1. Pojęcie postępowania administracyjnego- tryby i stadia postępowania.

Postępowanie administracyjne ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organy administracji publicznej (OAP) oraz inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej jak i ciąg czynności procesowych podejmowanych w celu weryfikacji decyzji administracyjnej.

Stadia postępowania

W każdym w postępowań wyróżniamy 3 stadia:

1. wstępne- obejmuje czynności wszczęcia postępowania oraz czynności procesowe mające na celu zbadanie dopuszczalności wszczęcia postępowania w określonej sprawie. Strona składa wniosek a wszczyna postępowanie OAP.

2. wyjaśniające- obejmuje ciąg czynności procesowych których celem jest ustalenie stanu faktycznego po to by zastosować odpowiednie normy prawa materialnego.

3. podjęcie decyzji- zapada tu decyzja rozstrzygająca sprawę indywidualną konkretnej osoby.

Trzy stadia występują w każdej instancji.

Tryby postępowania:

4. Rodzaje doręczeń wg KPA.

   Doręczenie pism procesowych tj. wezwania,zawiadomienia, dezycje, postanowienia I ewentualnie inne dokumenty w którymi powinna się zaznajomić np. strona.. Wyróżniamy:

   - Doręczenia właściwe (zwykłe): Stosuje się je do wszytkich min. osób fizycznych, osób prawnych. Pismo doręcza się adresatowi do rąk własnych za pokiwitowaniem. Doręczenie poprzez osoby do tego upoważnione np. za posrednictwem poczty elektronicznej, ale wyróżniamy 2 przesłanki: (art.39

   1) inicjatywa pochodzi od strony ( strona wyraża na to zgodę)

   2) strony wsytąpiła do OAP o doręczenie

   Osobom nie posiadającym zdolności do czynności prawnych pism się nie doręcza tylko ich opiekunom. Można ustanowić pelomocnika. Pismo dorczamy w domu lub miejscu pracy ewentualnie w lokalu OAP lub każdym miejscu gdzie zastaniemy adresata. Takie doręczenie powinno być potwierdzone podpisem oraz datą:

   a) Sytuacja obiektywna adresat bierze przesyłkę, ale nie popisze bo nie może (np. ma złamaną rękę). W takiej sytuacji doręczający piszę datę stwierdza komu dał i wyjaśnia czemu adresat nie podpisał. Sytuacja subiektywna adrsat przyjął, ale nie podpisał.

   b) Adresat nie chce przyjąć wtedy doręczający zwraca się do organu z adnotacją, że adresat nie przyjął z datą (uznajemy że dostał)- fikcja doręczenie pisma

   - Dzoręczenie zastepcze

   Polega na tym, że podczas nieobecności adresata oddajemy pismo osobie która przyjmie na siebie zobowiązanie doręczenia tego pisma, ale osoba ta musi wyrazić na to zgodę inaczej nic nie można zrobić.To nie może być każda osoba która się zobowiąże, lecz tylko dorosły osobnik, sąsiad, dozorca. Zawiadomienie że dokonano doręczenia zastęczczego dotyczy tylko sąsiada lub dozorcy. (Doręczający sporządza informacje komu i gdzie doręczył). Jeżeli adresat się wyprowadził, ale nie wiadomo gdzie to pismo doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu przez są art. 34 KPA lub przedstawicielowi tymczasowemu wyznaczonego przez OAP.

   - Fikcja doręczenie pism.

   Wg art. 44 KPA polega na tym, że zostawia się awizo w ciągu 7 dni możemy odebrać pismo w wyznaczonym miejscu, jeżeli nie to jeszcze raz zostawia się zawiadomienie, ale w sumie nie dłużej niż 14 dni od pierwszego zawiadomienia. Po 14 dniach uważa się pismo za doręczone. Wg art. 49 strony mogą być zawiadomione o decyzjach idt. W inny sposób, aniżeli pismo, ale musi istnieć przepis szczególny który pozwala na to np. obwieszceznie (w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie).

