UDAR MÓZGU

U OSÓB STARSZYCH

Barbara Kasprzak
Dorota Łączyńska
Dorota Piernik
Romana Tomaszewska
Agnieszka Wnuk Zaparucha

Udar mózgu to szybko rozwijające się

zaburzenia ogniskowe funkcji mózgu,

które są wywołane uszkodzeniem naczyniowym.

UDAR MÓZGU (Wg WHO)

Ogniskowe lub globalne zaburzenie

czynności mózgu o patofizjologii

naczyniowej,

które występuje nagle i utrzymuje się

dłużej niż 24 godziny.

Schemat zawału mózgu z obrzękiem wokół i przemieszczeniem linii
środkowej (wg Wikipedii).

Udar mózgu jest ogromnym problemem

na całym świecie. W Polsce notuje się 75 tys.

przypadków zachorowań rocznie,

a około 30 tys. osób umiera.

Udar mózgu w Polsce, podobnie jak w innych

krajach, jest 3 co do częstości przyczyną

zgonów i główną przyczyną

niepełnosprawności wśród osób

po 40 roku życia.

Udar mózgu jest chorobą ludzi starszych.

Zachorowalność wzrasta dramatycznie

wraz z wiekiem.

U osób w wieku pomiędzy 45 a 55 rokiem

życia ryzyko udaru wynosi 1 na 1000 na

rok.

W wieku pomiędzy 65 a 75 rokiem życia

1 na 100, a po 85 roku życia 1 na 30.

Udar mózgu jest główną przyczyną

trwałego inwalidztwa i braku

samodzielności.

Udar mózgu dotyczy osób o 10 – 15

lat starszych od Zawałowców.

Średni czas przeżycia po incydencie

mózgowym – 7 lat.

CZYNNIKI RYZYKA

✗

Nawyki żywieniowe,

✗

Stosowanie używek (nikotynizm,

alkoholizm),

✗

Nadciśnienie tętnicze,

✗

Brak ruchu,

✗

Cukrzyca,

✗

Choroby serca ( głównie migotanie

przedsionków),

✗

Choroby naczyń,

CZYNNIKI RYZYKA c.d.

✗

Wiek (szczyt zachorowań po 65 roku

życia),

✗

Płeć (mężczyźni),

✗

Rasa (czarna),

✗

Choroby uwarunkowane genetycznie

PRZYCZYNY

Zaburzenia krążenia w mózgu

W 80% przypadków udar mózgu jest wywołany

niedokrwieniem, czyli zamknięciem naczynia, które

doprowadza krew do mózgu

Bezpośrednią przyczyną zaburzeń przepływu krwi

przez tętnice mózgowe są:

✗

Zatory,

✗

Zakrzepy,

✗

Zaburzenia hemodymaniczne

PRZYCZYNY c.d.

W 20% przypadków udar mózgu wywołany

jest krwotokiem do mózgu, bądź do

przestrzeni między mózgiem a czaszką.

OBJAWY

✗

Jednostronne osłabienie lub drętwienie kończyn,

✗

Zaburzenia w rozumieniu mowy lub niemożność

wypowiadania słów (afazja),

✗

Zaburzenia widzenia,

✗

Ból głowy,

✗

Nagłe, bardzo silne zawroty głowy często

połączone z zaburzeniami połykania, zaburzeniami

mówienia lub osłabieniem kończyn,

OBJAWY

✗

Zaburzenia przytomności (niedomoga pnia mózgu)

✗

- senność patologiczna,

✗

- głęboki sen patologiczny,

✗

- śpiączka

✗

Niedowład połowiczy (różny stopień, do porażenia

włącznie),

✗

Zaburzenia sterowania osiową motoryką ciała,

✗

Zaburzenia równowagi,

✗

Niedowidzenie najczęściej połowicze,

✗

Agnozja.

DIAGNOSTYKA

✗

Badanie neurologiczne i internistyczne,

✗

Badania

laboratoryjne:

stężenie

glukozy,

morfologia, OB, jonogram, sężenie mocznika i

kreatyniny, gazometria krwi żylnej, cholesterol

całkowity, koagulogram, CRP,

✗

Badania neuroobrazowe: KT głowy, MRI, SPECT

(tomografia emisyjna pojedynczych fotonów),

✗

Badania naczyniowe: USG tętnic śródczaszkowych

i pozaczaszkowych, angio-TK, angio-MRI, DSA

DIAGNOSTYKA

✗

Inne:

