WSTRZYKNIĘCIA DOMIĘŚNIOWE

(i.m.)



Wstrzyknięcia domięśniowe

powinny być wykonywane w
mięśnie o dużej masie, w
bezpiecznej odległości od pni
nerwowych i naczyniowych



Igłę wprowadzamy pod kątem 90° w
stosunku do powierzchni ciała napinając
skórę między palcem wskazującym a
kciukiem (u osób wychudzonych
ujmujemy w fałd tkankę mięśniową –
igła nie oprze się wtedy o kość)



Wprowadzamy na głębokość ¾
długości igły



Przed podaniem leku zawsze
aspirujmy, aby upewnić się czy koniec
igły nie tkwi w naczyniu krwionośnym



W czasie iniekcji nie można zmieniać
położenia igły w tkankach



Jeżeli zachodzi potrzeba podania 2

leków, to przygotowujemy je w
dwóch strzykawkach i podajemy
oddzielnie w oddzielne miejsca



Zaleca się podawanie z

zachowaniem odpowiednich
przedziałów czasowych
(niejednoczasowo)



Zaleca się podawać domięśniowo

nie więcej niż 5ml



Szybkość wchłaniania 10 – 15

min.



Domięśniowo można podać

◦

roztwory wodne

◦

leki oleiste

◦

zawiesiny

Wskazania do podania leku
domięśniowo (i.m.)



Chory nie może przyjąć leku

doustnie



Ochrona/odciążenie przewodu

pokarmowego



Szybkie i silne zadziałanie leku

Miejsca wstrzyknięć
domięśniowych



M. pośladkowy średni



M. pośladkowy wielki



M. czworogłowy uda



M. naramienny

Sposoby wyznaczania
miejsca wstrzyknięcia i.m.

Iniekcja w m. pośladkowy średni
Metoda brzuszno-pośladkowa
(von Hochstettera)



Pozycja pacjenta – na plecach/na

boku, lekko zgięte kolana,
kończyna górna ułożona na
brzuchu

Iniekcja w m. pośladkowy średni
metoda brzuszno-pośladkowa
(von Hochstettera)



Iniekcja w prawy pośladek – palec

wskazujący układamy na prawym
kolcu biodrowym przednim górnym,
palec środkowy odsuwamy do tyłu
wzdłuż grzebienia biodrowego (palce
max rozsunięte) - wkucie w dolna 1/3
wyznaczonego przez palce trójkąta

Iniekcja w m. pośladkowy średni
metoda brzuszno-pośladkowa
(von Hochstettera)



Iniekcja w lewy pośladek – palec

środkowy układamy na lewym kolcu
biodrowym przednim górnym, palec
wskazujący odsuwamy do tyłu
wzdłuż grzebienia biodrowego (palce
max rozsunięte) - wkucie w dolna 1/3
wyznaczonego przez palce trójkąta

Iniekcja w m. pośladkowy średni
metoda Sachtlebena



Pozycja pacjenta – jak w poprzednim sposobie



Pielęgniarka stoi przed pacjentem – palec
wskazujący prawej ręki kładzie na grzebieniu
biodrowym tak, by kolec biodrowy przedni
górny leżał w „C” utworzonym przez palec
wskazujący i kciuk – wkucie na linii między
środkowym stawem palca wskazującego i
krętarzem większym poniżej grzebienia kości
biodrowej na szerokość:

◦

1 palca (ok. 2,5 cm) u dzieci o wzroście do 0,75 cm

◦

2 palców (ok. 5 cm) u dzieci o wzroście do 1,25 m

◦

3 palców (ok. 7,5 cm) u dorosłych

Iniekcja w m. pośladkowy wielki
okolica pośladkowa tylna
metoda kwadrantów



Pozycja pacjenta



Na brzuchu, palce stóp skierowane

do siebie

lub



Na boku – kończyna po stronie

iniekcji zgięta w kolanie, druga
wyprostowana

Iniekcja w m. pośladkowy wielki
okolica pośladkowa tylna
metoda kwadrantów



Od grzebienia kości biodrowej
prowadzimy pionową linię przez środek
pośladka - linię poziomą prowadzimy
od końca szpary pośladkowej do kolca
biodrowego przedniego górnego -
powstają 4 kwadranty



Wkucie wykonujemy w górny
zewnętrzny kwadrant

Iniekcja w m. czworogłowy uda
w okolicę uda



Pozycja pacjenta – na

plecach/boku/siedząca



Jedną rękę kładziemy na szerokość

dłoni poniżej krętarza większego,
drugą na szerokość dłoni powyżej
kolana - odwiedzione kciuki
wyznaczają linię pomiędzy nimi



Wstrzyknięcia dokonuje się w

środkowej 1/3 linii po zewnętrznej
stronie uda

Iniekcja w m. naramienny
w okolicę ramienia



Pozycja chorego na plecach/boku/siedząca



Ramię powinno być rozluźnione



Wstrzyknięcia dokonuje się w mięsień
naramienny po zewnętrznej stronie
ramienia (ramie nie powinno być skręcone)



Miejsce wkłucia wyznaczamy 2 – 3 palce
poniżej wyrostka barkowego łopatki



Wstrzyknięcia w mięsień naramienny
powinny być wykonywane WYJĄTKOWO!

