„Powszechność filmów, docierających do współczesnego widza nie tylko za pośrednictwem kina, ale również telewizji i video, sprawia, że film jest sprzymierzeńcem wychowania. O tym, że sztuka filmowa w wychowaniu młodego człowieka może odegrać ważną rolę, pisze wielu pedagogów i psychologów. Zainteresowanie problemami filmu stale wzrasta, dziś już nie ulega wątpliwości, jak dużą rolę odgrywa film w rozwoju psychicznym dzieci, będąc zarazem jedną z najbardziej ulubionych dziecięcych rozrywek. Jest rzeczą oczywistą, że dzieci „żyją” kinem, że filmy stanowią dla nich niezwykle doniosłe źródło przeżyć, dostarczają wzorów, są zastępczym sposobem wyżywania się, mogą być formą ucieczki od rzeczywistości, dostarczają wiedzy o świecie i są podstawą tworzenia się nieraz fantastycznych wyobrażeń i mitów o innych krajach, epokach, wydarzeniach, kulturach i społeczeństwach.” We współczesnej pedagogice dużą rolę odgrywa film w wychowaniu młodzieży oraz jego przydatność w pracy nauczyciela. Wiek, w którym żyjemy jest okresem wspaniałego rozkwitu fotografii, filmu, telewizji, technologii komputerowej. Coraz większą rolę w popularyzacji sztuki odgrywa ekran kinowy i telewizyjny. Film wg Arnolda Hausera został określony jako najbardziej reprezentatywny rodzaj sztuki współczesnej. Najszybciej, najwrażliwiej i najsugestywniej ukazuje współczesną rzeczywistość. Film oddziałuje na odbiorcę za pomocą obrazów, układów linii i barw, poprzez dialogi i muzykę. Wszystkie te środki są stosowane jednocześnie, gdyż są stopione w jedną całość. Szczególną cechą filmu jest ruch. Poszczególne obrazy na scenie są ruchome. Film przemawia do odbiorcy za pomocą obrazu i dźwięku, ruchu, światła, barw, wywołując określone przeżycia psychiczne. Uruchamia on dwa bodźce: impulsy świetlne i dźwiękowe. Ruch na ekranie przyciąga uwagę odbiorcy, staje się dla niego najsilniejszym bodźcem wzrokowym. Wywołuje wrażenia odbierania materialnej rzeczywistości i w ten sposób oddziałuje na zmysły. Rezultatem zetknięcia się widza z odmiennym światem na ekranie jest dwustopniowy charakter filmowego przeżycia. Widz przeżywa dwa światy, po pierwsze uczestniczy w projekcji z zachowaniem świadomości swego istnienia. Po drugie wszystko przeżywa indywidualnie, odmiennie dla różnych odbiorców. Dzieło filmowe odgrywa dużą rolę w tworzeniu wyobrażeń i pobudza procesy myślenia widzów. Na charakter przeżycia związanego z projekcją filmową w dużej mierze wpływa zasób doświadczenia i wiedza o filmie. Im częstszy kontakt widza ze sztuką filmową, im wyższy poziom kulturalny, tym wyraźniej zaznacza się rozdział między fikcją a życiem. „Film jest sztuką uniwersalną. Kontakt milionów widzów z filmem staje się dla każdego z nich źródłem indywidualnych, różnorodnych przeżyć. Oglądanie filmu pomnaża wiedzę o życiu i świecie, w sposób bezpośredni lub pośredni przybliża problemy współczesności i nieraz ułatwia ich rozwiązanie, rozbudza wyobraźnię, fantazję, dostarcza bogactwa wzruszeń. Film zdolny jest kształtować i w rzeczywistości niejednokrotnie kształtuje poglądy i postawę widzów. Pomoc w poznaniu otaczającego świata, znalezieniu własnego miejsca w tak burzliwie zmieniającej się rzeczywistości, pomoc w kształtowaniu osobowości, w ustaleniu stosunków międzyludzkich – wszystko to dać może i w naszych warunkach daje uniwersalna sztuka filmowa.” O tym, że filmowi w procesie wychowania przypisuje się coraz większą rolę, świadczy m.in. stwierdzenie, że jest on jednym z ważniejszych ośrodków wychowania i samowychowania, a także teza, iż w szkole powinno się znaleźć dla niego takie samo miejsce w procesie kształcenia, jak dla literatury czy muzyki. Powstaje zatem pytanie: film czy literatura? Jedno i drugie, bo literatura uczy, wychowuje, rozwija wyobraźnię, ale o filmie można przecież powiedzieć to samo. Kino na równi z literaturą odzwierciedla rozmaite przeżycia psychiczne, budzi refleksje, przedstawia bogactwo ludzkich doznań. Jednak w przeciwieństwie do literatury jest sztuką łatwiejszą do przyswojenia dla ucznia (chociaż nie w każdym przypadku). Bywają filmy o ukrytych treściach symbolicznych, operujące określonym językiem, bez znajomości którego są dla młodego odbiorcy niezrozumiałe. Zagadnienia, rodzaj a także siła wpływu filmu i telewizji na młodych odbiorców interesowała psychologów, pedagogów i socjologów od początku istnienia filmu fabularnego. Wyniki wielu polskich badań wykazały, jak ważnym źródłem informacji dla uczniów jest film, zwłaszcza od momentu wprowadzenia w naszym kraju telewizji otwartej. Np. Irena Janiszowska pisze, iż jednym z najważniejszych źródeł wiedzy współczesnej młodzieży jest obok szkoły – telewizja. „Wiadomości gromadzone dzięki telewizji – pisze dalej Janiszowska – mają wyraźną retencję, toteż uczniowie zapamiętują je dość trwale

Więcej o: Znaczenie filmu dla wychowania estetycznego, moralnego i społecznego dzieci i młodzieży cz. I