FIZJOTERAPIA
dział lecznictwa, w którym stosuje się występujące w przyrodzie naturalne czynniki wytworzone przez różnego rodzaju urządzenia
dyscyplina klinicznej medycyny posługująca się swoistymi metodami leczenia, opartymi na różnych formach energii fizycznej występującej w środowisku
leczenie naturalnymi czynnikami
PODZIAŁ FIZJOTERAPII:
kinezyterapia (leczenie ruchem)
masaż
fizykoterapia
PRZECIWWSKAZANIA OGÓLNE
niewydolność krążenia
stany gorączkowe
stany wyniszczenia
ostre stany zapalne skóry i tkanek miękkich
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
TERMOTERAPIA = ciepłolecznictwo=leczenie temperaturą
dostarczenie do ustroju energii cieplnej głównie drogą przewodzenia i przenoszenia
zachodzi tu zjawisko przechodzenia energii ze źródła ciepła do organizmu
CIEPŁO
postać energii powodująca wzrost temperatury ciał ogrzewanych
energia bezładnego ruchu cząsteczek oraz energia wzajemnego oddziaływania atomów i cząsteczek
WYMIANA CIEPŁA
przenoszenie energii cieplnej z jednego ciała do drugiego (lub z jednej części ciała do drugiej)
PRZEWODZNIE CIEPŁA
wyrównywanie energii kinetycznej cząsteczek w wyniku ich bezpośredniego zderzenia (głównie ciała stałe)
PRZENOSZENIE CIEPŁA = KONWEKCJA
ruch części środowiska (gazowego lub ciekłego) o różnych temperaturach
środowisko o wyższej temperaturze ma mniejszą gęstość, jest lżejsze i unosi się do góry
ODCZYN USTROJU NA BODŹCE CIEPLNE
to odczyn ze strony naczyń krwionośnych:
rozszerzenie naczyń krwionośnych
poprawa krążenia
wydalanie elementów procesu zapalnego
ODCZYN ZALEŻY OD
natężenie bodźca
okoliczności fizyczne (towarzyszące oddawaniu ciepła)
możliwości termoregulacyjne ustroju
czas działania bodźca
powierzchnia bodźca
powierzchnia ciała, na którą działa bodziec
przewodnictwo cieplne otoczenia
PRAWO DASTRE'A MORATA
Bodźce termiczne (zimno i ciepło) działające na duże powierzchnie skóry powodują przeciwne do naczyń skóry zachowanie się dużych naczyń klatki piersiowej i jamy brzusznej
Naczynia nerek, śledziony i mózgu wykazują odczyn taki jak naczynia skóry
(na dole się rozszerzają na górze zwężają ; na skórze się kurczą w brzuchu się zwężają ; w mózgu, nerkach i śledzionie się nie kurczą)
RODZAJE ODCZYNÓW
Miejscowy
rozszerzone naczynia w miejscu działania energii
poprawa krążenia
wydalanie elementów procesu zapalnego
Ogólny
rozszerzenie naczyń całego organizmu
jeśli jest dużo dostarczanego ciepła i utrudnione oddawanie znaczne → podniesienie temperatury czyli przegrzanie
reakcja naczyń głębiej położonych zgodnie z prawem Dastre'a Morata
(środek się zwęża zewnątrz się rozszerza ; zew. się zwęża, wew. się rozszerza)
WPŁYW CIEPŁA NA ORGANIZM (działania miejscowe)
rozszerzenie naczyń krwionośnych
poprawa krążenia
działanie przeciwzapalne (stany przewlekłe nie zapalane)
działanie przeciwbólowe
zmniejszenie napięcia mięśniowego
WSKAZANIA DO TERMOTERAPII
RZS – re.... zapalenia stawów
ZZSK reumatyczne zapalenie stawów kręgosłupa
stany po urazach narządów ruchu (przewlekłe)
choroba zwyrodnieniowa stawów
choroby układu nerwowego , moczowego
choroby narządu rodnego
PRZECIWWSKAZANIA DLA TERMOTERAPII
ostre okresy chorób !
niewydolność krążenia
żylaki , zapalenie żył
nowotwory TERMOREGULACJA (36,6 °C , 37 °C w środku)
zaburzenia czucia
wyniszczenie organizmu
u osób starszych
choroba niedokrwienna serca, zawał
Regulacja CHEMICZNA
sterowanie przemianą materii , jej intensywność decyduje o ilości ciepła wytwarzanego przez tkanki
Regulacja FIZYCZNA
kontrola oddawanego ciepła drogą przewodzenia i promieniowania
decydują tu dwa podstawowe procesy wydzielania potu i zmiany stanu czynnościowego sieci naczyń krwionośnych skóry
Regulacja FIZYCZNA zależy od:
stosunek powierzchni ciała do objętości im większa powierzchnia tym lepsze oddawanie ciepła
warstwa powietrza pomiędzy skóra a ubraniem pełni role izolacyjną
izolujący wpływ tkanki tłuszczowej i skóry
stopień unaczynienia skóry
wartość przewodnictwa cieplnego otoczenia
warunki fizyczne do parowania potu
ruch powietrza ułatwiający oddawanie ciepła
REAKCJA ORGANIZMU NA :
przegrzanie zziębnięcie
rozszerzenie naczyń krwionośnych zwężenie naczyń krwionośnych
pocenie się wzmożenie przemiany materii
zwiększenie częstości oddechów skurcz mięśni przywłosowych (gęsia skórka)
ZASTOSOWANIE CIEPŁOLECZNICTWA W KOSMETOLOGII
pobudzenie lokalnego mikrokrążenia w skórze
eliminacja wraz z potem toksyn i niekorzystnych produktów przemiany materii
wpływ na uwodnienie skóry i gospodarkę wodno-elektroiową
poprawa przenikania przez skórę leków i kosmetyków
oczyszczanie gruczołów łojowych
wpływ na przemiany w podskórnej tkance tłuszczowej
hamowanie procesu zapalnego
stymulacja syntezy kolagenu i elastyny
wywoływanie pożądanych zmian napięcia elastyczności mięśni
zmniejszenie odczuwania bólu podczas zabiegów kosmetycznych np. przez miejscową krioterapię
ZABIEGI CIEPLNE
sauna