7. Pełnomocnictwo w postępowaniu administracyjnym.

   Strona może działać samodzielnie bądź przez pełnomocnika. Działania prawne pelnomicnika wywyołuja skutki prawne w sferze strony. „Wszystko to co może strona to też może pełnomocnik”- przyjmujemy taką zasadę. Ograniczenia pełnomicnika:

   1. chcarakter czynności (może tylko strona) art.32 KPA

   2. przepisa prawa albo postanowienie organu prowadzącego (też tylko strona)

   Jeżeli nie ma tych ograniczeń to strona może działać przez pełnomicnika.

   Trzy rodzaje pełnomocnictwa:

   1. Strona może upoważnić do prowadzenia wszelkich spraw w swoim imeniu w postępowaniu administracyjnym.

   2. Może upoważnić do porwadzenia poszczególnych spraw lub ich części.

   3. Tylko czynności procesowe które są wyraźnie określone w pełnomocnictwie.

   Pełnomicnikiem może być każdy, nie ma żadnych ograniczeń art.33 par. 1 KPA, jeżeli tylko posiada zdolnośc do czynności prawnych. Jest to wyraz odformalizowania prawa. Pełonomocnictwo:

   a) w formie pisemnej- przy pierwszej czynności pokazać pełnomicnictwo lub odpis prawny, a adwokat, notariusz wieżytelnośc.

   b) w formie ustej- organ musi sporządzić protokół.

   Pominięcie pełnomicnika ma te same skutki co pominięcie strony art. 145 par. 1 pkt 2.

   pełnomicnictwo domniemane art.33 par. 4 Warunki konieczne gdy OAP nie żada pełnomicnictwa:

   1. sprawa mniejszej wagi.

   2. pełnomicnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik.

   3. brak wątpliwości co do isntnienia i zaskeru pełnomicnictwa.

10. Klasyfikacja dowodów w postępowaniu administracyjnym.

    1. Kryterium sposobu zetknięcia się organu orzekającego z faktem będącym przedmiotem dowodu.
    Na jego podstawie dzielimy środki dowodowe na:
    - Bezpośrednie tj. takie środki, przy których organ orzekający ma możliwość bezpośredniego spostrzeżenia i stwierdzenia prawdziwości określonego faktu 
    (np. oględziny), 
    - Pośrednie, czyli takie środki, przy których organ orzekający stwierdza istnienie bądźnie istnienie określonego faktu nie na podstawie bezpośredniego spostrzeżenia, lecz pośrednio, na podstawie spostrzeżenia innego faktu (np. zeznania świadków, opinie biegłych, dokumenty, co do ich treści, przesłuchanie stron).
    
    2. Kryterium rodzaju źródła informacji..
    Podział tych środków opiera się na kryterium źródła informacji. 
    Nalezą tu środki dowodowe: 
    - Rzeczowe, tj. takie, w których organ orzekający zaznajamia się z nimi przez oględziny (np. oględziny dokumentów, gdy chodzi nie o ich treść, lecz o właściwości, oględziny przedmiotów, itp.).
    - Osobowe, czyli takie środki dowodowe, w których źródłami informacji są osoby (np. zeznania świadków, opinie biegłych, przesłuchanie stron). Uwzględniając z kolei formę przekazania informacji organowi orzekającemu, środki dowodowe dzielimy na ustne 
    i pisemne.
    
    3. Kryterium dopuszczalności przeprowadzenia danego środka dowodowego. Na jego podstawie wyróżnia się środki dowodowe:
    - Podstawowe tj. takie, których przeprowadzenie nie jest obwarowane określonymi przesłankami (np. dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny)
    - Posiłkowe, tj. takie, których dopuszczalność jest uzależniona od spełnienia określonych przesłanek. Następuje po wykorzystaniu środków podstawowych (lub ich braku), gdy zebrany na ich podstawie materiał dowodowy niewystarczająco naświetla stan faktyczny danej sprawy (np. przesłuchanie stron, które jest obwarowane wyrażeniem przez nią zgody).
    
