Badanie i odruchy dziecka

Badanie noworodka

Pierwsze badania dziecko

przechodzi na sali porodowej.

Jest ważone i mierzone. Potem

lekarz dokładnie ogląda

noworodka.

Brzuszek

Lekarz sprawdza, czy nerki, wątroba, śledziona i
pęcherz malucha są właściwego rozmiaru i na
właściwym miejscu. Duża nerka może świadczyć o
zablokowaniu dróg moczowych, ale tę wadę udaje się
ujawnić jeszcze przed urodzeniem dziecka, w czasie
badania USG. Powiększonej wątrobie czy śledzionie
świadczącej o wrodzonej infekcji towarzyszą zazwyczaj
także inne objawy. Powiększony pęcherz oznacza, że
nerki pracują normalnie, ale przy ujściu dróg
moczowych powstał jakiś zator. Silny strumień moczu
jest znakiem, że nerki i pęcherz funkcjonują
prawidłowo. Anemiczne kapanie oznaczałoby, że coś
jest nie tak.

Główka

Może być po porodzie nieco zniekształcona. Czasami
wydaje się nawet bardziej spiczasta niż okrągła, bo tak
układają się miękkie kości czaszki, ułatwiając jej
przejście przez wąski kanał rodny. Lekarz obejrzy ją
dokładnie, zmierzy jej obwód i zbada wielkość
ciemiączka - miękkiego miejsca powyżej czoła, między
kośćmi czaszki, które zarasta dopiero między 9. a 18.
miesiącem życia.
 

Kręgosłup

Neonatolog kładzie rozebrane dziecko na brzuszku,
dokładnie ogląda kręgosłup i przesuwa wzdłuż niego
palcem. Zwraca uwagę na ewentualne guzki,
wgłębienia, dziwnie owłosione łatki i znamiona, które
mogłyby wskazywać na jakąś ukrytą nieprawidłowość.

Mięśnie

Gdy noworodek leży na plecach, ramiona i nóżki
powinien mieć lekko ugięte i symetrycznie rozłożone
na boki. Główkę zwykle odwraca w jedną stronę.
 
Gdy lekarz podciągnie go za rączki do pozycji
siedzącej, główka nie powinna całkiem bezwładnie
polecieć do tyłu. Położone na brzuszku potrafi unieść
główkę na kilka sekund.
 

Narządy płciowe 

U chłopca, lekarz obejrzy jego siusiaka i upewni się,
czy dziurka tak jak trzeba znajduje się na koniuszku
żołędzi. Następnie delikatnie sprawdzi, czy oba jądra
znajdują się w mosznie. Niekiedy zdarza się, że jest
tam tylko jedno. Drugie zstąpi później,
prawdopodobnie jeszcze zanim chłopiec skończy trzy
miesiące.
 U dziewczynki, lekarz sprawdzi wielkość jej łechtaczki
i ujście pochwy. Często wydobywa się z niej biała
wydzielina, a czasem może wystąpić nawet
krwawienie. To skutek obecności w organizmie
hormonów mamy. Dolegliwości te ustaną najpóźniej po
kilku dniach.

Nogi i stopy

Neonatolog ogląda, jak maluch kopie, by sprawdzić,
czy obie nóżki poruszają się symetrycznie i jak się
zginają w kolanach. Stopy są często zwrócone do
wewnątrz, a palce się krzyżują - to dlatego, że było im
ciasno przed urodzeniem. Wcześniak może mieć
trudności ze zginaniem kolan, ale znikną one, gdy
dziecko będzie mogło swobodnie wymachiwać nóżkami
 

Oczy

Niemowlęta zwykle otwierają oczy, kiedy ssą. Dlatego
lekarz, badając noworodkowi oczy, może włożyć mu do
buzi palec dziecka. Przy okazji sprawdzi, czy dziecko
potrafi dobrze ssać.
 
Noworodki często mają oczy sklejone niewielką ilością
żółtej ropy (nie jest to nic groźnego). Białka oczu mogą
być przekrwione na skutek podwyższenia ciśnienia w
naczyniach krwionośnych podczas narodzin. Po paru
dniach zbieleją. Może się też zdarzyć u malucha i nieco
większy wylew, wtedy wchłania się on dłużej.

Pępek

Po porodzie pępowinę spina się plastikową klamerką
około 2 cm od pępka. W czasie badania lekarz upewnia
się, czy okolica pępka jest czysta i sucha i czy nic nie
wskazuje na rozwijającą się infekcję. Trzeciego dnia po
urodzeniu klamerka zostanie zdjęta. Resztka pępowiny
powoli uschnie, stwardnieje i ściemnieje, a po
czterech-dziesięciu dniach - jeśli jest właściwie
pielęgnowana - odpadnie.

Serce, płuca, krążenie

Dziecko, które jest całe różowe, zwykle ma zdrowe
serce i prawidłowe krążenie krwi. Jeśli oddycha
spokojnie i regularnie, nie chrząka i nie wciąga głośno
powietrza, świadczy to o zdrowym systemie
oddechowym.
Lekarz słucha serca przez stetoskop i sprawdza, czy
bije ono we właściwym tempie, czyli od 100 do 160
razy na minutę - dwa razy szybciej niż u dorosłego.
Dotyka dziecko w okolicy pachwin, by wyczuć puls w
tętnicach, które doprowadzają krew do nóg. Zbada w
ten sposób, czy sprawnie pracuje aorta - główna
tętnica dostarczająca krew z serca do reszty ciała.