łaźnia sucha
parafina
KRIOTERAPIA
-obniżenie temperatury tkanek drogą przewodzenia lub przenoszenia
-trwa 3-4 minuty
MIEJSCOWA OGÓLNA
-obniżenie temperatury skóry i tkanek -oziębienie całego organizmu
leżących głębiej np. staw łokciowy
INTENSYWNOŚĆ krioterapii zależy od:
temperatury
sposobu oziębiania
czasu trwania (są to zabiegi krótkie)
powierzchni ciała
ODCZYN ORGANIZMU NA ZIMNO
I FAZA II FAZA
-skurcz naczyń krwionośnych -wzmożony przepływ krwi, dostarczanie
(najsilniejszy w kończynach, najsłabszy w głowie) ciepła do oziębionej okolicy
-zwolnienie oddechu -zmniejszenie napięcia mięśni i
pobudliwości włókien nerwowych
-skurcze mięśni
-odczyn podobny jak przy cieple
-wzmożenie czynności nerek
-zmniejszenie wydzielania potu
-zwiększenie napięcia mięśni i pobudliwości włókien nerwowych
DZIAŁANIE LECZNICZE
przeciwzapalne
przeciwbólowe
przeciwobrzękowe
zmniejszenie napięcia mięśni (faza II)
ZABIEGI KRIOTERAPEUTYCZNE
MIEJSCOWE OGÓLNE
-okłady -kriokomory
-zawijania
-aerozole oziębiające
-nadmuch schłodzonym powietrzem
-przy użyciu ciekłego azotu
WSKAZANIA do krioterapii MIEJSCOWEJ
stany po urazach i przeciążeniach (do 5 dni od urazu) – ostre
obrzęk po złamaniach, zwichnięciach i kręceniach - ostre
ostre zapalnie tkanek miękkich okołostawowych
reumatoidalne zapalanie stawów - ostre
stany bólowe w chorobie zwyrodnieniowej stawów
nerwobóle w okresie ostrym
stany wzmożonego napięcia mięśni przed kinezyterapią
oparzenia
ostry ból zęba
stany po zabiegach chirurgicznych w obrębie jamy ustnej, szczęki, żuchwy
wszystko co ostre (nieprzewlekłe) i boli
Krioterapia MIEJSCOWA w KOSMETOLOGII
zmniejszenie odczuwania bólu podczas zabiegów kosmetologicznych
zmniejszenie obrzęków spowodowanych innymi zabiegami kosmetycznymi np. depilacja woskiem
PRZECIWWSKAZANIA do krioterapii MIEJSCOWEJ
nadwrażliwość na zimno
choroby w których zimno jest czynnikiem wywoławczym np. Zespół Reynawda i inne
Zespół Sudecka
stany wyniszczenia, osłabienia
odmrożenia
zespół cieśni (np. nadgarstka)
uszkodzenie skóry w miejscu aplikacji
WSKAZANIA do krioterapii OGÓLNEJ
przewlekłe zapalenie stawów
łuszczycowe zapalenie stawów
splastyczny nieżyt oskrzeli
W kosmetologii → leczenie otyłości
PRZECIWSKAZANIA do krioterapii OGÓLNEJ
nadwrażliwość na zimno
choroby w których zimno jest czynnikiem wywoławczym np. Zespół Reynawda i inne
Zespół Sudecka
stany wyniszczenia, osłabienia
odmrożenia
zespół cieśni (np. nadgarstka)
uszkodzenie skóry w miejscu aplikacji (TAK JAK W MIEJSCOWEJ)
zapalenie miedniczek nerkowych, pęcherza moczowego
niewydolność krążeniowo-oddechowa
gorączka
ostre choroby infekcyjne
duże zmiany miażdżycowe i troficzne= odżywcze
klaustrofobia
ciąża
HYDRORERAPIA
-wodolecznictwo jest działem lecznictwa fizykalnego, w którym wykorzystuje się działanie wody na ustrój
-woda może być we wszystkich stanach skupienia → para wodna, ciecz, lód
CZYNNIKI ZABIEGÓW WODOLECZNICZYCH
Termiczny: Mechaniczny:
-działanie temperatury -ciśnienie hydrostatyczne
wody na organizm -ciśnienie hydrodynamiczne
-wypór -lepkość -spójność
Czynnik termiczny
Podział odczuwania wody
ZIMNA 8-20 C
CHŁODNA 21-27 C
LETNIA 28-33 C
CIEPŁA 34-37 C
GORĄCA 38-42 C
Działanie na organizm
WODA GORĄCA
KRÓTKOTRWAŁY skurcz naczyń, potem ich rozszerzenie
ZMNIEJSZENIE wydzielania mechanicznego
obniżenie ciśnienia krwi
zmniejszenie napięcia mięśni
działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne
WODA CIEPŁA
DŁUGOTRWAŁE rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry
ZWIĘKSZENIE wydzielania mechanicznego
obniżenie ciśnienia krwi
zmniejszenie napięcia mięśni
działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne
WODA ZIMNA
krótkotrwały skurcz naczyń, potem ich rozszerzenie
podwyższenie ciśnienia krwi
zwolnienie akcji serca, oddechu
wzmożenie wydzielania nerek
-wzmożenie napięcia mięśni
ĆIŚNIENIE HYDROSTATYCZNE (stojąca woda)
działa głównie w kąpielach i zwiększa się wraz z głębokością zanurzenia i gęstością wody
występuje najwyraźniej w pozycji stojącej, powoduje przesunięcie się krwi z żył skóry i jamy brzusznej do klatki piersiowej i układy żylnego do tętnic
ŻYŁY SKÓRY + JAMA BRZUSZNA → KLATKA PIERSIOWA
UKŁAD ŻYLNY → TĘTNICE
CIŚNIENIE HYDRODYNAMICZNE (woda w ruchu)
w przypadku stosowania ruchu wody np. w natryskach, kąpieli wirowej, masażu podwodnym itp.
strumień wody stanowi specyficzny masaż tkanek
WYPÓR WODY
zgodnie z prawem Archimedesa siła wyporu zależy od objętości wypartego przez cialo wody
jest to wykorzystywane w kinezyterapii w wodzie
LEPKOŚĆ
powstawanie oporu przeciwko siłom wewnętrznym
SPÓJNOŚĆ
jest wynikiem oddziaływania tzw sił spójności, które są wynikiem oddziaływania między cząsteczkami wody
INTENSYWNOŚĆ
zależy od:
powierzchni zanurzonego ciała
czasu trwania
ODCZYN USTROJU
zależy od:
wieku
płci
powierzchni ciała w stosunku do objętości
Dzieci i osoby wrażliwe są bardziej wrażliwe.
