PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE 13.12.2012 wykład 10
SEKTORY INFRASTRUKTURALNE
USŁUGI UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ – taki sposób świadczenia usług w sposób nieprzerwany i ogólnodostępny, który zapewnia
USŁUGI W OGÓLNYM INTERESIE GOSPODARCZNYM – pojęcie zbliżone do pojęcia usług użyteczności publicznej, którym posługuje się TFUE. Jedyną różnicą jest to, że w pojęciu użyteczności publicznej rozróżnia się usługi socjalne i usługi gospodarcze. Pojęcie traktatowe jest więc pojęciem zawężającym do tego rodzaju usług, które mają charakter rynkowy, ale niekoniecznie reguły rynkowe powinny mieć do nich zastosowanie właśnie ze względu na interes publiczny. Dlatego też, zagwarantowane jest ich wykonywanie przed podmiot publiczny.
Przykład:
W myśl urynkowienia zadań dotyczących czystości, wprowadzono obowiązek gminy odprowadzania śmieci stałych i nieczystości ciekłych. Gmina ma wyłonić do realizacji tego zadania podmiot, który wygra najlepszą ofertą. Do tych przetargów nie mogą startować zakłady budżetowe (nie mające osobowości prawnej) ani nie można z nimi zawrzeć umowy cywilnoprawnej, więc gminy nie mogą realizować w tym zakresie swojej działalności bezpośrednio.
Niektóre usługi użyteczności publicznej realizowane są na poziomie krajowym, a także międzynarodowym – przez UE. Są to tak zwane sektory „wrażliwe”. Charakteryzuje je dostępność dla każdego obywatela, co gwarantują przepisy krajowe i unijne. Są to usługi:
energetyczne,
telekomunikacyjne i pocztowe,
transportu kolejowego i lotniczego.
Mają aspekt rynkowy, ale uznano, że powinna być prowadzona odpowiednia polityka w postaci strategii i planów w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb ludności.
PROCESY ZACHODZĄCE W SEKTORACH WRAŻLIWYCH:
Demonopolizacja – zapewnienie warunków, aby w tych sektorach było więcej niż jeden podmiot świadczących takie usługi.
Prywatyzacja – zarówno prywatyzacja majątkowa (rzeczywista sprzedaż) jak i prywatyzacja sposobu realizacji zadań usług społecznych.
Liberalizacja – możliwość wprowadzenia mechanizmu rynkowych do sposobu realizacji tych zadań.
Regulacja usług – skoro państwo straciło monopol, w interesie publicznym leży wprowadzenie regulacji zapewniających ciągłość i dostępność tych usług użyteczności publicznej. Regulacja ta jest bardzo daleka, tak aby zapewnić stałość usług przy respektowaniu zasady swobody działalności gospodarczej. Regulacja ta wprowadza możliwość dofinansowania tych usług poprzez wspieranie przedsiębiorców na określonych prawnie warunkach:
Rozporządzenie Ministra SP z 11 sierpnia 2011 r. Dotyczy przedsiębiorców publicznych lub przedsiębiorców korzystających z praw specjalnych lub wyłącznych.
uzupełnia jedynie środki własne przedsiębiorcy.
w postaci pożyczki lub wkładów kapitałowych.
na cele inwestycyjne lub ochrony podstawowych intersów bezpieczeństwa państwa.
musi to być przedsiębiorstwo w dobrej kondycji finansowej (a nie w trakcie restrukturyzacji).
nie może negatywnie wpływać na warunki konkurencji na rynku ue.
udzielane na warunkach akceptowalnych dla prywatnego inwestora – w takiej postaci, w takiej wysokości i na takich warunkach, na jakich prywatny inwestor byłby w stanie dofinansować owe przedsiębiorstwo.
po złożeniu kompletnego wniosku.
