Samotne matki
Raport z badania ilościowego
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
1
Spis treści
" Informacja o badaniu......................................................................3
" Informacje na temat ośrodków...........................................................4
status prawno  finansowy
stan kadry
potencjalne z
ródła informacji na temat ośrodków
" Struktura społeczno-demograficzna mieszkańców..................9
" dzieci urodzone w ośrodkach
" struktura społeczno  demograficzna kobiet
" Historie osobiste.....................................................................................12
" sytuacja kobiet przed przeniesieniem się do ośrodka
" przyczyny zamieszkania w ośrodku
przemoc jako przyczyna
presja adopcyjna i aborcyjna jako przyczyny
" z
ródła informacji na temat ośrodka
" ocena decyzji
" ocena ośrodka
" plany na przyszłość
" podsumowanie
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
2
Informacja o badaniu
obszary
" podstawowe informacje na temat ośrodków
badawcze
" struktura demograficzna pensjonariuszek ośrodków
" z
ródła informacji na temat ośrodków
" przyczyny przebywania w ośrodkach ocena ośrodków
" indywidualne wywiady kwestionariuszowe
metoda
" próba ogólnopolska
lokalizacja
" kierownicy ośrodków  N=50
próba
" pensjonariuszki ośrodków  N=150 (z czego 38 wywiadów z
kobietami przybyłymi do ośrodków w ciąży i 112 z kobietami,
które skorzystały z pomocy ośrodka nie będąc w ciąży  podział
reprezentatywny dla sytuacji mieszkanek ośrodków)
Badanie
" SMG/KRC Poland-Media S.A. we współpracy z Fundacją Świętego
wykonane
Mikołaja
przez:
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
3
Informacje na temat ośrodków
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
4
Status ośrodków (1)
fundacje
100% 100% kuria
1
7
wpłaty klientów
zgromadzenie sióstr
20
90% 90%
sponsorzy
caritas
16
80% 80%
środki kościelne Tow. im. Brata Alberta
14
54%
samorzÄ…d
70% administracja rzÄ…dowa 70%
17
Monar
administracja
60% 60%
12
inne
50% 50% 8
21
40% 40%
16
30% 30%
10
20% 20%
38
10% 10% 20
0% 0%
y
ródła finansowania Organ nadzorujący
W Polsce jest 109 domów samotnej matki. Ponad połowa ośrodków prowadzona jest przez instytucje
związane z Kościołem.
baza: wszystkie ośrodki (relacja kierowników)
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
5
Status ośrodków (2)
100%
90%
inne
80%
40
70% placówka opiekuńczo-
wychowawcza
60%
10
ośrodek interwencji
50%
kryzysowej
12
40%
schronisko
30% 16
dom pomocy społecznej
20%
22
10%
0%
Status prawny
baza: wszystkie ośrodki (relacja kierowników)
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
6
Stan kadry ośrodków
100%
90%
brak
30
36
38 38
80%
44 44
więcej niż 5
70%
10
2
4
2-5 osób
60%
4
8
12 4
50%
16
1 osoba
18
40%
30% 60
58
24
52
48
20%
34
10%
16
0%
baza: wszystkie ośrodki (relacja kierowników)
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
7
r
y
g
g
o
n
o
t
o
l
l
k
g
a
o
j
u
a
h
r
c
d
t
c
o
e
s
y
s
p
n
s
i
k
p
i
n
w
o
c
a
r
p
Potencjalne z
ródła informacji na temat ośrodków
z
ródła informacji osoby kierujące
0% 50% 100% 0% 50% 100%
pracownik
98%
urzędy
80%
socjalny
kurator
84%
parafie
74%
policja
82%
media
74%
służba
80%
zdrowia
osoby
66%
prywatne
ksiÄ…dz
76%
ogłoszenia
na tablicach
32%
inne
58%
info.
baza: wszystkie ośrodki (relacja kierowników)
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
8
Struktura społeczno-demograficzna
mieszkańców ośrodków
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
9
Dzieci urodzone w ośrodkach
2000 2001 2002
liczba przyjętych kobiet 1098 1089 1068
liczba urodzonych dzieci 311 318 318
oddane do adopcji 12% 12% 13%
(% urodzonych)
oddane do rodzin zastępczych 3% 5% 8%
(% urodzonych)
oddane do domów dziecka 9% 11% 16%
(% urodzonych)
W ciągu ostatnich trzech lat nie zmieniła się ani liczba kobiet przyjmowanych rocznie do ośrodków, ani
liczba rodzących się tam dzieci. Stała pozostaje też proporcja dzieci oddawanych do adopcji.