Osoby otyłe gorzej znoszą zabiegi gorące, a lepiej zimne, osoby szczupłe odwrotnie.
ODDZIAŁYWANIE ZABIEGÓW WODOLECZNICZYCH
wynikiem reakcji naczyniowej na zabieg o zmiennej temperaturze wody jest znaczna poprawa efektywności zabiegu
systematyczne poddawanie się tym zabiegom poprawia znacznie wydolność wielu układów, szczególnie naczyń i serca, zwiększa odporność i sprzyja zharmonizowaniu pracy autonomicznego układy nerwowego
w kosmetologii poprawia ukrwienie skóry i drenażu żylno- limfatycznego
PODZIAŁ zabiegów wodoleczniczych
kąpiele
półkąpiele
natryski
polewania
nacierania
okłady
KĄPIELE
zimna, chłodnia, letnia, ciepła
kinezyterapeutyczna
parowa (łaźnia parowa)
wirowa
perełkowa
PÓŁKĄPIELE
ciepłe
gorące
NATRYSKI
ruchome: biczowy, wachlarzowy
stałe: deszczowy, płaszczowy, parowy
specjalne: podwodny (masaż podwodny)
POLEWANIA
całkowite
częściowe
NACIERANIA
całkowite
częściowe
OKŁADY
chłodzące
rozgrzewające
ELEKTROTERAPIA
-elektrolecznictwo → dział lecznictwa fizykalnego wykorzystujący do leczeni prąd stały oraz prądy o małej i średniej częstotliwości
PRĄD STAŁY
-prąd, który w czasie przepływu nie zmienia kierunku ani natężenia
Tkanki uwodnione lepiej przewodzą prąd !
DZIAŁNIE PRĄDU STAŁEGO NA ORGANIZM
-w tkankach powstaje ciepło
-rozszerzenie naczyń krwionośnych
-reakcja nerwów i mięśni
-zjawiska elektrokinetyczne i elektrochemiczne
POWSTAWANIE W TKANKACH CIEPŁA
ciepło powstaje w tkankach wskutek tarcia między ruszającymi się jonami a środowiskiem
ilość ciepła jest niewielka
istotniejszy wpływ wywiera podniesienie ciepłoty wskutek rozszerzenia naczyń krwionośnych pod wpływem prądu
ROZSZERZENIE NACZYŃ KRWIONOSNYCH
odczyn ten powoduje zaczerwienienie skóry
występuje najwyraźniej pod elektrodami
pod KATODĄ jest intensywniejszy, pod ANODĄ słabszy
REAKCJA NERWÓW I MIEŚNI
następuje zmiana pobudliwości pod wpływem prądu stałego
pobudliwość pod katoda wzrasta, a pod anoda maleje
anoda ma działanie przeciwbólowe
ZAJWISKA ELEKTROCHMICZNE ZJAWISKA ELEKTROKINETYCZNE
-powstanie odczynu zasadowego wokół -przesunięcie się względem siebie faz koloidu
katody i kwaśnego wokół anody tkankowego pod wpływem pola elektrycznego
OGÓLNE ZASADY ZABIEGU
ocena stanu skóry w miejscu zabiegu
skóra musi być czysta i zdrowa bez zmian chorobowych
przed zabiegiem należy skórę odtłuścić
RODZAJE ELEKTROD
płaskie i specjalne (stożki, kulki, grzybki, wałeczki)
WZAJEMNE UŁOZENIE ELEKTROD
podłużne ( prąd płynie bardziej powierzchniowo)
poprzeczne ( prąd oddziaływuje głębiej )
ODDZIAŁYWANIE TERAPEUTYCZNE ELEKTROD
CZYNNA (działanie terapeutyczne)
BIERNA (zamyka obwód prądu )
METODY WYKONYWANIA ZABIEGU
STABILNA ( elektrody są przytwierdzone nieruchomo )
LABILNA ( elektroda czynna jest przesuwana po ciele )
PODKŁADY : trochę większe od elektrod ok 1cm, ok 1,5cm grubości
DAWKI:
słabe 0,01 – 0,1 mA / cm2
średnie 0,1 – 0,3 mA / cm2
mocne 0,3 – 0,5 mA / cm2
PRZECIWWSKAZANIA
ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich
wypryski i procesy zapalne skóry
stany gorączkowe
wyniszczenie
nowotwory
porażenia spastyczne
ciąża
metalowe elementy w okolicy zabiegu
przy zabiegu na twarz :
zaostrzenie trądziku
bakteryjne i wirusowe infekcje
opryszczka
ropne zapalenie zębów i dziąseł
ZABIEGU PRZY UŻYCIU PRĄDY STAŁEGO
galwanizacja
jonoforeza = jontoforeza
kąpiele elektryczno – wodne
PRĄDY MALEJ CZĘSTOTLIWOŚCI
to prądy złożone z impulsów elektrycznych o różnym przebiegu i częstotliwości
od 0,5 do 500 HZ
TRZY GRUPY PRĄDÓW
prądy złożone z impulsów o prostokątnym przebiegu
prądy założone o trójkątnym przebiegu, ich odmiana jest prąd o impulsach w kształcie trapezu
prąd składa się z impulsów stanowiących połowę SINUSOIDY
PRAWO DU BOIS REYMONDA
przyczyna powstawania bodźca elektrycznego jest nie sam prąd lecz dostatecznie szybka zmiana jego natężenia w czasie
CELE TERAPII PRĄDAMI IMPULSOWYMI
PROSTOKĄTNE
elektrostymulacja mięśni zdrowych i nerwów
TRÓJKĄTNE
elektrostymulacja mięśni odnerwionych i mięśni gładkich, działanie przeciwbólowe
WSKAZANIA do stosowania prądów impulsowych
osłabienie mięśni w wyniku długotrwałego unieruchomienia
pobudzenie do skurczu mięśni odnerwionych – w fizjoterapii
jako pomocna metoda w kształtowaniu mięśni
terapia antycellulitowa – w kosmetologii
PRZECIWWSKAZANIA
ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich
wypryski i procesy zapalne skóry
stany gorączkowe
wyniszczenie
nowotwory
porażenia spastyczne
ciąża
metalowe elementy w okolicy zabiegu
na okolice serca i u osób z rozrusznikiem serca
przy zabiegu na twarz :
zaostrzenie trądziku
bakteryjne i wirusowe infekcje
opryszczka
ropne zapalenie zębów i dziąseł
PRĄDY DIADYNAMICZNE
prądy powstałe z nałożenia jednopołówkowego wyprostowanego prądu sinusoidalnie zmiennego na przebiegu prądu stałego
RODZAJE
DF MF CP LP RS MM
DZIAŁANIE PRĄDU DIADYNAMICZNEGO
bardzo przeciwbólowe