Przeciwwskazania
do podania leków i.m



Stan zapalny, ropny w miejscu wstrzyknięcia



Zmiana patologiczna na skórze, np.
wysypka



Zwłóknienie w tkance
mięśniowej/podskórnej



Skłonność do krwawień lub leczenie
środkami przeciwzakrzepowymi



Podejrzenie zawału serca (ze względu na
ewentualne leczenie fibrynolityczne)



Wstrząs

Powikłania i zagrożenia i.m.



Ropień poiniekcyjny



Miejscowa reakcja alergiczna na podany lek



Jałowa martwica mięśni, zwłaszcza przy
stosowaniu kortykosterydów



Zwłóknienie i stwardnienie tkanki podskórnej,
zanik tkanki podskórnej, upośledzone
wchłanianie, bolesność wskutek częstych
wstrzyknięć w to samo miejsce



Szybsze wchłanianie i działanie leku wskutek
podania go do naczynia krwionośnego

Powikłania i zagrożenia i.m.



Krwiak podskórny wskutek przekłucia
naczynia krwionośnego



Podanie leku oleistego do naczynia
krwionośnego, co wiąże się z
niebezpieczeństwem zatoru tłuszczowego



Podanie leku w postaci kryształków lub
zawiesiny do naczynia krwionośnego →
niebezpieczeństwo wstrząsu
anafilaktycznego, zespołu Hoigne’a lub
zespołu Nicolau

Powikłania i zagrożenia i.m.



Podanie leku do tkanki tłuszczowej,

co powoduje zbyt długie
wchłanianie leku → martwica i
jałowy naciek



Uszkodzenie nerwu kulszowego

Zadania i kompetencje
pielęgniarki - wstrzyknięcia



Pielęgniarka wykonuje zabieg na

zlecenie lekarza - jest
odpowiedzialna za

◦

Przygotowanie pacjenta

◦

Przygotowanie sprzętu i jego
zabezpieczenie po wykonaniu zabiegu

◦

Wykonanie zabiegu

◦

Opiekowanie się pacjentem w trakcie
i po wykonaniu zabiegu

Zestaw do wykonania
wstrzyknięcia domięśniowego



Środek do dezynfekcji ampułek/fiolek



Gaziki jałowe do odkażania ampułek/fiolek



Plaster z opatrunkiem



Pojemnik na odpady



Pojemnik na zużyte igły i strzykawki



Rękawiczki jednorazowego użytku



3 igły – jedna do rozpuszczenia i/lub nabrania leku,
druga do wstrzyknięcia, trzecia zapasowa



Strzykawka dostosowana do dawki leku



Zlecony lek



0,9 % NaCl lub woda destylowana do rozpuszczania
leku w proszku w zależności od zaleceń producenta

Zestaw do iniekcji d-m

Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego



Sprawdzenie zlecenia lekarskiego



Poinformowanie pacjenta o celu,

istocie, przebiegu wstrzyknięcia
domięśniowego



Uzyskanie zgody pacjenta lub jego

opiekuna na wykonanie
wstrzyknięcia domięśniowego



Umycie higieniczne rąk

Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego



Przygotowanie zestawu do wstrzyknięcia



Sprawdzenie kompletności zestawu
przeciwwstrząsowego (gdy podajemy lek
w postaci zawiesiny)



Przygotowanie leku do podania

◦

Sprawdzenie wyglądu ampułki/fiolki i daty
ważności leku i rozpuszczalnika

◦

Nabranie igłą zleconej dawki
leku/rozpuszczenie leku

◦

Zmiana igły na strzykawce



Higieniczne mycie rąk

Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego



Polecenie przyjęcia pacjentowi

pozycji leżącej na boku lub brzuchu;
pozycja uwarunkowana jest stanem
lub wiekiem pacjenta



Założenie rękawiczek

jednorazowego użytku

Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego



Przygotowanie miejsca wkucia:

◦

ocena palpacyjna i wzrokowa miejsca
wkucia

◦

odkażenie miejsca wstrzyknięcia
domięśniowego



Przygotowanie suchego jałowego

gazika w zasięgu ręki

Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego



Naciągnięcie skóry w miejscu wkucia
między kciukiem a palcem wskazującym
lewej ręki