W pierwszych dwóch dniach życia bardzo częste są
szmery w sercu. Na szczęście w 99 przypadkach na
100 znikają później bez śladu.

Skóra

Tuż po narodzinach jest raczej czerwona, potem
stopniowo jaśnieje i staje się różowa. Lekarz przygląda
się jej dokładnie i delikatnie naciska (powinna zbieleć,
a po dwóch, trzech sekundach znów się zaróżowić).
Upewnia się, czy nie ma żółtawego zabarwienia, co
mogłoby świadczyć o przedwczesnej żółtaczce.

Stawy biodrowe

Lekarz musi jeszcze sprawdzić, czy maluch nie ma
wrodzonego zwichnięcia stawu biodrowego. To badanie
bywa nieprzyjemne i noworodek może płakać, ale jest
konieczne. Jeśli jakąś nieprawidłowość wykryje się tak
wcześnie i zacznie leczyć, dziecko nie będzie miało
później kłopotów z chodzeniem. Obecnie w wielu
szpitalach wykonuje się u noworodków także USG
stawów biodrowych.

Usta

Naciśnięcie podbródka lub pogłaskanie policzka
noworodka może skłonić go do otwarcia buzi. Lekarz
przytrzymuje mu język szpatułką, żeby dokładnie
obejrzeć podniebienie. Sprawdza, czy nie ma w nim
rozszczepu, który nieleczony mógłby spowodować
problemy z karmieniem, i czy dziecko może swobodnie
poruszać językiem.

Przy ocenie stanu noworodka, w
pierwszych minutach życia, stosuje się
skalę Apgar.

Opracowała ją w 1949 roku amerykańska pediatra
Virginia Apgar.
Ocena Apgar to szybki test, przeprowadzany w 1, 3, 5 i
10 minucie po urodzeniu.
Zwraca się w nim uwagę na kolor skóry, czynność
serca, reakcje na bodźce, aktywność mięśni i oddech.
Za każdą kategorię, dziecko może otrzymać od 0 do 2
punktów.

Skala Apgar

Appearance – wygląd (kolor skóry)
Pulse- czynność serca
Grimace- odruchy
Activity- aktywność mięśni
Respiration- oddech

W każdej z tych kategorii dziecko otrzymuje od 0 do 2
punktów. A zatem maksymalna liczba punktów to 10 –
wtedy maluch jest w stanie bardzo dobrym. Jednak
wystarczy, że dziecko było trochę niedotlenione, a już
punktacja jest niższa, gdyż słabnie akcja serca i
zmienia się zabarwienie skóry, które zależy od ilości
tlenu we krwi. Zazwyczaj podanie tlenu pozwala na
szybkie wyrównanie tych zaburzeń i szybką poprawę
stanu noworodka. 5 lub mniej punktów oznacza, że
malec potrzebuje szybkiej pomocy medycznej.

Kryteria

KRYTERIA

0 punktów 1 punkt 2 punkty

oddychanie brak

płytki donośny głos

akcja serca

brak

poniżej 100/min powyżej 100/min

wygląd skóry

blada, sina kończyny sine różowa na całym ciele

odruch na
wprowadzenie
cewnika do
noska

brak

lekki grymas kichanie, kaszel

napięcie mięśniowe
kończyn

wiotkie słabe ruchy silne, energiczne

 

Punktacja wg Skali Apgar

Ocena dziecka

0 - 3

STAN CIĘŻKI

zamartwica blada, wymaga reanimacji
4 - 7

STAN ŚREDNI

zamartwica sina, wymaga resustytacji lub reanimacji
8 - 10 STAN DOBRY

Odruchy

Najważniejsze odruchy:

 

Odruch Moro:

Dziecko leżąc na plecach reaguje silnym

wyprostowaniem kończyn i palców, jeżeli zbyt szybko zmienimy mu
pozycję lub usłyszy hałas. Następnie wraca do wyjściowej pozycji.

Odruch Babińskiego:

połaskotane w piętkę ku palcom, wyprostowuje

palce i napręża je, a stopa wykrzywia się do środka. Odruch zanika
do 6 miesiąca.

Odruch Rootinga:

jeżeli dotkniemy policzek noworodka, odwróci on

głowę w kierunku bodźca, otworzy usta i będzie chciało ssać. Odruch
występuje do 3-4 miesiąca.

Odruch “chodzenia”:

trzymając malucha pod pachami, podniesie on

jedną nogę, wysunie ją do przodu, po czym wykona to samo drugą
nogą. Wygląda to jakby chodził. Odruch występuje jakieś 2 miesiące.

Odruch chwytania:

gdy położymy palec na wewnętrznej stronie dłoni

dziecka, dziecko tę dłoń silnie zaciśnie tzn. chwyci. Odruch ten
występuje przez 3-4 miesiące.

 

Koniec