rozszerzone naczynia krwionośne ( najsilniej przy elektrodzie połączonej ujemnym biegunem ) jest silniejsze niż przy prądzie stałym
wpływ na mięśnie szkieletowe
stosowanie naprzemiennie CP i LP powoduje gimnastykę mięśnia co daje efekt obniżenia napięcia
MF – wzmożenie napięcia mięśni
DF – obniżenie napięcia mięśni
WSKAZANIA
zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa
nerwobóle
zapalenia okołostawowe
choroba zwyrodnieniowa stawów
stany po urazach narządów ruchu
porażenie obwodowe nerwów twarzowego
w kosmetologii:
poprawa mikrokrążenia
poprawa drenażu limfatycznego
zwiększenie napięcia mięśni
stymulacja procesów regeneracyjnych i wzmocnienie bariery ochronnej skóry
PRZECIWWSKAZANIA
ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich
wypryski i procesy zapalne skóry
stany gorączkowe
wyniszczenie
nowotwory
porażenia spastyczne
ciąża
metalowe elementy w okolicy zabiegu
na okolice serca i u osób z rozrusznikiem serca
przy zabiegu na twarz :
zaostrzenie trądziku
bakteryjne i wirusowe infekcje
opryszczka
ropne zapalenie zębów i dziąseł
DRGANIA ELEKTROMAGNETYCZNE
uzyskuje się dzięki zastosowaniu specjalnych układów elektrycznych
działają na ustrój w różny sposób
prądy wielkiej częstotliwości
pole elektryczne wielkiej częstotliwość
pole magnetyczne wielkiej częstotliwości
pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości
ZABIEGI LECZNICZE
prądy D'Arsonvala
diatermia krótkofalowa
terapuls
diatermia mikrofalowa
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ULTRADŹWIĘKI
to drgania mechaniczne o częstotliwości przekraczającej granice słyszalności ucha ludzkiego
w lecznictwie znajdują najczęściej zastosowanie ultradźwięki o częstotliwości
800, 1000, 2400 kHz
POCHŁANIANIE DŹWIĘKÓW
w tkankach, które zawierają dużą ilość wody (krew, tkanka nerwowa, mięśnie, skóra) fala dźwiękowa dociera głębiej
w tkankach słabo uwodnionych (tkanka tłuszczowa, kostna, chrzęstna, ścięgnista) fala ultradźwiękowa dociera płycej
fale krótsze o dużej częstotliwościach pochłaniane są na mniejszych głębokościach, dłuższe zaś na większych
PRAWO GROTTHUSA – DRAPERA
energia ultradźwięków wywołuje w tkankach odczyn, jeżeli zostanie przez nie w dostatecznej ilości pochłonięta
DZIAŁANIE BIOLOGICZNE ULTRADŹWIĘKÓW
ZMIANY MIEJSCOWE = PIERWOTNE
działanie mechaniczne → mikromasaż tkanek
działanie cieplne → w tkankach wytwarza się ciepło pod wpływem ultradźwięków
działanie fizykochemiczne → reakcje fizyczne i chemiczne pod wpływem ultradźwięków na poziomie tkankowym
ZMIANY OGÓLNE = WTÓRNE
przez nadźwiękawianie okolic korzeni, splotów czy zwojów nerwowych można uzyskać drogą odruchowa zmiany w odległych narządach i układach
LECZNICZE DZIAŁANIE ULTRADŹWIĘKÓW
przeciwbólowe
zmniejszenie napięcia mięśni
powstawanie związków aktywnych biologicznie
wpływ na enzymy ustrojowe
hamowanie procesów zapalnych
przyspieszenie wchłaniania tkankowego
wyzwalanie substancji histaminopodobnych w ilościach aktywnych biologicznie
DAWKOWANIE ULTRADŹWIĘKÓW
Prawo Arndta – Schultza
słabe - bodźce pobudzają
silne - hamują
najsilniejsze - niszczą tkankę
Obowiązuje zasada doboru minimalnej a jednocześnie optymalnej dawki
SŁABE 0,05 – 0,5 W / cm2
ŚREDNIE 0,5 – 1,5 W / cm2
MOCNE 1,5 – 2,0 W / cm2
(mocne stosuje się wyjątkowo rzadko)
METODY
-statyczna -dynamiczna
STOSOWANIE SUBSTANCJI SPRZĘGAJĄCYCH
gotowe preparaty żelowe
rzadziej parafina
WSKAZANIA DO ULTRADŹWIĘKÓW
zespoły bólowe np. pleców, krzyża
rwa kulszowa
choroby zwyrodnieniowe stawów
zespół bolesnego łokcia, barku
nerwobóle
blizny
w kosmetologii:
terapia antycellulitowa
usuwanie owłosienia
ożywianie komórek skóry
poprawa metabolizmu i napięcia skóry
terapia blizn
głębokie oczyszczanie skóry (peeling kawitacyjny)
PRZECIWWSKAZANIA DO ULTRADŹWIĘKÓW
nowotwory (5 lat po terapii)
ciąża / laktacja
czynna gruźlica
skazy krwotoczne
niewydolność krążenia
zaburzenia rytmu serca
rozrusznik serca
zaburzenia ukrwienia obwodowego
zakrzepowe zapalenie żył
ostre procesy zapalne i stany gorączkowe
ciężki stan ogólny i wyniszczenie
niezakończony wzrost kości (dzieci)
stany po terapii RTG
metal w ciele
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ŚWIATŁOLECZNICTWO = FOTOTERAPIA
dział fizykoterapii wykorzystujący biologiczny wpływ części promieniowania elektromagnetycznego zawartego w przedziale 200 – 15000 nm długości fali
RODZAJE PROMIENIOWANIA W ŚWIATŁOLECZNICTWIE
PODCZERWONE 760 – 15000 nm
WIDZIALNE 400 – 7460 nm
NADFIOLETOWE 200 – 400 nm
Prawo Grotthusa – Drapera
przemiany fotochemiczne układu reagującego wywołuje promieniowanie pochłonięte
na przebieg reakcji fotochemicznej nie ma wpływu promieniowanie odbite, przepuszczone lub rozproszone
promieniowanie PODCZERWONE IR
niewidzialne
emitowane przez rozgrzane ciała
IR - infra red
PODZIAŁ
IR A 770 – 1500 nm → krótkofalowe
IR B 1500 – 3000 nm → średniofalowe
IR C 3000 – 15000 nm → długofalowe
DZIAŁANIE BIOLOGICZNE PROMENIOWANIA IR
rozszerzone naczynia krwionośne