    4. Kryterium regulacji prawnej środków dowodowych. Na jego podstawie środki dowodowe dzielimy na:
    - Uregulowane w przepisach prawa, tj. dokumenty, zeznania świadków, oględziny, opinie biegłych, przesłuchanie stron. W doktrynie nazwane są one środkami dowodowymi nazwanymi
    - Nieuregulowane w kpa, dla których można przyjąć zaczerpniętą z procedur sądowych nazwę „środki dowodowe nienazwane” . 
    Środki dowodowe nienazwane to środki powstające w wyniku rozwoju nauki i techniki. Katalog środków dowodowych wymieniony w art. 75 1 kpa, nie jest zamknięty, na co wskazuje użycie w nim zwrotu „ w szczególności”. 
    Dopuszczalne są zatem w postępowaniu administracyjnym środki dowodowe nienazwane, jeżeli mogą przyczynić się do wykrycia prawdy obiektywnej, a nie są sprzeczne z prawem, np. opinie instytutu naukowo badawczego, plany, mapy, filmy, taśmy nagrań. 
    Opinie na ten temat wyraził NSA. Uważa on, iż, „Organ administracji przy rozstrzyganiu sprawy indywidualnej w drodze decyzji administracyjnej nie może działać całkowicie swobodnie lub samowolnie. Jako dowód w sprawie indywidualnej należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy (do wykrycia prawdy obiektywnej), a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodami mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych i oględziny. Kodeks postępowania administracyjnego nie zna dowodu z prywatnych skarg pisemnych osób nieurzędowych. Dowodem w konkretnej sprawie mogą być zeznania tych osób w charakterze świadka, złożone osobiście i ustnie przed organem administracji w określonym trybie i według zasad ustalonych w kodeksie postępowania administracyjnego.” Przedstawione orzeczenie ma znaczenie przy rozgraniczaniu środka dowodowego od przedstawionego faktu. Fakt wymaga udowodnienia, czemu służą środki dowodowe. Natomiast granicą dopuszczalności środków dowodowych jest ich zgodność z przepisami prawa.
    Kodeks postępowania administracyjnego nie wprowadza ograniczeń co do rodzajów dowodów, którym należy przyznać pierwszeństwo w ustaleniu istnienie danego faktu. Jedyne ograniczenie wprowadzone przez kpa dotyczy dopuszczalności środka dowodowego z przesłuchania stron. W przepisach kpa nie ma zatem podstaw do wprowadzenia zróżnicowanych środków dowodowych.
    
    5. Kryterium sposobu odtwarzania faktu.
    Podział ten dzieli środki dowodowe na historyczne i krytyczne. 
    - Dowody historyczne zwane dalej odtwórczymi, odtwarzają fakt bezpośrednio, 
    np. fotografia czy dokument urzędowy.
    - Dowody krytyczne to takie, gdy dowód nie odtwarza faktu, lecz dostarcza innych faktów, na podstawie których można wywnioskować o fakcie poszukiwanym, wtedy mamy do czynienia ze środkiem dowodowym krytycznym, istnieje bowiem obawa, 
    że dojście do prawdy obiektywnej może być utrudnione. Podział ten w swej istocie zbliżony jest do podziału na dowody pośrednie i bezpośrednie.
    
    6. Kryterium podziału na środki zmysłowe i pojęciowe.
    Stanowi ono treść środka dowodowego.
    - Dowody pojęciowe wyrażają treść pojęciową i są nimi np. zeznania świadków, opinie biegłych, treść dokumentu.
    - Dowody zmysłowe to te środki, które uzyskuje się na podstawie zmysłowej percepcji osób przeprowadzających dowód. Do tej kategorii środków dowodowych należą, 
    np. oględziny.
    