Wzrasta natomiast liczba dzieci oddawanych do rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo 
wychowawczych.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
10
Struktura społeczno  demograficzna pensjonariuszek
kobiety matki z
przyjęte w dziećmi
ciąży
dzieci
pierwsza ciąża 56% średnia
liczba dzieci
kolejna ciąża 44%
1.8
wiek
poniżej 16 lat 5% 3%
16-18 lat 10% 6%
18-25 58% 42%
powyżej 25 lat 27% 49%
praca
stała na pełny etat 1% 6%
stała na część etatu 1% 2%
prace dorywcze 5% 8%
bezrobotna 70% 77%
uczennica / studentka 23% 7%
baza: wszystkie pensjonariuszki (relacja kierowników)
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
11
Historie osobiste
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
12
Sytuacja przed przeniesieniem się do ośrodka
z partnerem
8%
21%
3%
bez partnera u własnej rodziny
potencjalne
wsparcie ze
strony
z partnerem i jego rodzinÄ…
bliskich
15%
z partnerem i własną rodziną
sama
brak wsparcia
w ośrodku opiekuńczo / wychowawczym
7%
wsparcie
27%
instytucjonalne
w innym ośrodku pomocy społecznej
5%
inne
14%
baza: wszystkie pensjonariuszki
Przynajmniej teoretycznie większość pensjonariuszek (59%) miała przed przeniesieniem się do ośrodka
wsparcie ze strony bliskich  mieszkała z partnerem lub własną rodziną.
Kolejne 12% dysponowało wsparciem instytucjonalnym.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
13
Przyczyny przebywania w ośrodku  relacja kierowników ośrodków
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
przemoc ze strony
73%
partnera
70%
przemoc ze strony
przemoc 18%
rodziny partnera
11%
przemoc ze strony
10%
rodziny pensjonariuszki
12%
przyczyny
38%
utrata dachu nad głową
ekonomiczne 51%
skrajnie złe warunki
39%
mieszkaniowe
29%
utrata
porzucenie przez
17%
wsparcia
partnera
27%
2%
presja aborcyjna
presja adopcyjna
baza: wszystkie
5%
lub adopcyjna
pensjonariuszki w relacji
opiekunów
0%
presja aborcyjna
matki kobiety w ciąży
3%
Według relacji kierowników przyczyny korzystania z opieki ośrodka przez kobiety w ciąży i samotne matki są
bardzo podobne. Dominującą przyczyną jest przemoc (szczególnie ze strony partnera) na drugim miejscu
wymieniane sÄ… przyczyny ekonomiczne.
Interesujące, że same pensjonariuszki dużo rzadziej wymieniają przemoc (patrz następny slajd)  przyczyny
ekonomiczne są w ich przekonaniu dominujące. Może to oznaczać, że znaczna część kobiet
doświadczających przemocy nie uważa jej za wystarczający powód, by skorzystać z pomocy.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
14
Przyczyny przebywania w ośrodku  relacja pensjonariuszek
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
osoby dopuszajÄ…ce siÄ™ przemocy
49%
utrata mieszkania
28%
80%
przyczyny
49%
utrata środków do życia
70%
19%
ekonomiczne
wobec kobiety
60%
27%
wobec dzieci
skrajnie złe warunki miszkaniowe
10%
50%
36%
przemoc wobec kobiety 40%
21%
przemoc
30%
16%
przemoc wobec dzieci
5%
20%
21% 10%
wyrzucenie z mieszkania
utrata 7%
0%
wsparcia
17%
porzucenie przez ojca dziecka
partner rodzina rodzina
3%
kobiety partnera
17%
presja adopcyjna
presja aborcyjna
2%
lub adopcyjna
7%
presja aborcyjna
W ¾ przypadków stosowanie
1%
przemocy wiązało się z
7%
namowy/prośby dziecka
1%
alkoholizmem.
5%
choroba psychiczna partnera
1% wszystkie wymienione
baza: kobiety, które wymieniły przemoc jako
przyczynę przebywania w ośrodku
najważniejsza przyczyna
baza: wszystkie pensjonariuszki
Podstawowe przyczyny przebywania w ośrodku to przyczyny ekonomiczne  wymieniane jako
najważniejsze przez blisko 60% respondentek.
Drugą z kolei najważniejszą przyczyną jest przemoc (c.a. 30%), przede wszystkim ze strony partnera i
przede wszystkim w stosunku do kobiety.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
15
Przemoc jako przyczyna przebywania w ośrodku
rodzaj przemocy
osoby dopuszczające się użycia przemocy doświadczanej ze strony partnera
80%
94%
90%
70%
wobec dzieci
60%
wobec kobiety
50%
55%
48%
40%
30%
19%
20%
10%
0%
psychiczna fizyczna ekonomiczna zagrożenie seksualna
rodzina rodzina partner
życia
partnera kobiety
baza: kobiety, które przemoc wobec siebie lub dzieci baza: kobiety, które wymieniły przemoc ze strony partnera wobec siebie (za mała
wymieniły jako przyczynę przebywania w ośrodku próba dla analizowania typu przemocy wobec dzieci / ze strony innych osób)
Niemal wszystkie spośród kobiet, które doświadczyły wobec siebie przemocy ze strony partnera wymieniły
zarówno przemoc psychiczną (ubliżanie, poniżanie), jak i fizyczną (bicie), przy czym blisko połowa oceniła
tę przemoc jako zagrażającą życiu.