rozszerzenie naczyń głębiej położonych (prawo Dastre Morata)
przeciwzapalne
przeciwbólowe
przyspiesza przemianę materii
zmniejsza napięcie mięśni
IR A – poprawa krążenia, gojenie się ran, procesy naprawcze skóry
IR B – przeciwbólowe
ODCZYN
MIEJSCOWY OGÓLNY
-rumień cieplny (nierównomierny) -rozszerzenie naczyń krwionośnych całego org
-rozszerzenie naczyń występuje w trakcie -jeśli jest za dużo dostarczanego ciepła i
naświetlania wzrasta im dłużej naświetla, utrudnione oddawanie to następuje znaczne
ustępuje niedługo po zabiegu podniesienie temperatury czyli przegrzanie
WSKAZANIA DO ZABIEGÓW PROMIENIOWANIEM IR
przewlekłestany zapalne i rewolucjne stawów i części miękkich
zespoły bólowe
zapalenie nerwu trójdzielnego
stany po zapaleniach skóry i odmrożeniach
przydotowanie do masażu i kinezyterapii
PRZECIWWSKAZANIA DO ZABIEGU PROMIENIAMI IR
ostre okresy chorób !!!!!!
niewydolność krążenia
żylaki i zapalenie żył
nowotwory
zaburzenia czucia
wyniszczenie organizmu
u osób starszych (intensywnie)
skłonności do krwawień
ZASTOSOWANIE PROMIENI IR W KOSMETYCE
Lampa MININA
lampa ręczna
żarówki najczęściej niebieskie i czerwone
do intensywnego naświetlania bardzo małych powierzchni
Lampa SOLLUX
filtry NIEBIESKIE
działają łagodniej i powodują mniejsze przegrzanie
stosowane zwykle po zabiegach i na skóre wrażliwą
filtry CZERWONE
stosowane w celu większego przegrzania powierzchni skóry, szczególnie przed innymi zabiegami kosmetycznymi
WSKAZANIA DO STOSOWANIA FILTRÓW
NIEBIESKICH
odmrożenia
trądzik różowaty
rozszerzenie naczyń krwionośnych
nerwobóle
rozgrzanie skóry przed oczyszczaniem (skóra wrażliwa)
łagodzenie podrażnień
skóra sucha i wrażliwa
po złuszczaniu naskórka
po oczyszczaniu skóry
WSKAZANIA DO STOSOWANIA FILTRÓW
CZERWONYCH
odmrożenia (oprócz twarzy)
szybsze wchłonięcie nacieków zapalnych
ropnie mnogie pach przy czyraczności
blizny (zmiękczanie, wygładzanie)
cera sucha i gruba (rozgrzanie i oczyszczanie)
trądzik pospolity
uszkodzenie skóry
źle gojące się rany
DODATKOWO PRZECIWSKAZANIA FILTRÓ CZERWONYCH W KOSMETOLOGII
rozszerzone naczynia krwionośne
trądzik różowaty
+ te co w fizjoterapii
PROMIENIOWANIE NADFIOLETOWE ( UV ) = ULTRAFIOLETOWE
niewidzialne promieniowanie elektromagnetyczne UV
Podział:
UV A 400-315 nm
UV B 315-280 nm
UV C 280-200 nm
DZIAŁANIE PROMIENIOWANIA UV
rumień fotochemiczny
reakcja barwnikowa – tworzenie pigmentu
tworzenie związków przeciwkrzywiczych
działanie bakteriobójcze
RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY
to zaczerwienienie (rozszerzenie naczyń) w naskórku, najsilniej wywołują go UV B
Ewolucja RUMIENIA
okres utajony 1-6h
okres narastania 6-24h
okres ustępowania kilka h do kilku dni
RUMIEŃ CIEPLNY IR RUMIEŃ FOTOCHEMICZNY UV
-występuje w czasie napromieniowywania -ewolucja rumienia
-plamisty -jednolity
-niewyraźne granice -wyraźne granice
(jak przy opalaniu)
TWORZENIE PIGMENTU
występuje najsilniej po UV B i A
brunatny barwnik melanina → reakcja obronna skóry przed UV
opolenizna → IR, UV, światło widzialne
TWORZENIE ZWIĄZKOW PRZECIWKRZYWICZYCH
w organizmie występuje związek prowitamina D
pod wpływem pochłoniętego promieniowania UV o długości poniżej 320 nm tworzy się witamina D3
DZIAŁANIE BAKTERIOBÓJCZE
działanie bakteriobójcze wykazuja promienie o długości 250 – 270 nm
najlepiej 254 nm - zmiana w strukturze białek bakterii, zahamowanie procesów życiowch
ODCZYNY PRZEWLEKŁE
Stosowanie promieniowania UV przez wiele lat
nadmierne rogowacenie skóry
szybsze starzenie skóry
(uszkodzenie włókien kolagenowych i elastycznych)
nieczerniakowate nowotwory skóry
czerniak
WSKAZANIA SO STOSOWANIA PROMIENIOWANIA UV
profilaktyka: krzywica, wzmożenie sił obronnych ustroju
nieżyt górnych dróg oddechowych
krzywica
trądzik, łuszczyca, bielactwo
trudne gojenie się ran, owrzodznia
utrudniony wzrost kostny
niedoczynność gruczołów wydzielania wewnętrznego
stany rekonwalescencji
PRZECIWSKAZANIA DO STOSOWANIA PROMIENIOWANIA UV
+przeciwwskazania ogólne
zwiekszona wrażliwość na światło
nadczynność tarczycy
cukrzyca
obnizone ciśnienie krwi
padaczka
ostre stany zapalne skóry
liszaj rumieniowaty
znamiona barwnikowe, przebarwienia
WSKAZANIA DO STOSOWANIA W KOSMETOLOGII
łojotok twarzy i głowy
łysienie plackowate
łysienie na tle łojotokowym
odmrożenia
niektóre odmiany łuszczycy
czyraki
łojotokowe zapalenie skóry
trudno gojące się rany
wyprysk kontaktowy
PRZECIWWSKAZANIA DO KORZYSTANIA Z SOLARIUM
fotodermatozy
nowotwory złośliwe
nadciśnienie tętnicze
niewydolnosc krążenia
gruźlica
nadczynność tarczycy
padaczka
klaustrofobia
leki światło-uczulające
antybiotyki
hormony
osoby z licznymi piegmi i znamionami barwnikowymi
skóra wcześniej uzkodzona przez słońce
HELIOTERAPIA
wykorzystywana do celow leczniczych promieniowania słonecznego
skład widma slonecznego
59-65% IR
33-40% WIDZIALNE
1-2% UV
NATĘŻENIE PROMIENI SŁONECZNYCH
zależy od:
wysokość n.p.m.
