CHOROBY NEUROLOGICZNE

Celem fizjoterapii jest przywrócenie choremu maksymalnej wydolności czynnościowej w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych bez pomocy innych.

• Złagodzenie dolegliwości wywołujących inwalidztwo, np. stanu kurczowego

• Wyćwiczenie zachowanych zmysłów aby mogły zastąpić utracone

• Zapobieganie przykurczom i zniekształceniom

• Utrzymywanie i zwiększanie ruchomości stawów

• Pomoc w akceptacji inwalidztwa i nauka życia z nim

Uszkodzenia górnego neuronu ruchowego:

• porażenia połowicze (spastyczne) - masaż klasyczny wykonywany lekko z zastosowaniem głaskania, delikatnego rozcierania i ugniatania

Nie wykonuje się: masażu segmentarnego, głaskań odsercowych, wibracji

• dziecięce porażenie mózgowe - masaż Shantala

Masaż Shantala

1. Dostarczenie wrażeń czuciowych o intensywności i ilości dostosowanej indywidualnie, stopniowo zwiększanych w kolejnych zabiegach

2. Najlepszy rezultat osiągnie masaż wykonywany przez osobę bliską (matka) - terapeuta obcy musi zostać poznany i zaakceptowany przez dziecko

3. Nie wykonywać masażu przed upływem 1 godziny po posiłku, najlepiej po 2

4. Pomieszczenie powinno być odpowiednio ogrzane (dziecko jest nagie)

5. W miarę możliwości utrzymywać z dzieckiem kontakt wzrokowy i słowny

6. Małe dzieci masujemy na własnych udach, większe na podłodze

7. Masaż wykonujemy lekko, wolno, w stałym rytmie bez odrywania dłoni od ciała

8. Każdy ruch powtarzamy od 3do 5 razy

9. Kolejność opracowywanych części ciała:

klatka piersiowa

kończyny górne

brzuch

kończyny dolne

grzbiet

twarz

Choroba Parkinsona (drżączka poraźna) - celem masażu jest poprawa krążenia i rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni. Stosujemy masaż ogólny lub samych kończyn, wykorzystując głaskanie delikatne rozcierania i ugniatania

Stwardnienie rozsiane (SM) - celem masażu jest usprawnienie krążenia i odżywienia tkanek zmienionych chorobowo. Stosujemy masaż ogólny lub samych kończyn, wykorzystując głaskanie delikatne rozcierania i ugniatania. Tylko w okresie remisji choroby.

Obwodowy układ nerwowy

• Nerwy obwodowe

• Sploty nerwowe

• Korzenie rdzeniowe

Przyczyny zmian patologicznych w obwodowym układzie nerwowym:

• Urazy mechaniczne (przecięcia, zgniecenia, stłuczenia, rozciągnięcia, niedokrwienie, częste mikrourazy)

• Procesy zapalne

• Procesy zwyrodnieniowe

Rozpoznanie - wywiad i badanie

• Porażenie wiotkie lub niedowład w obrębie mięśni zaopatrywanych przez dany nerw

• Upośledzenie czucia w tym samym obszarze

• Zaburzenia przewodnictwa nerwowego

• Zaburzenia naczynioruchowe

• Bóle i parestezje

• Ważne jest różnicowanie uszkodzeń nerwów przebiegających z porażeniami oraz z zapaleniami i nerwobólami

Zasady fizjoterapii urazowych uszkodzeń nerwów obwodowych:

• Zapobieganie przykurczom - uwaga! - w czasie masażu i ćwiczeń nie doprowadzać do nadmiernego rozciągania nerwu

• Zapobieganie zanikom mięśniowym

• Likwidowanie obrzęku

• Usprawnianie mięśni podczas powrotu nerwu do czynności

Porażenia nerwów obwodowych

Okres porażenia:

Jedyną terapią w tym okresie (5-12 dni) jest terapia spoczynkowa

Okres kompensacji:

W przypadku obrzęku wykonujemy drenaż limfatyczny.

W innych przypadkach opracowanie klasyczne.