W zestawieniu z faktem, że tylko część kobiet doświadczających przemocy wymienia ją jako przyczynę
oddania się pod opiekę ośrodka, może to oznaczać, że dla bardzo wielu kobiet dopiero skrajna przemoc
stanowi autonomiczny powód ucieczki.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
16
Próby radzenia sobie z przemocą
rodzaj podejmowanych prób
85%
do pracownika opieki 53%
60%
na policjÄ™ 47%
do rodziny / przyjaciół 44%
38%
32%
do instytucji społecznych 29%
do sąsiadów 18%
17%
do księdza 13%
baza: kobiety, które zwracały się o pomoc
brak prób groz
ba wezwania groz
ba prośby zwracanie się o
policji porzucenia pomoc
baza: kobiety, które przemoc wymieniły jako przyczynę przebywania w ośrodku
Podstawowym sposobem radzenia sobie z przemocą jest zwracanie się o pomoc na zewnątrz  głównie do
instytucji (opieki społecznej lub na policję). Ponad połowa doświadczających przemoc kobiet nie prosiła o
pomoc bliskich.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
17
Presja adopcyjna i aborcyjna jako przyczyny przebywania w ośrodku
silna presja ze strony
rodziny kobiety
przede wszystkim
Å‚agodna forma
jedna z przyczyn
(perswazje,
uwaga: bardzo mała
namowy), głównie
najważniejsza przyczyna
próba!
ze strony rodziny
kobiety
17%
Ok. 1/5 pensjonariuszek w ciąży
rozważało możliwość jej
przerwania. Nie zdecydowały się z
powodu:
7%
2%
" wyrzutów sumienia
1%
" lęku przed zabiegiem
presja adopcyjna presja aborcyjna
" braku pieniędzy na zabieg.
baza: wszystkie pensjonariuszki
Presji adopcyjnej doświadczyła blisko 1/5 pensjonariuszek, presja aborcyjnej  7%. Jednak jako główny
powód przebywania w ośrodku obie te przyczyny wymieniane są przez bardzo niewielką liczbę
pensjonariuszek.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
18
Poszukiwanie informacji na temat ośrodka
aktywne vs. pasywne
gdzie szukano informacji
poszukiwanie informacji
brak wpływu na dezycję
0% 10% 20% 30% 40%
przypadek
kurator / pracownik opieki 35%
aktywne poszukiwanie
instytucje społeczne 30%
informacji
rodzina / znajomi 27%
31%
ksiÄ…dz 10%
58%
policja 6%
książka telefoniczna 5%
11%
lekarz / pielęgniarka 5%
baza: wszystkie pensjonariuszki baza: pensjonariuszki, które same szukały informacji
Większość pensjonariuszek  blisko 60% - aktywnie poszukiwało informacji na temat możliwości pomocy. W
większości zwracały się o nią do pracowników opieki społecznej / kuratorów, instytucji społecznych i rodziny /
znajomych.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
19
Ostateczne z
ródło informacji na temat ośrodka
skąd dowiedziano się o ośrodku
0% 10% 20% 30% 40% 50%
pracow nik opieki
41%
rodzina / znajomi
26%
ksiÄ…dz
6%
kurator
5%
lekarz / pielęgniarka
4%
prasa
3%
policja
1%
ogłoszenie na tablicy
1%
informacyjnej
baza: wszystkie pensjonariuszki
Faktycznie najczęstszym z
ródłem informacji o ośrodku jest pracownik opieki społecznej, w drugiej
kolejności  rodzina lub znajomi pensjonariuszki.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
20
Ocena decyzji
dlaczego nie wcześniej
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
brak potrzeby
31%
liczenie na poprawÄ™ 32%
bariery
psychiczne
ocena momentu
lęk przed zemstą
3%
podjęcia decyzji
lęk przed utratą dzieci
3%
pochopna 2%
niewiedza o istnieniu ośrodków 17%
bariery
informacyjne
we właściwym
nieznajomość procedur szukania pomocy
13%
momencie 66%
nieświadomość właśnych praw
6%
póz
no, ale
nie za póz
no 20%
dla dobra dzieci 8%
bariery
społeczne
wstyd
8%
za póz
no 12%
przyzwyczajenie
5%
podobny model wyniesiony z domu 1%
bariery
zależność finansowa od partnera
9%
baza: pensjonariuszki z dziećmi
ekonomiczne
Swoją decyzję za pochopną uważa znikoma liczba respondentek, większość uważa, że podjęła ją we
właściwym momencie.