✗

- EKG,

✗

- RTG klatki piersiowej,

✗

- ECHO serca,

✗

- EKG metodą Holtera

POSTĘPOWANIE

✗

Diagnostyka

i

leczenie

prowadzone

przy

współudziale specjalistów różnych dziedzin,

✗

Uzyskanie

reperfuzji

mózgu

–

leczenie

trombolityczne – powinno być podjęte w ciągu 4,5

godzin,

✗

Intensywny nadzór w ostrym okresie udaru,

✗

Sprawna czasowo diagnostyka laboratoryjna,

✗

Intensywna opieka,

✗

Wczesna rehabilitacja

POWIKŁANIA

✗

Wzrost ciśnienia śródczaszkowego,

✗

Powikłania kardiologiczne,

✗

Nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego,

✗

Zaburzenia oddychania,

✗

Zaburzenia wodno – elektrolitowe,

✗

Zaburzenia metabolizmu glukozy,

POWIKŁANIA

✗

Infekcje układu oddechowego,

✗

Infekcje układu moczowego,

✗

Wzrost temperatury ciała,

✗

Zakrzepica żył głębokich i zatorowość płucna,

✗

Odleżyny.

Po przebytym udarze nawroty następują bardzo

często.

W ciągu roku aż 10% chorych doznaje

powtórnego udaru, a w ciągu 5 lat – aż 40%

chorych.

ZAPOBIEGANIE POWTÓRNYM

UDAROM

Wystąpieniu nawrotowi udaru można skutecznie

zapobiegać.

Wybór leczenia zależy w dużym stopniu od typu

przebytego udaru.

Najczęściej stosuje się leki przeciwpłytkowe np.

kwas acetylosalicylowy.

Stosuje się także leki obniżające krzepliwość

krwi.

Wykonuje się również operacje tętnic szyjnych.

ZAPOBIEGANIE POWTÓRNYM

UDAROM

Bardzo ważne jest leczenie czynników ryzyka

udaru.

W tym wypadku najważniejszą rolę odgrywa

leczenie

nadciśnienia,

hiperlipidemii

i

cukrzycy, obniżenie wagi ciała, zaprzestanie

palenia

papierosów,

ograniczenie

picia

alkoholu.

NARODOWY PROGRAM

PROFILAKTYKI I LECZENIA UDARU

MÓZGU

✗

Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Udaru

Mózgu jest realizowany od 1997 roku,

✗

Program został włączony przez Ministerstwo

Zdrowia do programów polityki zdrowotnej,

✗

Koordynatorem Programu jest Instytut Psychiatrii i

Neurologii w Warszawie w ścisłej współpracy z

Konsultantem Krajowym ds. Neurologii oraz

zespołem ekspertów w dziedzinie udaru mózgu

NARODOWY PROGRAM

PROFILAKTYKI I LECZENIA UDARU

MÓZGU

✗

Celami programu są:

✗

- ograniczenie zachorowalności na udary mózgu,

✗

- zmniejszenie śmiertelności w przebiegu tej

choroby,

✗

- poprawa jakości życia chorych po udarze,

✗

-

rozpoznanie

i

monitorowanie

sytuacji

epidemiologicznej dotyczącej udaru mózgu

NARODOWY PROGRAM

PROFILAKTYKI I LECZENIA UDARU

MÓZGU

Powyższe cele są realizowane poprzez:

✗

Zwiększenie liczby specjalitycznych placówek

leczenia (oddziałów udarowych i neurologicznych

przychodni naczyniowych),

✗

Rehabilitację chorych z udarem mózgu,

✗

Szerokich działań edukacyjnych i profilaktycznych,

NARODOWY PROGRAM

PROFILAKTYKI I LECZENIA UDARU

MÓZGU

Podstawową jednostką realizującą cele Programu jest

oddział udarowy, który powinien być

✗

Tworzony przez zespół specjalistów różnych

dziedzin,

✗

Wyposażony

w

aparaturę

umożliwiającą

intensywną opiekę medyczną,

✗

Mający dostęp przez całą dobę do badania

tomografii

komputerowej,

laboratorium

analitycznego, pracowni radiologicznej, badania

doplerowskiego,

NARODOWY PROGRAM

PROFILAKTYKI I LECZENIA UDARU

MÓZGU

✗

Mający

możliwość

szybkiej

konsultacji

kardiologicznej, neurochirurgicznej, radiologicznej i

anestezjologicznej,

✗

Mający

możliwość

prowadzenia

wczesnej

i

kompleksowej rehabilitacji

Dziękuję za uwagę