pory roku
pora dnia
zachmurzenia
zawartość pary wodnej i pyłów w powietrzu
optymalne warunki
czyste powietrze
nad morzem i brzegiem wód
góry – śnieg
(odbiecie , rozproszenie)
ZASTOSOWANIE PROMIENI SŁONECZNYCH
czyraczność
łuszczyca
trądzik pospolity
ŚWIATŁO SPOLARYZOWANE
odmiana swiatlolecznictwa, w której używamy wysoko spolaryzowanej fali elektromagnetycznej o niskiej energii i szerokim spektrum fali
PILEROTERAPIA – piler – polarized
Polychromatic Incoherent Low Energy Radiation
spolaryzowane, polichromatyczne, niekoherentne, niskoenergetyczne promieniowanie
Polichromatyzm – szerokie spektrum fal o długości od 500 – 2500 nm
POLARYZACJA FALI ELEKTROMAGNETYCZNEJ
uporządkowanie kierunku natężenia pola
im wyższy stopień polaryzacji tym silniejszy wpływ na komórki
NIEKOHERENTNE - przebieg bodźców nie jest zsynhronizowany w czasie ani przestrzeni
GĘSTOŚĆ MOCY PROMIENISTEJ – im wyższa tym krótszy czas zabiegu
GĘSTOŚĆ ENERGII PROMIENISTEJ – gęstosć mocy pomnożona przez czas zabiegu
Najważniejszym efektem swiatła spolaryzowanego jest BIOSTYMULACJA
BIOSTYMULACJA
pobudzenie procesów biochemicznych i fizjologicznych za pomoca bodźca fizykalnego
np. za pomoca fali elektromagnetycznej
DZIAŁANIE ŚWIATŁA SPOLARYZOWANEGO (LAMPA BIOPTRON) !!!
przeciwbólowe
przeciwzapalne
regenerujące (b. silne; gojenie tkanek powierzchniowych głębokich )
uwalnia tlenek azotu NO z tkanek
poprawia odpornośc w stanach osłabienia i w gojeniu ran
hamuje zbyt silna reakcję odpornościową (niektóre choroby)
przyspiesza przemiane materii
przeciwobrzekowe
poprawa krążenia obwodowego
poprawa mikrokrążenia i parametrów krwi
biostymulacja
TECHNIKI ZABIEGOWE
technika BEZKONTAKTOWA
naświetlanie z odległości 1-5 cm
stosowana w przypadkach ran (odmrożenia, oparzenia, owrzodzenia), zakażeń skórnych
technika KONTAKTOWA
przystawienie promiennika lampy do skóry (bez ucisku i z uciskiem)
METODYKA ZABIEGOWA
oczyszczenie skóry z zabrudzeń i substancji
naświetlaniu podlegają tzw. punkty terapeutyczne i akupresurowe na dłoniach i stopach
2 razy dziennie ; w schorzeniach ostrych kilka razy dziennie z przerwami co 3-4 dni
1 impuls leczniczy trwa 2 minuty
czas zabiegu metodą kontaktową 4minuty , u dzieci 2 minuty
PRZECIWWSKAZANIA
nowotwory złośliwe
naświetlanie szyi w nadczynności tarczycy
padaczka
naświetlanie otwartych oczu
ciąża – brzuch
nadwrażliwość na swiatło
preparaty fotouczulające
WSKAZANIA
choroba zwyrodnieniowa stawów i kręgosłupa
choroby reumatyczne (RZS, ZZSK, toczeń, rumień)
zespoły przeciążeniowe
urazy (stłuczenia, naderwania wiązadeł, mięśni, ścięgien, skręcenia stawów)
zapalenia stawów i scięgien
bóle głowy
uciski nerwów
przeziębienie
zapalenie ucha
zapalenie zatok
zapalenie gardła
zapalenie oskrzeli
zapalenie nerwów i żył powierzchniowych i głębokich
schorzenia skórne (oparzenia, odmrożenia, rany pourazowe, odleżyny, stopa cukrzycowa, przewlekłe rany, owrzodzenia żylakowate, rany pooperacyjne)
wskazania W KOSMETOLOGII I DERMATOLOGII
łysienie plackowate
egzema
łuszczyca
trądzik młodzieńczy
stany zapalne skóry
profilaktyka opryszczki wargowej
uszkodzenia skóry
zmarszczki
AZS
U NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI
infekcje górnych dróg oddechowych
odparzenia
pieluszkowe zapalenie skóry
choroby skóry
CELE STOSOWANIA ŚWIATŁA SPOLARYZOWANEGO W KOSMETYCE
pomoc w leczeniu zapalnych i bolesnych schorzeń dermatologicznych
poprawa jakości skóry w kosmetyce i dermatologii estetycznej
BIOSTYMULACJA LASEROWA
LASER
wzmocnienie światła przez wymuszoną emisję promieniowania
LASEROTERAPIA – jest zaliczana do terapii światłem
PROMIENIOWANIE LASEROWE
proces fotochemiczny, opierający się na egzogennych i endogennych chromoforach pochłaniających światło laserowe
CHROMOFORY – hemoglobina i jej pochodne, melanina, enzymy, białka, woda
powoduje zmianę aktywności biologicznej enzymów i białek
CECHY PROMIENIOWANIA LASEROWEGO
monochromatyczność (jednobarwność)
kolimacja (równoległość)
koherentność (spójność)
polaryzacja
1. MONOCHROMATYCZNOŚĆ = JEDNOBARWNOŚĆ
zawiera fale o takiej samej długości (szerokośc linii widmowej jest bardzo mała)
lasery wytwarzające promieniowanie widzialne, emitują tylko jedną barwe wiązki promieniowania
2. KOLIMACJA = RÓWNOLEGŁOŚĆ
promienie tworzące wiązkę biegna równolegle
wiązka promieniowania laserowego nie rozprasza się i energia promieniowania może być transmitowana na bardzo duże odległości