    7. Kryterium podziału na środki obciążające i odciążające.
    Podział ten występuje najczęściej w doktrynie prawa karnego, jednak zasady tego podziału można również odnieść do niektórych sytuacji występujących w prawie administracyjnym, ze względu na walor praktyczny.
    Tak więc według doktryny prawa karnego środki te dzielimy następująco:
    - Dowody obwiniające – mówi się o nich wówczas, gdy udowadniają wniesione oskarżenie.
    - Dowody odciążające – przeciwstawiają się oskarżeniu, dostarczając faktów korzystnych dla oskarżonego
    Na gruncie postępowania administracyjnego podział ten może mieć również zastosowanie przede wszystkim w sprawach wszczynanych z urzędu w celu nałożenia 
    na stronę np. określonych obowiązków. I odwrotnie dowody odciążające wpłyną 
    na zmniejszenie wysokości takiej kary, wymierzonej w drodze decyzji.
    
    8. Kryterium podziału środków na uproszczone i złożone.
    - Środki dowodowe uproszczone to takie, które wymienione są w kpa.
    - Środki dowodowe złożone, to natomiast te, które wynikają z przepisów szczególnych.
    
    
    
    

13. Ugoda administracyjna- przesłanki i skutki zawarcia ugody.

    Ugoda- jako forma załatwienia sprawy między stronami przez OAP. Formy ugody pisemna, a strony dostają tylko odpisy. Składniki ugody:oznaczenie organu przed którym została mzawarta; data sporządzenia; oznaczenie stron; przedmiot i treśc; wzmianka o jej odczytaniu i przyjeciu; podpis pracownika organu i stron.

    Przesłanki zawarcoa ugody:

    1. sprawa indywidualna musi być załatwiona przed OAP (lis pendes)

    art. 114 KPA- ugoda może być zawarta wyłącznie w sprawie w której toczy się postępowanie.

    2. udział muszą brać co najmniej 2 strony, ale interes prawny lub obowiązek dopuszcza kompromis

    3. musi służyć realizacji zasad szybkości i prostoty postępowania (jeżeli miała by przedłużyć postępowanie to nie)

    4. zawarcie nie może być obejściem szczególnych przepisów wymagań stawianych współdziałających organów.

    5. nie może być wyłączona w mocy przepisów prawa.

    6. treść nie może naruszać interesu społecznego lub słusznego interesu strony art.118 KPA.

    Skutki zawarcia ugody są takie same jak stutki decyzji art. 110 KPA:

    - wiąże organ i stronę od daty jej doręczenie lub ogłoszenia skutek podstawowy

    - domniemanie prawidłowości decyzji- dopóki nie zosatnie uchylona w odpowiednim trybie to obowiązuje

    - ważność decyzji może być odwołana w wyniku wzruszenia decyzji przez odpowiedni organ, w przewidzianym trybie zwyczajnym/nadzwyczajnym, orzeczeniem administracyjnym.

16. Rodzaje doręczeń kończących postępowanie odwoławcze.

19. Postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętych wadami niekwalifikowanymi bądź decyzji prawidłowych.

22. Zasady postępowania sądowoadministarycjnego.

ZASADY POSTĘPOWANIA:

Każde postępowanie toczy się wg Określonych reguł. Mogą być zasady naczelne oraz o podstawowym znaczeniu.

Zasady określają:

• Kierunki działań prawodawczych

• Ukierunkowują proces wykładni

• Kierunki stosowania prawa, sposoby wypełniania luk prawnych odrębnych, szczegółowych regulacji

• Wyznaczają sposoby, granice korzystania z praw przeznaczonych różnym podmiotom

• Wyznaczają pozycję procesową strony, dyrektywy, które z tych zasad wynikają, są korzystne dla stron a nie dla organów

ZASADY:

Mogą wynikać z samego sformułowania przepisu. Przepis sam w sobie określa ustawy.

Zasada sądowego wymiaru sprawiedliwości i prawa do sądu-zasada konstytucyjna (art. 45 ust 1, 184),ważne aby organy powołane do realizowania prawa, korzystały z przymiotów wyróżniających sądy od innych organów państwa, aby były dostępne dla obywateli.

• Obowiązek stworzenia odpowiedniej struktury organizacyjnej sądownictwa

• Obowiązek stworzenia sformalizowanych procedur

• Zapewnienie efektywnego dostępu do sądu przez ograniczenie barier materialnych

• Dążenie do precyzyjnego ograniczenia Kompetencji (sądy powszechne: okręgowe itp.)

