Choroby naczyń żylnych
A. Żylaki.
B. Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych.
C. Zakrzepica żył głębokich.
D. Zatorowość płuc.
E. Przewlekła niewydolność żylna.
A. Żylaki (synonim:choroba żylakowa)
Są to workowate lub walcowate rozszerzenia żył powierzchownych; mogą mieć różne
długości.
Wyróżnia się:
1. Żylaki idiopatyczne ( 95% chorych) – przyczyna zmian nieznana. Przyczyną choroby jest niewydolność zastawek żył głębokich, która może być przyczyną przepływu krwi do żył powierzchownych przez żyły przeszywające.
2. Żylaki wtórne (5%) - jest to choroba nabyta, spowodowana najczęściej wytworzeniem żylnego krążenia obocznego w następstwie choroby zakrzepowo-zatorowej żył głębokich.
Epidemiologia:
Wyst. u 20% dorosłych osób.
Częstość wyst. > wraz z wiekiem.
Kobiety > meżczyżni.
Pierwsze objawy między 30, a 40 rż.
Etiologia:
1.Czynniki genetyczne (50%).
2.Wiek.
3.Wpływ układu endokrynnego np.w czasie ciąży.
4.Stojący lub siedzący tryb życia.
Umiejscowienie zmian:
a. Żylaki głównych pni żylnych i ich bocznych odgałęzień
- obszar żyły odpiszczelowej (w środkowej cz. uda lub podudzia)
- obszar żyły odstrzałkowej (powierzchnia grzbietowa podudzia)
b. Żylaki siatkowate: są to siatkowate ograniczone poszerzenia żył
powierzchownych o średnicy 2-4 mm, najcz. w dole podkolanowym oraz zew.
powierzchni uda i podudzia.
c.Żylaki miotełkowate (pajęczynowate): są to śródsórne rozszerzenia żylne o
średnicy poniżej 1mm (najcz. na grzbietowej pow. uda).
d. Żylaki powrózka nasiennego.
e. Żylaki sromu i żylaki nadłonowe: mogą występować w czasie ciąży.
Obraz kliniczny:
osłabienie siły mięśniowej, uczucie ciężkości i napięcia chorej kończyny
skłonność do wieczornych obrzęków w okolicy kostek
świąd skóry (przy niewydolności ż. przeszywających)
nocne kurcze mm łydek i stopy
Wyróżnia się 4 okresy choroby:
1.Niewydolność zastawki wyłącznie w ujściu żyły odpiszczelowej.
2.Żylaki i wsteczny odpływ krwi żylnej powyżej st. kolanowego.
3.Ż. sięgające do połowy podudzi.
4.Ż. sięgające do kostek.
Powikłania:
Okres 1: problem kosmetyczny
Okres 2: dyskomfort z powodu zastoju krwi żylnej, nocne kurcze łydek, parestezje
Okres 3: obrzęk kończyny, zmiany skórne (min. Przebarwienia i owrzodzenia
Okres 4: owrzodzenie podudzi z powodu niewydolności żylnej
Leczenie:
1. Zachowawcze ( pończochy, zmiana trybu życia itp.)
Jak zapobiegać chorobom żył?
Chorobom żył sprzyja:
długotrwałe przebywanie nieruchomo w pozycji stojącej lub siedzącej
nadmierne ogrzewanie organizmu
sauna
długotrwałe i częste opalanie się
gorące kąpiele, częste stosowanie kremów depilujących, depilacja gorącym woskiem
ogrzewanie podłogowe
obuwie z obcasami > 5 cm
nadmiernie obcisła bielizna
skarpetki z ciasną częścią podtrzymującą
ćw. fizyczne wymagające dużego wysiłku lub obciążania stóp oraz powodujące kontuzje stóp
nadwaga i otyłość
zaparcia
zbyt wysokie dawki hormonów (w niektórych pigułkach antykoncepcyjnych
Chorobom żył zapobiega:
- codzienny spacer
- pływanie, jazda na rowerze, taniec
- długotrwałe siedzenie przerywać co pewien czas spacerem lub ćwiczeniami stóp
--------------- stanie przerywać stawaniem na palcach
- chłodna kąpiel nóg pod koniec dnia
- ułożenie stóp podczas snu 10-15 cm powyżej poziomu tułowia
- przewlekłe leczenie flebotropowe (np.detralex)
2. Chirurgiczne – nawroty <5%
Pacjent jest operowany w znieczuleniu zewnątrzoponowym = pionizacja 24 h po zbiegu
operacyjnym. Kd operowana powinna być przed pionizacją zawinięta bandażem
elastycznym (od palców stopy do ½ uda). Po usunięciu szwów zaleca się noszenie w ciągu dnia pończoch lub rajstop p/żylakowych z II klasą ucisku, które zakłada się rano przed wstaniem z łóżka.