Masaż klasyczny poniżej i powyżej miejsca uszkodzenia - miejsca uszkodzenia nie masujemy aby nie zaburzyć procesu regeneracji.

Poniżej uszkodzenia stosujemy delikatne głaskania, rozcierania, ugniatania i wibracje nieprzerywaną zwiększając stopniowo siłę i czas w trakcie kolejnych zabiegów.

Powyżej uszkodzenia stosujemy wszystkie techniki masażu klasycznego z wyjątkiem oklepywań.

Przy pojawieniu się oznak regeneracji nerwu dołączamy opracowanie miejsca uszkodzenia - stosując delikatne głaskanie i bardzo powierzchowne rozcieranie okrężne.

Różnicujemy masaż mięśni zdrowych stosując techniki rozluźniające i mięśni porażonych opracowywanych technikami pobudzającymi.

Okres adaptacji:

Główny nacisk na zwiększenie masy i siły mięśniowej oraz uaktywnienie przepływu krwi przez mięśnie porażone.

Masaż klasyczny mięśni szkieletowych (10 punktów).

Rwa barkowa (brachialgia)

Przyczyny: zmiany zwyrodnieniowe szyjnego odcinka kręgosłupa, wypadnięcie jądra miażdżystego, guzy rdzenia, urazy, zapalenia okołobarkowe, skurcze naczyniowe

- okres ostry - przyjmowanie odpowiednich pozycji ułożeniowych zmniejszających ból, leczenie farmakologiczne

- masaż w okresie późniejszym obejmujący:

• masaż karku i barku z uwzględnieniem okolicy łopatkowej

• masaż stawu ramiennego i mięśnia naramiennego po stronie chorej

• masaż ramienia

• masaż stawu łokciowego

• masaż przedramienia i ręki

Rwa kulszowa ( ischialgia)

podrażnienie korzonków L5 S1

- okres ostry - przyjmowanie odpowiednich pozycji ułożeniowych zmniejszających ból, leczenie farmakologiczne

• masaż w okresie późniejszym obejmujący:

• masaż dolnej części pleców

• masaż pośladków wykorzystując dużą ilość technik rozcierania okrężnego i ugniatania szczególnie po stronie chorej

• masaż tylnej strony kończyny dolnej na stronie chorej wykorzystując rozcieranie okrężne, poprzeczne i podłużne oraz ugniatania oburącz. Kończymy masaż duża ilością wibracji przerywanych i wstrząsania całą kończyną

Lumbago (postrzał)

zespół bólowy odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Przyczyny: zmiany zwyrodnieniowe krążków międzykregowych, zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych, choroba reumatyczna, również w przypadku skoliozy odcinka lędźwiowego, duży brzuch u ludzi otyłych, ciąża, nierówność kończyn dolnych

Okres ostry - nie jest wskazane przeprowadzanie jakichkolwiek rękoczynów - leczenie fizykalne i farmakologiczne

Okres późniejszy - wprowadzamy masaż pleców, pośladków

W przypadku promieniowania bólu na tylne strony ud również masaż tego miejsca

Choroba Bechterewa

przewlekła choroba zapalna obejmująca stawy biodrowe i barkowe, stawy kręgosłupa, stawy krzyżowo- biodrowe oraz tkanki okołokręgosłupowe

Okres ostry - tylko bardzo delikatny masaż mięśni przykręgosłupowych i grzbietu

Okres remisji choroby - masaż mięśni przykręgosłupowych i grzbietu za szczególnym uwzględnieniem okolic okołołopatkowych

Wskazany również masaż klatki piersiowej, połączeń mostka z żebrami oraz mięśni międzyżebrowych od mostka do kręgosłupa (w pozycji siedzącej)

Masaż kończyn górnych i dolnych

Psychospołeczne aspekty masażu

Masażysta Pacjent/Klient

INTERAKCJA

Wzajemne oddziaływanie na siebie osób, z których każda świadomie emituje i odbiera pewne zachowania, pomiędzy nimi dokonuje się proces wzajemnej komunikacji a ich zachowania są nawzajem przez siebie modyfikowane.