Uprzedzenie pacjenta o momencie wkucia



Wprowadzenie igły do tkanki pod kątem
90⁰ w stosunku do powierzchni skóry, na
głębokość równą

3

/

4

  długości igły



Wykonanie aspiracji

◦

odciągnięcie tłoka strzykawki lub odłączenie
strzykawki od nasady igły

Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego



Podanie zleconej dawki leku z
zastosowaniem jednakowego nacisku na
tłok i właściwej szybkości podawania leku



Utrzymywanie stałego kontaktu z
pacjentem, obserwowanie jego stanu



Usunięcie igły z tkanek, uciśnięcie
miejsca wkucia suchym gazikiem



Wyrzucenie igły, strzykawki, rękawiczek
do odpowiednich pojemników na odpady
medyczne

Etapy wykonywania wstrzyknięcia
domięśniowego



Założenie drugiej pary rękawiczek,

uporządkowanie zestawu zgodnie z
zasadami



Higieniczne mycie rąk



Udokumentowanie wykonania i.m.

w indywidualnej karcie zleceń
lekarskich

Obowiązujące zasady



Przestrzeganie zasad postępowania

aseptycznego i antyseptycznego:

◦

używanie jałowego sprzętu

◦

zachowanie jałowości leku

◦

zdezynfekowanie miejsca wkłucia



Wybranie miejsca wkłucia:

◦

dokładne określenie, np. w okolicy
pośladkowej tylnej

◦

ocena palpacyjna i obejrzenie miejsca
wkucia, ominiecie zmian patologicznych

Obowiązujące zasady



Sprawdzenie zgodności leku ze

zleceniem lekarskim



Przestrzeganie godzin podawania leku



Przygotowanie i podanie leku przez tę

samą osobę



Sprawdzenie położenia igły przez

aspirowanie



Wprowadzenie leku powoli



Stosowanie zasady reżimu sanitarnego

Zespół Hoignè



Rzadko występujący zespół

objawów neurologicznych takich
jak paniczny lęk z uczuciem
zagrożenia życia, halucynacje
(np. falujące i przeinaczone
otoczenie, szum, dzwonienie w
uszach), pobudzenie
psychoruchowe

Zespół Hoignè



Jest następstwem wprowadzenia

leku w postaci kryształków
zawiesiny do naczynia żylnego i
powstania mikrozatorów w
naczyniach mózgowych



Napad następuje w kilkanaście

sekund do 3 minut po iniekcji i może
trwać 15-60 min.



Postępowanie – Relanium 10 mg

i.m.

Zespół Nicolau



Wstrzyknięcie kryształków zawiesiny (np.
penicyliny) do tętnicy pośladkowej górnej-
nagły ból kończyny, zmiana zabarwienia
skóry, obrzęk; występuje głównie u dzieci



Objawy:

◦

Niedokrwienie w miejscu wstrzyknięcia –
zblędnięcie, sinomarmurkowe zabarwienie
skóry, obrzęk

◦

Zator tętnic kkd – bladość, obrzęk, ochłodzenie,
brak tętna na tętnicach, martwica tkanek

◦

Postępowanie – p/wstrząsowe, chirurgiczne

1g  1000 mg
0,1 g  100 mg
0,01 g  10 mg
0,001 g  1 mg

1mg  0,001 g
10 mg  0,01 mg
100 mg  0,1 g
1000 mg  1 g

Kolory “igieł”



Brązowa

– 0,45 mm – śródskórne



Pomarańczowa

– 0,5 mm –

śródskórne



Niebieska

– 0,6 mm – podskórne



Czarna – 0,7 mm – podskórne



Zielona

– 0,8 mm – domięśniowe



Żółta

– 0,9 mm – domięśniowe,

dożylne



Beżowa

– 1,1 mm – dożylne

Zasady obowiązujące przy
wstrzyknięciach domięśniowych -
jeszcze raz



Poinformowanie pacjenta o wstrzyknięciu i
uzyskanie zgody na wykonanie, stały kontakt
z pacjentem w czasie iniekcji



Sprawdzenie zlecenia i leku



Wybór optymalnego miejsca (mięsień) –
ocena wzrokowa i palpacyjna



Wybór odpowiedniego sprzętu (igła,
strzykawka)



Wykonanie wstrzyknięcia zgodnie z techniką

◦

Naciągnięcie skóry, wprowadzenie igły pod kątem
90° na ¾ długości, aspiracja, wolne podanie leku,
uciśnięcie miejsca wkucia, nie zmienianie pozycji
igły



Przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki



Udokumentowanie wykonania wstrzyknięcia