ZASADA RZETELNEGO POSTĘPOWANIA:

Wynika z zasady:

• prawo dostępne dla wszystkich

• prawo do odpowiedniego ukształtowania postępowania przed sądem

• prawo do wyroku ( do merytorycznego rozpatrzenia sprawy)

ZASADA NIEZALEŻNOŚCI SĄDU I NIEZAWISŁOŚCI SĘDZIOWSKIEJ:

Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. Co innego swoboda i co innego dowolność. Jego orzeczenie musi być ściśle powiązane z materiałem dowodowym. Jego niezawisłość jest poddana kontroli.

Gwarancja niezawisłości:

1. tajność narad

2. swobodna ocena dowodu

3. wyłączenie sędziego bądź to z mocy ustawy lub na wniosek strony

4. sam sędzia może się wyłączyć jeżeli stwierdzi że jego występowanie może być dwustronne

ZASADA INSTANCYJNOŚCI:

Każde postępowanie jest przynajmniej dwuinstancyjne, tzn. każdemu przysługuje prawo do odwołania się do sądu wyższej instancji ( do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji)

Modele sądowe:

1. Model apelacyjny- rozpoznawanie w II-giej instancji środków odwoławczych od orzeczeń sądów okręgowych, wydawanych w I instancji, sprawowanie nadzoru nad działalnością administracyjną sądów, nadzór nad działalnością notariuszy, nadzór nad komornikami sądowymi

2. Model kasacyjny- 1 raz sprawa rozpatrywana merytorycznie, za 2 razem kontrolnie ( w konsekwencji jest uchylenie orzeczenia)

3. Model mieszany

ZASADA JAWNOŚCI:

Prawo do jawnego rozpatrywania sprawy.

Możliwość wyłączenia jawności rozprawy ( sąd rozpatruje sprawę przy drzwiach zamkniętych) ze względu na moralność, na bezpieczeństwo państwa, na porządek publiczny, na ochronę życia prywatnego, na inny własny interes prywatny.

Art. 45 konstytucji, Art. 96 ustawy- Orzekanie w sprawach, ogłaszanie orzeczenia-zawsze odbywa się jawnie, ogłoszenie sentencji, uzasadnienie-sąd wydaje ustnie przy drzwiach zamkniętych.

Art. 6 ust. 1- Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wonnościach:

Kontrola społeczna:

• Jawność:

  • Wobec uczestników postępowania (wewnętrzna)

  • Wobec ogółu (zewnętrzna)

    • Posiedzenia niejawne:

      • Rozpoznaje się kwestie np. zwolnienie od kosztów rozprawy

ZASADY POSTEPOWANIA SĄDOWO-ADMINISTRACYJNEGO:

ZASADA PRAWDY MATERIALNEJ ( przeciwieństwo zasady formalnej): strona jest gospodarzem, a sąd obserwuje

Gwarancje:

1. Prewencyjne: udział prokuratora w postępowaniu, uprawnienie sadu do dochodzenia z urzędu, dopuszczenie dowodów z urzędu

2. Represyjne: przepisy o zwyczajnych środkach zaskarżonych orzeczeń, przepisy o nadzwyczajnych środkach zaskarżonych orzeczeń

Miejsce WSA:

• Weryfikują działalność organów administracji publicznej

• Nie dokonują subsumcji (tzn. pod określona normę prawna musi być dopasowany stan faktyczny)

• Kontroluje przebieg postępowania dowodowego

• Ocenia sposób zebrania przez organ administracji publicznej danych o faktach istotnych w sprawie

• Rozstrzyga sprawę w granicach danej sprawy

• Może uzupełniająco przeprowadzić dowody z dokumentów

S.A- co do zasady nie rozstrzyga w granicach danej sprawy

NSA- nie czyni ustaleń co do istoty okoliczności rozstrzygnięcia, ale jedynie kontroluje czy WSA poprawnie rozpozna sprawę

ZASADA SKARGOWOŚCI (przeciwieństwo oficjalności):

Przed sądami powszechnymi, gromadzenie materiału dowodowego przez strony (strony pozostają w sporze ze sobą).