3. KOHERENCJA = SPÓJNOŚĆ LAMPA BIOPTRON – jest niekoherentna
czasowa – promieniowanie charakteryzuje się jednakowa różnica faz w czasie
przestrzenna – każda wiązka promieniowania ma taki sam kierunek
4. POLARYZACJA
drgania kwantów promieniowania są całkowicie uporządkowane
ZJAWISKA JAKIM ULEGA PROMENIOWANIE LASEROWE
ODBICIE
występuje na granicy 2 ośrodków
zwierciadlane – gdy wiązka odbija się od powierzchni gładkich
dyfuzyjne – wiazka doznaje wielokrotnego odbicia od powierzchni niejednorodnych
ilość odbitego światła zależy od kąta padania i rodzaju tkanki
UGIĘCIE
zmiana kierunku rozchodzenia się wiązki laserowej, popżez różnicę współczynników załamania na granicy ośrodków
ABSORBCJA
pochłonięcie porcji energii dostarczanej przez wiazkę
ROZPRASZANIE
najczęściej podczas przejścia przez granicę organelli komórkowych, warunkiem rozproszenia niejednorodnosci ośrodka
TRANSMISJA
dojście wiązki w głąb tkanki, warunkiem jest znikome występowanie absorpcji rozproszenia
BIOSTYMULACJA LASEROWA
to pozytywna odpowiedz żywych tkanek na naświetlanie wiązką laserową o niskiej energii
polega na zewnętrznym naswietlaniu leczonego miejsca światłem lasera niskoenergetycznego w zakresie widma od 630 nm do 1100 nm
właściwości absorbcyjne tkanek skóry są niewielkie (okno optyczne skóry) – światło wnika na głębokosć kilku cm
cechą naświetlań biostymulacyjnych jest mała gęstość mocy i energii wiązki laserowej oraz stosunkowo długi czas naświetlania
przy biostymulacji nie następuje wyższy wzrost temperatury tkanek niż o 0,5 – 1 oC
EFEKTY PROMIENIOWANIA LASEROWEGO
PIERWOTNE
na poziomie reakcji biochemicznych, bioelektrycznych, bioenergetycznych
te efekty są przyczyna efektów wtórnych
WTÓRNE
przeciwbólowe
przeciwzapalne
biostymulacyjne
Efekty przeciwzapalne:
przyspieszenie wchłaniania obrzęków i wysięków
poprawa mikrokrązenia
rozszerzenie naczyń krwionośnych
stymulacja odporności
ułatwienie krążenia obocznego
Efekty przeciwbólowe
wzmożenie wydzielana endorfin, wzrost stężenia histaminy i serotoniny
stymulowanie regeneracji włókien nerwowych
wpływ na czynność błon komórek i wlókien nerwowych
zmiana stężenia transmiterów w synapsach
Efekty biostymulacyjne
poprawa krążenia, odżywienia, regeneracji
stymulacja syntezy białek
regeneracja nacyzn krwionośnych – neoangiopoeza
wzrost fibroblastów i włókien kolagenowych – przyspieszenie gojenia ran, poprawa właściwości nowego kolagenu
zrost komórek nerwowych ich regeneracja i regeneracja komorek oslonkowych Schwanna
stymulacja osteoblastów, zwiększenie zawartości wapnia i zwiększenie gęstości beleczek kostnych
zwiekszenie średnicy naczyń limfatycznych , wzrost przepływu chłonki, przyspieszenie rgeneracji naczyń limfatycznych
wpływ na układ odpornościowy przez pobudzenie aktywności żernej makro i mikro-fagów
wpływ na poziom hormonów i neuromediatorów
regeneracja mięśni poprzeczne prążkowanych
PRZECIWWSKAZANIA DO STOSOWANIA BIOSTYMULACJI LASEROWEJ
Bezwzględne
ciąża
choroby nowotworowe (+5 lat od wyleczenia)
Względne
zaburzenia wydzielania gruczołów dokrewnych (cukrzyca, tarczyca)
arytmia
niewydolność krązenia
zakażenia wirusowe i grzybicze
wysoka gorączka
choroby umysłowe
nadwrażliwość na światło / leki światło-uczulające
WSKAZANIA
rany pooperacyjne
owrzodzenia
przeszczepy skóry
choroby narządu ruchu
choroby skóry
medycyna sportowa, ortopedia, reumatologia, neurologia,
dermatologia, flebologia (nacz,krw) , stomatologia
PODZIAŁ LASERÓW W ZALEŻNOŚCI OD MOCY
mała moc : do 6mW – niskoenergetyczne
średnia moc : 7 – 500 mW – średnioenergetyczne
duża moc : powyżej 500 mW – wysokoenergetyczne
LASERY W MEDYCYNIE
wysokoneregetyczne (chorurgiczne)
do do destrukcji lub usuwania tkanek (cięcie, odparowanie, koagulacja)
np. usuwanie teleangiektazji, owłosienia, tatuaży, brodawek, przebarwień, zmian trądzikowych, blizn, w reumatologii, ortopedii, medycynie sportowej, stomatologii
do terapii fotodynamicznej – destrkcja tkanki z wykorzystaniem fotouczulaczy w leczeniu nowotworów
niskoenergetyczne – biostymulacyjne
WSKAZÓWKI METODYCZNE
okulary pacjent i kosmetolog z oslonięciem bocznym
ustawienie odpowiedniej odległości aparatury
dezynfekcja i oczyszczenie powierzchni skóry
różne metody i techniki aplikacji promieniowania (głowica lasera pod kątem 90o)
wyłączenie wiązki przed oderwaniem głowicy od ciała
zapisac technike i parametry do każdego pacjenta
