BADANIE ODRUCHÓW U CZŁOWIEKA
BADANIE ODRUHU PODESZWOWEGO
Badanie wykonuje się w pozycji leżącej. Bosą nogę badanego chwytamy w kostce i lekko unosimy ku górze, po czym trzonkiem młoteczka neurologicznego wykonujemy dosyć silny, posuwisty ruch od podstawy pierwszego palca w stronę pięty. Odruch jest prawidłowy, gdy w odpowiedzi na drażnienie podeszwy stopy następuje zgięcie podeszwowe palucha, zgięcia grzbietowe palucha jest reakcją nieprawidłową i świadczy o uszkodzeniu dróg korowo-rdzeniowych (objaw Babińskiego).
BADANIE ODRUCHU KOLANOWEGO
Badany siada na wysokim krześle tak aby kończyny swobodnie zwisały lub zakłada nogę na nogę. Zwracamy uwagę aby mięśnie danej osoby były rozluźnione. Następnie uderzamy młoteczkiem neurologicznym w ścięgno mięśnia czworogłowego uda, poniżej rzepki. Obserwujemy wyprost kończyny w stawie kolanowym. Podczas badanie należy odwrócić uwagę badanego poprzez np. splatanie i rozplatanie dłoni, rozmowę.
BADANIE ODRUCHU Z MIĘŚNIA TRÓJGŁOWEGO ŁYDKI
Badany opiera zgiętą w kolanie kończynę na krześle tak aby stopa swobodnie zwisała. Następnie uderzamy młoteczkiem neurologicznym w ścięgno Achillesa, obserwując zgięcie podeszwowe stopy. Podczas badanie należy odwrócić uwagę badanego.
BADANIE ODRUCHU Z MIĘŚNIA DWUGŁOWEGO RAMIENIA
Badanie polega na uderzeniu młoteczkiem neurologicznym w ścięgno mięśnia dwugłowego ramienia, gdy przedramię jest podtrzymywane i biernie lekko zgięte w stawie łokciowy. W odpowiedzi na pobudzenie następuje szybkie przedramienia, każdorazowo przy kolejnych uderzeniach młoteczkiem w ścięgno.
BADNIE ODRUCHU ROGÓWKOWEGO
Do oka badanej osoby zbliżamy narożnik jałowej gazy i delikatnie dotykamy rogówki badanego, obserwując zamykanie powiek.
PROCESY ZACHODZĄCE W NARZĄDZIE WZROKU
ADAPTACJA
Człowiek widzi dobrze przy niskich i wysokich natężeniach światła. Procesy, które przystosowują siatkówkę do odbioru bodźców przy różnych natężeniach światła, nazywają się adaptacją i realizują się na poziomie siatkówki.
Komórki wzrokowe czopkonośne mają wysoki próg pobudliwości i reagują w średnich i wysokich natężeniach światła - są odpowiedzialne za widzenie dzienne lub fotopowe. Komórki wzrokowe pręcikonośne mają bardzo niski próg pobudliwości, reagują przy niskich natężeniach światła. Odpowiadają za widzenie nocne, czyli skotopowe.
WIDZENIE DWUOCZNE I PRZESTRZENNE
U człowieka prawidłowe widzenie dwuoczne i przestrzenne jest wynikiem współpracy obu siatkówek z ośrodkowym układem nerwowym. Realizacja tych czynności jest możliwa przy zachowaniu następujących warunków. Jednoczesna percepcja obrazu z obu siatkówek. Pola widzenia obu oczu pokrywają się prawie całkowicie, pozostawiając jedynie skroniowo dwa półksiężycowate sektory widziane każdym okiem oddzielnie. Koordynacja impulsów z obu siatkówek jest funkcją kory wzrokowej. Właśnie w korze wzrokowej (17 pole Brodmanna) znaleziono połączenie 'punkt do punktu' reprezentujące obie siatkówki korowe. Zatem w korze dokonuje się nakładanie i zlewanie dwu obrazów siatkówkowych w jeden, czyli proces zwany fuzją.