Podstawowym powodem, dla którego decyzja o przeniesieniu się do ośrodka nie została podjęta wcześniej
było łudzenie się nadzieją na poprawę. W drugim rzędzie największe znaczenie miały bariery informacyjne
 niewiedza o istnieniu ośrodków i sposobach ich poszukiwania.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
21
Ocena ośrodka
-60% -40% -20% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
85%
dach nad głową
65%
wszystkie
79%
odpoczynek, spokój
7%
najważniejsza
79%
schronienie przed przemocÄ…
8%
67%
pomoc/porada prawna
1%
56%
dobre warunki dla dzieci
6%
54%
inne kobiety
3%
53%
czas na formalności
3%
43%
wsparcie personelu
5%
6%
niesympatyczny personel
7%
współlokatorki
14%
płacenie za pobyt
17%
regulamin
20%
brak intymności
38%
tymczasowość
baza: wszystkie pensjonariuszki
W ośrodku kobiety zdecydowanie najbardziej cenią sobie schronienie  dach nad głową, spokój i brak
przemocy. Wady ośrodka to głównie poczucie tymczasowości, brak intymności i konieczność
przestrzegania regulaminu.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
22
Plany na przyszłość
matki z kobiety total
Ta proporcja pokrywa
dziećmi w ciąży się również z
szacunkami
sama z dzieckiem 61% 16% 49%
kierowników ośrodków
(wg. nich 7% będących
z dzieckiem i partnerem 16% 53% 25%
w ciąży kobiet zamierza
oddać dzieci do
nie wiadomo 13% 11% 13%
adopcji).
wrócić tam, gdzie przedtem 7% 5% 7%
Jednak faktycznie do
adopcji / domów
z dzieckiem u rodziny 1% 5% 2%
dziecka oddawanych
oddać dziecko do adopcji i wrócić 1% 5% 2% jest 25% dzieci
urodzonych w
tam, gdzie przedtem
ośrodkach, kolejnych
oddać dziecko do adopcji i 0% 5% 1%
5% - do rodzin
zamieszkać samej zastępczych.
Większość kobiet zamierza po opuszczeniu ośrodka zamieszkać z dziećmi  matki planują głównie
mieszkanie tylko z dziećmi, kobiety w ciąży  również z ojcem dziecka.
Tylko 3% kobiet planuje oddanie dzieci do adopcji. Rzeczywistość jest mniej optymistyczna  do adopcji
lub domów dziecka trafia 25% dzieci urodzonych w ośrodkach, kolejnych 5% zostaje oddanych do rodzin
zastępczych.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
23
Podsumowanie
matki z dziećmi kobiety w ciąży
" Matki z dziećmi stanowiÄ… okoÅ‚o ¾ wszystkich " Kobiety w ciąży stanowiÄ… okoÅ‚o ź wszystkich
kobiet przebywających w ośrodkach. kobiet przebywających w ośrodkach.
" Generalnie podstawowe przyczyny przebywania " Generalnie przyczyny przebywania w ośrodku są
w ośrodku to przyczyny ekonomiczne, w dalszej podobne w przypadku kobiet w ciąży do przyczyn
kolejności wymieniana jest przemoc, głównie ze podawanych przez pozostałe pensjonariuszki 
strony partnera. Stosunkowo istotnÄ… przyczynÄ… dominujÄ… przyczyny ekonomiczne, w dalszej
(choć rzadko podawaną jako najważniejsza) jest kolejności wymieniana jest przemoc, głównie ze
presja adopcyjna (18% matek z dziećmi). strony partnera.
" Generalnie kobiety uważają swoją decyzję za " Presja aborcyjna wymieniana jest bardzo niewiele
słuszną i podjętą we właściwym momencie. kobiet, znikoma liczba wymienia ją jako główną
Niemniej jednak znaczna część kobiet przyczynę korzystania z pomocy ośrodka. Jednak
prawdopodobnie podjęłaby ją wcześniej, gdyby ok. 1/5 kobiet rozważało możliwość przerwania
informacja na temat ośrodków i procedur ciąży  również niezależnie od presji ze strony
poszukiwania pomocy była łatwiej dostępna. innych.
" Większość samotnych matek liczy na zdobycie " W porównaniu do ogółu pensjonariuszek kobiety
niezależności i zamieszkanie samej wraz z w ciąży częściej liczą na to, że po porodzie
dziećmi. Rzadko która zamierza wrócić tam, gdzie zamieszkają wraz z dzieckiem i jego ojcem.
mieszkała wcześniej. Bardzo niewiele planuje (lub przyznaje się do
planowania) oddania dziecka do adopcji 
znacząco mniej, niż faktycznie taką decyzję
podejmuje.
FUNDACJA ÅšWI
TEGO MIKOA
AJA
24