PRAWO ENERGETYCZNE
Zadania administracji w prawie energetycznym:
zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego – cała polityka rządowa powinna być tak prowadzona, aby je zapewnić. również inwestycje w sferze energetycznej powinny spełniać takie funkcje.
zapewnienie technologii bezpiecznej energii – działania państwa powinny być ukierunkowane, aby technologie te były stosowane. zagwarantowanie, aby technologia była bezpieczna dla dostawcy jak i odbiorców.
ochrona środowiska naturalnego – w strategiach energetycznych i projektach ustaw uwzględnianie wpływu na środowisko naturalne.
wymuszanie efektywności energetycznej – szczególnie po stronie odbiorców, aby oszczędnie i racjonalnie wykorzystywać energię.
wzrost konkurencyjności gospodarki – wprowadzanie takich warunków rynkowych, aby to spowodować w zakresie wydzielania, przesyłania i dostarczania.
równoważenie interesów odbiorców oraz przedsiębiorców energetycznych – dostarczanie energii jest zadaniem użyteczności publicznej, dlatego istnieją przepisy równoważące pozycję tych podmiotów.
ŹRÓDŁA ENERGII:
elektrownie i elektrociepłownie na:
źródłach konwencjonalnych (węgiel),
gaz,
źródła odnawialne (woda, wiatr, słońce, śmieci),
energia atomowa.
Regulacje unijne dążą do tego, aby ograniczyć użycie węgla na rzecz źródeł odnawialnych, ewentualnie gaz.
REGULACJE PRAWNE
III PAKIET ENERGETYCZNY UE z 13 lipca 2009 r.
Dyrektywa dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej.
Dyrektywa dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego.
Rozporządzenie w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektycznej.
Rozporządzenie w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego.
PRAWO ENERGETYCZNE z 10 kwietnia 1997 r. (t.j. 2012) + projekt.
PRAWO GEOLOGICZNE I GÓRNICZE z 9 czerwca 2011 r.
PRAWO ATOMOWE z 29 listopada 2000 r. (t.j. 2012)
PRAWO GAZOWE (tylko projekt).
USTAWA o ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH ENERGII (projekt).
URZĄD REGULACJI ENERGETYKI
Gwarantuje dostęp do energii i istnienie konkurencji na tym rynku.
Ma uprawnienia do wydawania koncesji dla przedsiębiorstw energetycznych.
Zatwierdza i ustala opłaty oraz taryfy stosowane dla przedsiębiorstw energetycznych.
Przeprowadza przetargi i wyłania dostawców z urzędu – mają oni jednocześnie uprawnienia i obowiązki dostarczania energii na określonym terenie.
Kontrola jakości.
Rozstrzyganie sporów pomiędzy dostawcami energii jak i między dostawcami a odbiorcami.
Ma możliwość nakładania kar pieniężnych na przedsiębiorców energetycznych za nieprzestrzeganie obowiązków nałożonych ustawą.
PLANOWANIE ENERGETYCZNE W SAMORZĄDZIE – samorządy mają obowiązek zawierania takich umów, które będą zapewniać dostarczanie energii na swoim terenie.
ZASADA TPA (THIRD PARTY ACCESS)
Stworzenie warunków, w których odbiorca miałby swobodny wybór dostawcy energii:
Obowiązek zapewnienia sprzedawcy z urzędu.
Obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci – istnieje zatem możliwość przesyłania energii dowolnego operatora do dowolnej ilości odbiorców. Pakiet energetyczny zobowiązał podmioty do podziału na wytwórców, dystrybutorów
Obowiązek zawarcia umowy o świadczenie usług przesyłu.
Zapewnienie udziału regulatora w sporach.
Prawo odmowy dostępu.
GAZOCIĄGI i GAZOPORT
GAZ SYSTEM S.A. Koncesja na przesyłanie paliw gazowych i operator gazowego systemu przesyłowego do 2030 r.
Polskie LNG S.A. powołana do budowy i eksploatacji terminalu LNG w Świnoujściu.
Pakiet energetyczny wymaga, aby podmiotem odpowiedzialnym za przesył gazu były spółki niezależne od Skarbu Państwa jak i jego dystrybutorów. Dlatego też KE skarży nas do ETS à GAZ SYSTEM to jednoosobowa spółka Skarbu Państwa i jest jedynym operatorem gazowego systemu przesyłowego.