PARALAKSA
W widzeniu dwuocznym ważną rolę odgrywa również tzw. Paralaksa dwu- i jednooczna. Paralaksa dwuoczna polega na tym, że każde oko widzi swój obraz pod innym kątem, co wynika z 6-7 cm odstępu pomiędzy położeniem obu gałek ocznych. Rezultatem takiego ustawienia oczu jest fakt, że określony punk, np. siatkówki prawego oka, nie koresponduje ściśle z tak samo zlokalizowanym punktem siatkówki lewego oka, ale z punktem leżącym obok , czyli parakorespondującym, co wywołuje poczucie głębi i bryłowatości obserwowanych przedmiotów. Kąt dwuocznej paralaksy maleje wraz z oddalaniem przedmiotu od oczu. W nieskończoności kąt ten równy jest zero. Najbardziej precyzyjne poczucie stereopsji osiągane jest w przestrzeni do 10 m.
Paralaksa jednooczna jest elementem tworzącym stereopsję przy patrzeniu jednoocznym. Polega ona na obserwacji określonego przedmiotu pod coraz to innym kątem, co jest realizowane za pomocą tzw. ruchów kaskadowych oka. Przedmiot jest fiksowany coraz to innym polem siatkówki.
Obie paralaksy warunkują widzenie przestrzenne niezależnie od doświadczeń zdobytych w życiu osobistym, są zatem mechanizmami wrodzonymi.
WIDZENIE PRZESRZENNE I STEREOSKOPOWE
Jest ono również doskonalone w życiu osobniczym za pomocą sytuacji i zjawisk wyuczonych.
Takimi atrybutami poczucia głębi są:
Wielkość znanych przedmiotów - im dalej od oczu będzie usytuowany przedmiot, tym będzie mniejszy i odwrotnie
Przedmioty bliższe zasłaniają dalsze
Ukształtowanie cieni uwydatnia bryłowatość przedmiotu
Przejrzystość powietrza - przedmioty dalekie widoczne w zamgleniu
Przedmioty dalekie poruszają się wolniej niż bliskie
Przedmioty bliskie oglądane są z pewnym napięciem akomodacyjnym
Oczy akomodujące, obserwujące przedmiot bliski, nieostro widzą przedmioty poza nim
Przy obserwacji przedmiotów bliskich kąt konwergencji jest większy i zbieżność jest większa
Istnieje wiele sposobów i metod stwierdzenia obecności widzenia dwuocznego i stereoskopowego.
TEST WORTHA to jeden z najprostszych testów na obecność widzenia dwuocznego: z odległości 5 m badany obserwuje cztery kwadraty (dwa czerwone i dwa zielone) przez okulary czerwono-zielone (przed okiem prawym filtr czerwony, przed okiem lewym filtr zielony). Osoba nie mająca widzenia dwuocznego widzi tylko dwa kwadraty tj. czerwone - oko prawe, zielone - oko lewe. Osoba z widzeniem dwuocznym widzi wszystkie cztery kwadraty.
TABLICE STEREOSKOPOWE oglądane przez okulary polaryzacyjne. Osoba zwidzeniem dwuocznym widzi np. muchę (test „muchy”) bryłowato, a jej skrzydła „wychodzą z tła”. Natomiast osoby pozbawione widzenia stereoskopowego widzą ją płasko.
STEREOSKOPY: badany obserwuje trzy jednakowe drążki na jednolitym tle tak oświetlonym, aby nie powstawały cienie i półcienie ułatwiające ich wzajemne położenie. Środkowy drążek jest nieruchomy, natomiast boczne badany powinien ułożyć w pozycji drążka środkowego.
SYNOPTOFOR: urządzenie często używane do badań korespondencji siatkówek, zdolności jednoczesnej percepcji obrazów i widzenia stereoskopowego. Zasada badania polega na nakładaniu dwóch obrazów, przy czym każdy pochodzi z innego oka.