METODYKA ZABIEGÓW BIOSTYMULACYJNYCH
rodzaje aplikacji
punktowa – do ręcznego naświatlania małych powerzchni
prysznicowa – so naświatlania większych powierzchnia
skaner – przemiatanie w sposób automatyczny większych powierzchni skóry
metody
bezkontaktowa
kontaktowa
ZASADY BHP
oznakowanie urządzenia, oznaczenie klasy lasera, czarne litery na zółtym tle
etykieta informacyjna wystepującego zagrożenia
okulary
unikac odbijających się powerzchni w pomieszczeniach, jasne farby niedające połysku, duże natężenie światła, aby zwęzić źrenice w pomieszczeniu nie nosić błyszczących ozdób
zabespieczenie lasera w kuczyk lub kod dostępu
znaki ostrzegawcze przy wejściu
jak najmniejsza liczba osob w pomieszczeniu
kontrola pracy lasera
przeszkolony personel
badania okresowe, okulistyczne presonelu
MDE – maksymalna dopuszczalna ekspozycja promieniowania laserowego, najwyższy poziom promieniowania niepowodujacy obrażeń skóry i ocz
NOZW – nominalna odległość zagrożeni wzroku; ograniczona odległość, poza którą nie ma zagrożenia
SZKODLIWE ODDZIALYWANIE PROMIENIOWANIA LASEROWEGO
OCZY
zapalne uszkodzenie rogówki „piasek pod powieką”
katarakta fotochemiczna
fotochemiczne i termiczne uszkodzenie siatkowki
poparzenie siatkówki
przymglenie rogówki
oparzenie rogówki
SKÓRA
rumień (oparzenie słoneczne)
działanie rakotwórcze
przyspieszenie starzenia się skory
zwiększona pigmentacja
ciemnienie pigmentu
reakcje fotoczułe
oparzenia skóry
BALNEOTERPIA
dział lecznictwa w którym wykorzystuje się naturalne tworzywa lecznicze
wody mineralne
peloidy
gazy
Lecznicze wody mineralne :
powstaje w wyniku wzbogacenia o składniki mineralne wód infiltrowanych
proces ten zachodzi szczególnie łatwo, jeśli woda w czasie przepływu napotyka łatwo rozpuszczalne skały
ważną rolę odgrywa dwutlenek węgla, który nadając wodzie charakter słabego kwasu, pomaga w rozpuszczaniu słabo rozpuszczalnych skał
Podział wód ze względu na zawartość MIKROSKŁADNIKÓW
HCO3 - wodorowęglanowe
Cl - chlorkowe
Na - sodowe
K - potasowe
Ca - wapniowe
Mg - magnezowe
żelazista arsenowa fluorkowa bromkowa jodkowa siarczkowa
krzemowa szczawa (zaw. CO2) radoczynna borowa
Podział wód ze względu na TEMPERATURĘ
chłodne - do 20 oC
cieplicze - powyżej 20 oC
Podział wód PORÓWNUJĄC TEMPERATURĘ WODY Z TEMPERATURA CIAŁA
hipotermalne 20 – 30 oC
izotermalne 35 – 40 oC
hipertermalne > 40 oC
Zabiegi z wykorzystaniem WÓD TERMALNYCH
kąpiele
wziewania
krenoterapia (picie wód)
KRENOTERAPIA - KURACJA PITNA
wolne popijanie (nie obciąża ukladu krążenia)
picie przez rurkę
dawka dobierana do masy ciala
na początku 100 ml / dzień
woda dobrana do schorzeniach
dzienna racja podzielona na kilka dawek
Działanie kuracji pitnej
MIEJSCOWE
przewód pokarmowy
związane z objętością wody, temperatur ilością i jakością chemiczną i biologiczną skład oraz odczyn
wpływ na wydzielanie błony śluzowej w przewodzie pokarmowym
na wchłanianie skladników treści pokarmowej
na czynności ruchowe ścian przewodu pokarmowego i dróg żółciowych
OGÓLNE
cały organizm
działanie farmakodynamiczne
wpływ na przemianę materii
zwiększone wydzielanie wody
przepłukanie nerek
uzupełnienie niedoboru poszczególnych pierwiastków
GAZY LECZNICZE
gazy dostają się do wód w wyniku zachodzących w skorupie ziemskiej procesów geochemicznych
najczęściej występuje dwutlenek węgla
największe znaczenie lecznicze ma siarkowodór, radon i dwutlenek węgla
PELOIDY
występują w przyrodzie tworzywa powstałe w wyniku naturalnych procesów geologicznych
po rozdrobnieniu i zmieszaniu z woda stosuje się je do celów leczniczych
pelos – błoto np. borowina
Podział PELOIDÓW
OSADY PODWODNE ZIEMIE LECZNICZE
abiolity - osady mineralne produkty wietrzenia minerałów
biolity - z ubstancji organicznej glinka , less
torfy , muły
BOROWINA
w Polsce stosuje się torfy lecznicze zwane borowinami
zawartość substancji organicznych : składniki ROŚLINNE NIE ROZŁOZONE
(lignina, celuloza, pektyny) oraz BITUMINY – zawierają substancje hormonalne o charakterze estrogenów , KWASY HUMUSOWE i HUMINOWE
zawierają wody w masie torfowej do 90 %
Cechy borowiny
duża pojemność cieplna
złe przewodnictwo cieplne
Lecznicze działanie borowiny
cieplne
rozszerzone naczynia krwionośne
przyspieszenie przepływu krwi
przeciwbólowo
przeciwzapalnie
+jak w cieplolecznictwie
mechanicznego
borowina uciska na skórę
chemiczne
działanie związków z borowiny
Zabiegi borowinowe
okłady
kąpiele
zawijania