Rola społeczna

Ogół znormalizowanych, społecznie uzgodnionych, epizodów zachowań związanych z zajmowaną przez jednostkę pozycji społecznych

Pełnione role to ogół zachowań jednostki zajmującej w społeczności lub grupie określoną pozycję, będących indywidualnym sposobem podporządkowania się (lub nie) obowiązującym podmiot przepisom narzuconym mu z zewnątrz, a przetworzonym swoiście w jego osobowości.

Masażysta --------------- Pacjent

Wchodzą ze sobą w stosunek społeczny (interakcję), w której pozycje (role społeczne) są w miarę dokładnie określone.

Pacjent:

• Uraz, choroba zmieniły dotychczasowe normalne funkcjonowanie

• Ograniczenie możliwości samodzielnego realizowania swych potrzeb

• Uzależnienie od innych osób

• Ból

• Lęk - biologiczny (o życie i zdrowie) - społeczny (odrzucenie przez grupę, zepchnięcie na margines życia) - moralny (związany z własną sytuacją) - zachwianie dotychczasowych interakcji i zmiana pozycji i roli społecznej (zdrowy - sprawny, chory - niepełnosprawny)

• Czasowo lub trwale osoba niepełnosprawna

Reakcje osób dotkniętych chorobą, niepełnosprawnością:

1. rezygnacja, niewiara, apatia, bierność, poddanie się losowi

2. heroiczna wiara w odzyskanie zdrowia, powstrzymanie choroby, nadzieja na powrót do normalności, gotowość do współdziałania z terapeutą, bicie własnych rekordów nawet za cenę ogromnego wysiłku i bólu

Postawa pacjenta

wobec samego siebie, swych dolegliwości, walki o powrót do zdrowia

wobec terapeuty i osób najbliższego otoczenia:

dążność do kontaktu - unikanie kontaktu

współdziałanie - brak współdziałania

wyrozumiałość - bezwzględność

altruizm - egoizm

miłość - nienawiść

masażysta

nadrzędna rola społeczna wobec pacjenta

pacjent

podporządkowanie się zaleceniom, ścisłe współdziałanie i współpraca

pierwszy kontakt masażysty i pacjenta

• z dokumentacji

• opinia innych osób

• kształtowanie się wzajemnych oczekiwań względem siebie

• obserwacja

• wyczuwanie stanów emocjonalnych

Humanistyczne tradycje medycyny nakazują dostrzegać w chorym nie tylko „przypadek” lecz także człowieka.

Leczymy nie abstrakcyjną, wyizolowaną chorobę a chorego człowieka.

Podmiotowe a nie przedmiotowe podejście do pacjenta.

wysłuchać, zrozumieć, doradzić, przemilczeć

Rozmowa psychologiczna - swego rodzaju wywiad z pacjentem, dająca większy margines swobody wypowiedzi, której celem jest uzyskanie informacji na interesujący nas temat

Warunki oddziaływanie psychoterapeutycznego r.p.:

• wzajemne poznanie się

• przekonanie pacjenta o naszym zainteresowaniu jego problemami

• dyskrecja

• zaufanie

• życzliwość

• wyrozumiałość

• odpowiednie prowadzenie rozmowy

• obserwacja mimiki, gestów, przyjmowanych pozycji ciała

Lęk biologiczny - ból

• uprzedzić pacjenta

• dostosować siłę i technikę do możliwości tolerancji

• stopniowanie siły oddziaływania

masażysta: takt i delikatność

pacjent: obnażenie ciała - bariera wstydu

oswojenie się z sytuacją

różnorodne reakcje: obojętność, zażenowanie, skrępowanie, zawstydzenie

ciało ludzkie może być piękne, może być odrażające

pacjent jest świadomy swojego nieatrakcyjnego wyglądu, co jest jednym z elementów jego cierpienia.