Kwestia legalności-czy zostały wydane zgodnie z obowiązującym prawem.

Skarga za bezczynność.

Osłabienie zasady: udział prokuratora w rozprawie, RPO, NSA Art. 172 ustawy

Przejawy zasady:

1. Sąd ma uprawnienia do zarządzenia stawienia się strony lub pełnomocników

2. Ma obowiązek uwzględniania z urzędu faktów zwanych powszechnie

3. Ma obowiązek przeprowadzenia z urzędu faktów zwanych urzędowo

ZASADA RÓWNOŚCI STRON:

1. To samo prawo przysługuje jednej i drugiej stronie

2. Skargę wnosi się do WSA za pośrednictwem organu, który wydał decyzję

3. Sąd ma obowiązek udzielania stronom informacji, wskazówek, pouczeń

4. Powinien pouczać o terminach obowiązujących i o środkach zaskarżania

ZASADA BEZPOŚREDNIOŚCI:

Dotyczy sądu, ten który ostatni sprawę rozpoznał musi wydać decyzję. Skład może się zmienić. Sprawę, którą Sąd otrzyma, rozpatruje do końca. Wiąże się z zasadą ufności- wszystko co dzieje się na rozprawie, dzieje się ustnie.

Art. 182- skargę może rozpatrzyć na posiedzeniu jawnym (NSA)

ZASADA PIEMNOŚCI:

W drodze pisemnej, co poza rozprawą w drodze ustnej ( dotyczy czynności stron i uczestników postępowania). Z rozprawy sporządza się protokół.

ZASADA KONCENTRACJI MATERIAŁU PROCESOWEGO:

Art. 7 ustawy- S.A. powinien podejmować czynności zmierzające do szybkiego załatwiania sprawy i dążyć do jej rozstrzygnięcia- na jej I posiedzeniu. Sąd musi dobrze przygotować się do rozprawy.

Właściwe przygotowanie sprawy:

• System ................- pewne działanie i czynności muszą być dokonywane we właściwym czasie i formie postępowania

• Dyskrecjonalna władza sędziego- przewodniczy, przygotowuje i analizuje materiał, powinien wydać stosowne zarządzenie (art. 99 S.A.- może odroczyć posiedzenie tylko z ważnej przyczyny).

Odroczenie rozprawy:

• Nieprawidłowość zawiadomienia stron

• Nieobecność stron lub pełnomocnika jej wywołana nadzwyczajnym zadaniem, którego nie można przezwyciężyć (art. 108).

ZASADA KIEROWNICTWA SĘDZIOWSKIEGO:

Sąd ma prawo wniesienia skargi i cała sprawa przechodzi w ręce sądu.

• Sąd zarządza doręczenie pism

• Czuwa nad porządkiem posiedzeń

• Udziela głosu stronom i uczestnikom

• Zadaje pytania

• Ma prawo odbierania głosu

• Określa terminy dla określonych czynności

• Uchylanie pytań

• Ogłaszanie orzeczeń

Jeżeli się ogłasza sentencję to należy stać, ale jeżeli odczytuje postanowienie to stać nie trzeba. Wynik wydaje się w imieniu RP.

ZASADA FORMALIZMU PROCESOWEGO:

Postępowanie jest jedną z form postępowania. Wszystkie czynności muszą mieć charakter zorganizowany pod względem formalnym tj. określona forma, określone miejsce, czynności nie mogą być dowolnie odwołane.

Zasada pozwala do: praworządności, legalności, formalizm powinien zamykać się w granicach koniecznych.

W postępowaniu administracyjnym- wychodzi się naprzeciw, informuje itp.

25. Doręczenia w postępowaniu sądowoadministaryjnym.

28. Rozstrzygnięcia podejmowane w postępowaniu sądowoadministaryjnym w I instancji.