy urządzenia turystyczne,
które mają na celu zaspokojenie potrzeb turystycznych
oraz urządzenia paraturystyczne, które służą zaspokojeniu
potrzeb innych niż turystyczne, głównie mieszkańców
stałych, ale korzystają z nich także turyści. Do bazy
towarzyszącej zaliczamy między innymi: muzea, biura
podróży, hale sportowe, siłownie, baseny, stadiony, korty
tenisowe, kąpieliska, stoki narciarskie, znakowane szlaki
turystyczne oraz organizacje i stowarzyszenia służące
turystyce, ale także sieć wodno-kanalizacyjną, elektryczną
i telefoniczna, sklepy, banki, stacje benzynowe, urzędy
pocztowe, placówki zdrowia, teatry, kina itp.

T. Lijewski, B. Mikułowski, J. Wyrzykowski (2002) za bazę
towarzyszącą uznają wszelkie urządzenia stanowiące
uzupełnienie podstawowej bazy, dzieląc je na:
- urządzenia turystyczne: wśród których można wyróżnić
kąpieliska, kolejki linowe, wyciągi narciarskie, szlaki
turystyczne różnego typu, sale sportowe, korty tenisowe itp.
- urządzenia paraturystyczne: techniczne uzbrojenie terenu
(sieć elektroenergetyczna, wodna, kanalizacyjna, gazowa), sieć
handlu detalicznego towarami spożywczymi i przemysłowymi,
usługi (np. fryzjerskie, szewskie, fotograficzne), urządzenia
pocztowe i telekomunikacyjne, urządzenia z zakresu ochrony
zdrowia, instytucje kulturalne, instytucje bezpieczeństwa
publicznego.