Pomoc w wykonaniu pewnych czynności - rozbieraniu, układania

Uszanowanie nieporadnego, powolnego, ale samodzielnego wykonania tych czynności

Masażysta ------------------------- Klient

Miejsce - gabinet odnowy biologicznej, salon piękności

Cel masażu relaksacyjny, upiększający

Klient troszczy się o własne ciało, jego stan, funkcjonowanie, wygląd - indywidualne potrzeby jednostki (charakter wewnętrzny potrzeb)

Ważne różnice interakcji

Masażysta - Pacjent

zlecenie lekarskie ewentualnie w późniejszym etapie odpłatność za zabiegi

Masażysta - Klient

odpłatność od początku kontaktów zainteresowanych

opłata - określone oczekiwania

Masażysta - Pacjent

Ograniczenie możliwości funkcjonowania psychofizycznego pacjenta

Masażysta - Klient

Zdrowy, normalnie funkcjonujący człowiek, chcący poprawić swoje możliwości psychofizyczne

Masażysta - Pacjent

Heroiczny wysiłek i bezwzględne podporządkowanie się zaleceniom masażysty

Masażysta - Klient

Ciężar pracy spoczywa głównie na masażyście

Pacjent - postawa egoistyczna

Klient - postawa egocentryczna

Moda - zespół norm społecznych zawierających przepisy dotyczące pożądanych, aprobowanych form odnoszących się do sposobu zachowania się, ubierania, umeblowania mieszkania, posiadanego samochodu itp.

„Wypada” mieć „własnego”

fryzjera, lekarza, kosmetyczkę, krawca, masażystę

W określony sposób spędzać wolny czas:

polować, grać w tenisa, chodzić na wyścigi konne itp.

Klient - określone grupy społeczne:

Ludzie biznesu, menedżerowie, właściciele przedsiębiorstw i ich rodziny.

Pracę ich cechuje wzrost ogólnego napięcia psychofizycznego - skutek:

zmęczenie, znużenie, poczucie dyskomfortu psychicznego, zagrożenie, frustracja

NERWICE

MASAŻ RELAKSACYJNY

Ale nie tylko masaż

Rozmowa psychoterapeutyczna

ulga fizyczna + ulga psychiczna

Klient również dzieli się z terapeutą swymi kłopotami, przeżyciami, troskami

Masaż upiększający - kilka grup klientów

• kobiety nie akceptujące własnego wyglądu

• kobiety usiłujące wszelkimi dostępnymi sposobami powstrzymać nieubłaganie postępujące procesy starzenia się

• osoby zmuszone dbać o wygląd zewnętrzny z przyczyn zawodowych: modelki, aktorzy, piosenkarze itp.)

• osoby o narcystycznych rysach osobowości

interakcje

masażysta - pacjent masażysta - klient

a relacje seksualne

inicjatywa obustronna

masażysta - pozycja dominująca, która może wykorzystywać

wg zwolenników koncepcji Freuda nawiązywaniu kontaktów seksualnych sprzyjają:

Masażysta:

• psychopatologiczne cechy osobowości

• kompensacja poczucia własnej nieatrakcyjności fizycznej

• zaspokojenie własnych ukrytych potrzeb

• uwarunkowania wczesnodziecięce

• poczucie wszechmocy

• osobiste problemy seksualne lub małżeńskie

Pacjent/Klient:

• niedojrzałość

• potrzeba neutralizacji podświadomych napięć

• czynniki kulturowe

• fantazje

wg Z. Lwa-Starowicza (73 badanych seksuologów i rehabilitantów)

• 76,7% terapeutów odczuwa podniecenia seksualne

• 64,4% czuje się prowokowanych przez pacjentów/klientów

• 46,5% ankietowanych przyznało się do kontaktów seksualnych

Ogół badanych przez Lwa-Starowicza uważa, iż z punktu widzenia etycznego wchodzenie w relacje seksualne z pacjentem/klientem jest niewłaściwe i naganne

Masażysta---------------Sportowiec

• długoletnia znajomość

• wspólne cele-osiągnięcie sukcesu sportowego

• w klubach brak aspektu finansowego - indywidualnie możliwe usługi odpłatne

• ścisła współpraca w zakresie celów, zadań, oczekiwań, realizacji zabiegów

• udział w planowaniu procesu szkoleniowgo

126

---