3. Sklerotyzacja – miotełkowate, siateczkowate oraz małe żylaki żył łączących –
nawroty >50% w ciągu 5 lat.
D 4 . Laser
B. Zakrzepowe zapalenie żył (trombophlebitis)
Jest to zapalenie żył powierzchownych z wytwarzaniem skrzepliny w miejscach
zmienionych chorobowo.
Etiologia:
Choroba dotyczy najcz. kkd (90%) i jest następstwem miejscowych mikrourazów u
chorych z żylakami żyły odpiszczeloej i odstrzałkowej.
Kkg – zwykle następstwo np. wprowadzenia do żyły zakażonego cewnika
Objawy: zaczerwienienie, ocieplenie, ból, wyczuwalne zgrubienie.
Powikłania:
U około 20% chorych proces zapalno-zakrzepowy może się rozprzestrzenić na układ żył
głębokich.
Leczenie:
Ambulatoryjne
C.Zakrzepica żył głębokich
(łac.Trombophlebitis profunda)
Patogeneza:
Choroba jest następstwem zmian określanych jako triada Virchowa:
Zmiany w śródbłonku: zapalenia mikrourazy.
Zaburzenia przepływu krwi (tworzenie zawirowań w obrębie żylaków, zwolnienie przepływu np. miejscowy zastój lub niewydolność krążenia)
Zmiany składu krwi powodujące zaburzenia równowagi pomiędzy procesami krzepnięcia i fibrynolizy.
Etiologia:
Internistyczne czynniki ryzyka:
żylaki, otyłość, wiek unieruchomienie, nadmierna lepkość krwi, leczenie estrogenami i
środkami hamującymi owulację, nowotwory złośliwe
Chirurgiczne :
stany pooperacyjne, złamania, urazy kkd i miednicy).
Zagięcie żyły podkolanowej:
np. pozycja siedząca w samochodzie, autobusie, samolocie („zakrzepica samolotowa”, „economy class syndrome”).
Wrodzone przyczyny do zakrzepów (u 40% chorych!).
Obraz kliniczny:
silne bóle,
obrzęk i zasinienie skóry podudzia,
ocieplenie skóry,
bolesność uciskowa.
Leczenie:
-hospitalizacja (ok. 2 tygodnie)
-kd nieco uniesiona (np. na szynie Browna)
-leki p/zakrzepowe(początkowo podawane dożylnie, a następnie doustnie), p/zapalne,
p/bólowe
-uruchamianie chorego gdy ból i obrzęk zaczną się zmniejszać (kd należy bandażować
opaską elastyczną lub zakładać pończochy z II klasą ucisku)
Powikłania:
zator płuc
zespół pozakrzepowy
nawroty zakrzepicy
Sposoby zapobiegania zakrzepicy żył głębokich:
-unikanie długotrwałego leżenia w łóżku podczas choroby, częste wykonywanie ćw.
p/zakrzepowych, które ułatwią prawidłowe krążenie krwi
-stosowanie pończoch uciskowych lub bandażowanie kkd przed zabiegami operacyjnymi
-po zabiegu operacyjnym wykonywanie ćw. p/zakrzepowych i jak najszybsze pełne
uruchomienie (pionizacja i nauka chodzenia)
-w czasie długotrwałych podróży samochodem, samolotem, autobusem wykonywać ćw. kkd lub w miarę możliwości krótki spacer (nie rzadziej niż co 1-2 h)
-zaprzestanie palenia tytoniu.