ŹRÓDŁA ODNAWIALNE
Dyrektywa w sprawie promowania produkcji na rynku wewnętrznym energii z odnawialnych źródeł energii.
ZASADA 3X 20 – wymusza zwiększanie pozyskiwania energii z tych źródeł. Zakłada, że będzie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20%, a wzrośnie energia pochodząca z odnawialnych źródeł do 20% i o 20% wzrośnie efektywność energetyczna do 2030 r. w stosunku do 2009 r.
System wsparcia odnawialnych źródeł energii poprzez tzw. Zielone i czerwone certyfikaty – odpowiednia ilość energii musi być wytwarzane z odnawialnych źródeł, więc każdy podmiot, który tą energię posiada, otrzymuje od prezesa ure dostaje stosowne certyfikaty jeśli wypracowuje więcej niż jest w stanie wykorzystać, to ten certyfikat może być przedmiotem handlu na giełdzie towarowej. Czyli ci co produkują więcej energii z odnawialnych źródeł sprzedają ją podmiot, które mają niedobór. Zielony certyfikat, gdy energia wyłącznie z odnawialnych źródeł, a czerwony, gdy powstaje ona w wyniku kogeneracji – czyli pomieszaniu energii ze źródeł konwencjonalnych i odnawialnych.
ENERGIA JĄDROWA
Program rozwoju energii jądrowej – planuje się budowę docelowo 3 elektrowni atomowych, na razie planujemy zbudować jedną.
Pełnomocnik rządu ds. energetyki jądrowej.
Uregulowanie składania odpadów radioaktywnych – nie ma przepisów w Polsce dotyczących składowania tych odpadów, które odpowiadałyby normom unijnym.
PRAWO POCZTOWE
Usługi pocztowe:
Proces komercjalizacji w 2008 r. Podzielono usługi telekomunikacyjne i pocztowe.
Proces prywatyzacji usług – trwa.
Wpływ regulacji dotyczących konkurencji w UE – należy ją dopuścić w zakresie usług pocztowych i telekomunikacyjnych. Mamy na to czas do 31 grudnia 2012 r.
POWSZECHNA USŁUGA POCZTOWA – pewne usługi pocztowe muszą być powszechnie dostępne, powinny być świadczone przez podmiot wyłoniony w drodze konkursu organizowanego raz na 10 lat.
Podstawą podjęcia działalności w zakresie usług pocztowy ma być wpis do rejestru działalności regulowanej po spełnieniu ustawowo określonych przesłanek.
LIBERALIZACJA USŁUG:
Dyrektywa z 2008 r. zmieniającej dyrektywę z 1997 r., w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego i usług pocztowych wspólnoty.
ŚWIADCZENIE USŁUGI POWSZECHNEJ
Usługi przyjmowania, przemieszczania i dostarczania przesyłek listowych i paczek.
Usługa powinna gwarantować zgodność z wymaganiami co do czasu i przystępnej ceny doręczenia.
Opłaty nie wyższe niż ustalone przez Prezesa UKE (na okresy 3-letnie) maksymalne roczne poziomy opłat.
Gwarancja możliwości nadania przesyłek poleconych.
Usługa powinna być dostępna bez żadnej formy dyskryminacji, w tym poprzez odpowiednie rozmieszczenie placówek i skrzynek pocztowych.
Świadczenie usługi nie powinno być przerywane ani wstrzymywane, raz dziennie w dni robocze poza przypadkami siły wyższej lub odstępstwa decyzją Prezesa UKE.
DOPŁATY
Operator wyznaczony oblicza, podaje do wiadomości i uzgadnia z Prezesem UKE kalkulacje KOSZTU NETTO usług powszechnych.
Operator może wnosić o dopłatę, na którą składają się środki budżetowe i udziały procentowe pozostałych operatorów objętych obowiązkiem (określone decyzją Prezesa UKE).
W pierwszej kolejności różnice dopłacają inni operatorzy – tzw. Fundusz Kompensacyjny, a w drugiej kolejności środki budżetowe.