�� Praca pisemna na studia. Razem z
bibliografią około 5 stron.
�� Całość pracy  20 zł.
�� KOD pracy-PR8
�� Napisz
[e-mail]
SOKRATES i wartości przejawiające się w jego poglądach.
Sokrates- jeden z największych filozofów starożytności.
W okresie rozkwitu w Atenach sofistyki, wystąpił filozof, który
wbrew relatywizmowi sofistów usiłował odnalez
ć powszechne
zasady poznania i działania. Tym człowiekiem był Sokrates. Był
on myślicielem, który w nierozerwalny sposób zespolił się z
działaczem. Gdy tego wymagały potrzeby kraju, służył mu, jako
żołnierz i jako urzędnik1. Na ogół jednak Sokrates nie brał udziału
w sprawach państwowych, całkowicie poświęcił się natomiast
działalności nauczycielskiej, w której zresztą widział sens
swojego życia. Uczył bezinteresownie, działanie jego polegało na tym, że uczył ludzi cnoty,
ściślej mówiąc-rozumu, który miał w efekcie doprowadzić do osiągnięcia cnoty. Sokrates
1
Krońska I., Sokrates. Warszawa, Wiedza Powszechna, 2001
1
miał wielu zwolenników- uczniów, ale równolegle z nimi istniało grono osób, które uznaniem
go nie darzyły.
Podejście Sokratesa do własnej wiedzy i przekonań streszcza przypisywane mu słynne
zdanie "Wiem, że nic nie wiem" (gr. oida ouden eidos znane również z zapisu łacińskiego
scio me nihil scire lub scio me nescire). Tym samym Sokrates deklarował, że jest jedynie
miłośnikiem mądrości (filozofem) i poszukiwaczem prawdy oraz, że sam nie dysponuje
wiedzą, której mógłby nauczać. Odróżniał się tym od sofistów, którzy uważali się (zdaniem
Sokratesa bezpodstawnie) za znających prawdę i oferowali jej nauczanie2.
Sokrates nie pozostawił po sobie żadnych pism, uczył tylko ustnie. O jego nauce i
poglądach wiemy z pism jego uczniów, głownie z dialogów Platona oraz Wspomnień o
Sokratesie- Ksenofonta3. Arystoteles w swoich wywodach również napisał o Sokratesie i jego
zasługach dla filozofii. Po wszystkie czasy potomność widziała w Sokratesie ideał filozofa, a
w jego życiu i śmierci doskonałe wypełnienie obowiązków filozofa. Jego silna, zmysłowa
natura była zdominowana przez silną duszę. Sokratesa cechowała równość i pogoda
usposobienia, a także humor i łagodność.
Skrajny moralizm, połączony ze skrajnym intelektualizmem: cnota jest dlań celem
człowieka, a wiedza- generalnym środkiem, to tzw. s o k r a t y z m. Konsekwencją
sokratyzmu była nierozłączność szczęścia, rozumu i cnoty. Konsekwencja ta została przyjęta
przez wszystkie obozy póz
niejszej filozofii greckiej, które na tym fundamencie budowały
etykę. Przez następców Sokratesa została również przyjęta druga konsekwencja tj.: wiedza
jest zawarta w pojęciach ogólnych, więc  wiedza może być tylko ogólna. Następne stulecia
na tym właśnie fundamencie budowały teorię poznania. Wg Sokratesa, kto posiada wiedzę i,
co za tym idzie, cnotę, ten posiada największe dobro i dzięki temu jest właśnie szczęśliwy.
Poglądy Sokratesa.
Podobnie jak sofiści i większość ludzi tej epoki, Sokrates zajmował się tylko
człowiekiem, w którym interesowało go jedynie to, co uważał za najważniejsze, a zarazem
mogące być przedmiotem ulepszenia i reformy. Jak podaje Arystoteles, Sokrates  zajmował
się jedynie sprawami etycznymi, całą zaś przyrodą nie zajmował się wcale . Sokrates
2
Reale G., Historia filozofii starożytnej, T. 1. Wydawnictwo KUL, Lublin, 2000
3
Sinko.T., Sokrates i Ksenofont, Nakładem Towarzystwa Filozoficznego, 1902
2
podobno mawiał, że drzewa niczego nie mogą go nauczyć, uczą natomiast ludzie w mieście.
Pracował w obrębie dwóch obszarów: na polu etyki oraz logiki, którą z kolei uważał za
niezbędną dla etyki4.
�� Poglądy etyczne
Jeśli rzecz idzie o poglądy Sokratesa na polu etyki, można je sformułować w trzech
głównych tezach: 1) cnota jest dobrem bezwzględnym, 2) cnota wiąże się z pożytkiem i
szczęściem, 3) cnota jest wiedzą5.
1) Cnota jest dobrem bezwzględnym.  Cnota to starodawne pojęcie Greków,
rozumiane ogólnikowo, jako tężyzna życiowa, dzielność, sprawność w spełnianiu
zawodowych czynności. Sofiści jeszcze tak rozumieli cnotę i stwierdzali oni, że cnota
jest zaletą całkowicie względną, jest różna w odniesieniu do mężczyzny i kobiety,
inna dla dojrzałego człowieka, a inna dla młodego. Sokrates przeciwko temu
relatywizmowi zaoponował, wskazując na zalety uniwersalne dla całej ludności tj.
sprawiedliwość, odwaga czy panowanie nad sobą- to zalety zawsze i wszędzie.
Sokrates wytworzył nowe pojęcie cnoty przez to, że spośród zalet człowieka
wyodrębnił specjalne zalety moralne. Powszechność zalet określonych, jako cnota,
była jej zasadniczą cechą w nowym znaczeniu. Wszystko inne, co człowiek &
Chcesz uzyskać dostęp do całej pracy? Napisz podając
kod pracy na [e-mail]
4
Laertios D., Żywoty i poglądy słynnych filozofów, PWN, Warszawa, 2012
5
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, PWN, Warszawa, 2011
3