Zaburzenia zachowania 
-zaburzenia psychotyczne 
- nerwice 
- fobie 
- myśli natrętne 
- motoryczność 
(np. przymusowe, nieustanne mycie rąk) 

-zaburzenia osobowości 
- psychopatia 
- socjopatia 
- charakteropatia 
formy zachowania występują u ludzi normalnych mające charakter czynów przestępczych 

Są 3 podstawowe rodzaje zachowań: 
- zachowanie reaktywne (odruchowe) jest to zachowanie najprostsze mówimy o nim wówczas gdy decyduje o nim bodziec np. działanie światła na źrenicę, działanie niskiej temp. na skórę „gęsia skórka”, wysoka temperatura – pocenie się. 
- Zachowanie celowe 
- Zachowanie obronne 
Zachowanie celowe – jest to forma zachowania przystosowana do sytuacji niestereotypowych, zadaniowych, zmiennych, nowych. Pojawia się ono w naszej działalności zawodowej: Każdy klient jest to dla nas nowa sytuacja. Klient przychodzi do nas z problemem i oczekuje pomocy wsparcia. To wymaga od nas zachowania celowego. Zachowanie celowe na ukierunkowany przebieg. Odwrotnie do zachowania reaktywnego. Zachowanie reaktywne nie ma ukierunkowanego przebiegu. Gdy zadamy komuś ból, ta osoba odruchowo poruszy się. Zachowanie celowe zmierza do osiągnięcia stanu końcowego. Ma określony układ czynności wiąże się z tzw. antycypacją. 
ANTYCYPACJA to wyraz zapożyczony z języka łacińskiego antycipo – przewidywać, przypuszczać, uprzedzać, zamierzać. Antycypacja dotyczy sytuacji końcowej jak i czynności, które mają doprowadzić do stanu końcowego. Antycypacja sytuacja końcowa nasycana jest celem. 
Antycypacja czynności, która do tego celu prowadzi nazywa się programem. 

Przewidywanie celu 
Antycypacja 
Przewidywanie programu 

Jeśli w określonej sytuacji człowiek wytwarza sobie cel do osiągnięcia i program do wykonania to możemy powiedzieć ze człowiek stawia sobie zadanie. A sytuacja, która ma ulec zmianie, nazywa się sytuacją zadaniową. W każdej sytuacji zadaniowej jest wytyczony cel. 






Na program składa się diagnoza. Określenie potrzeb klienta, zbadanie właściwej skóry. Rozpoznanie musi mieć charakter programowy. Czynności nie mogą być przypadkowe. Nim cel będzie osiągnięty to co istnieje realnie jest to sytuacja wyjściowa. 

Błędy działania

Błąd działania jest przyczyną błędu wyniku. Błąd wyniku sprawia że osoba osiąga wynik a nie cel. 
Należy odróżnić cel od wyniku. Cel jest stanem rzeczy zamierzonym, natomiast wynik jest stanem rzeczy rzeczywiście osiągniętym. Jeśli wyniki są gorsze od celów a wynik czynności jest gorszy od programu to mówimy o błędach działania, prowadzącym do błędów wyniku. Zachowanie celowe jest kierowane programem, który człowiek opracował. 
Uwarunkowania zachowania. Mimo ze zachowanie jest stale zdeterminowane, łączone przez mechanizmy psychiczne i sytuację to jednak w poszczególnych wypadkach udział tych z czynników może być różny tzn. w jednym wypadku głównym wyznacznikiem zachowania są mechanizmy np. myśli, motywy, zainteresowania, przeżycia a w drugim przypadku głównym czynnikiem wyznaczającym zachowanie może być sytuacja np. depresja sezonowa (pojawiający się smutek, przygnębienie, brak zainteresowania codziennymi prawami, poczucie winy, żal, spowolnienie myśli i ruchów, porzucanie obowiązków domowych i zawodowych, w skrajnych przypadkach akty samobójcze). 
Presja jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych zaburzeń psychicznych. 
Depresja sezonowa wiąże się z niedostateczną ilością światła naturalnego. 

Udział tych dwóch czynników jest różny. 
Mechanizmy psychiczne 
Zachowanie się człowieka 
Sytuacja 

Najogólniej można wyróżnić 3 formy uwarunkowania zachowania.: 
1. zachowanie jest wyznaczone niemal wyłącznie przez mechanizmy psychiczne. Nasze myśli i potrzeby mogą wytyczać to zachowanie. Sytuacja jest tylko środkiem którym jednostka posługuje się dla realizacji typowych dla niej celów np. ktoś wykazuje zainteresowanie muzyczne dlatego zapisuje się do szkoły muzycznej. 
2. zachowanie jest wyznaczone przez mechanizmy psychiczne ale zachowania nie wystąpiłyby gdyby nie wywołała tego zachowania określona sytuacja pobudzająca np. wybuch gniewu wymaga minimalnej okazji pobudzającej. 
3. główny udział w zachowaniu przypada sytuacji a mechanizmy psychiczne są na dalszym planie np. wpływ mody 

Nad całością kontrolną funkcję pełni świadomość. Świadomość jest nadrzędnym mechanizmem sterującym zachowaniem człowieka. Decyduje o związkach jednostki ze światem zewnętrznym. Świadomość jest to pojęcie wieloznaczne. 
Jest to szczególny rodzaj wewnętrznej reprezentacji rzeczywistości. Jest wewnętrzny model, obraz, kształt, odbicie tej rzeczywistości tzn. że świadomość jest subiektywnym odbiciem świata w nas. Ten subiektywny charakter świadomości polega na tym, że odzwierciedlenie rzeczywistości nie stanowi wiernej kopii tego świata. 
Obraz świata jest podmiotowy i zależy – 
- od funkcjonowania organizmu jednostki – każdy organizm inaczej funkcjonuje, przebyte choroby zmieniają obraz rzeczywistości, (gorączka, majaczenie, rzeczywistość jest zniekształcona, grypa-nie czujemy zapachów i smaków ) ważne są również analizatory (słuch, wzrok, węch, smak, dotyk, równowaga) składają się one z 3 elementów i z receptora wrażliwa część na specyficzną energię fizyczną bodźca (np. wzrok-siatkówka oka wrażliwa na energię świetlną). W receptorze następuje zmiana energii fizycznej bodźca w impuls nerwowy, przemieszcza się on nerwem czuciowym (2) do zakończenia receptorycznego (3) w układzie centralnym (korze mózgowej) tam powstaje wrażenie smaku, węchu, czucia. 
Różnimy się budową analizatora, wszyscy słyszymy lecz niektórzy mogą fałszować, nie wszyscy mają słuch muzyczny. 
- od struktury jej osobowości- czynniki wpływające na kształt odbicia rzeczywistości jest struktura osobowości np. Osoby neurotyczne są emocjonalnie niezrównoważone, mają huśtawkę nastrojów. Dla nich świat jest zagrożeniem a inni ludzie niebezpieczni. 
· Ekstrawertycy – to osoby otwarte, łatwo nawiązujące znajomości, mają słomiany zapał. 
· Introwertycy – to osoby zamknięte w sobie, nieśmiałe, lękliwe. 
- od uczestnictwa jednostki w życiu grupy do której należy- czynniki to uczestnictwo w życiu grupy. Inaczej odbierają rzeczywistość wielbicielki ojca Rydzyka, inaczej odbiera świat człowiek wykształcony, postrzega świat obiektywnie, realnie, inaczej dzieci. 

Treść zjawisk świadomości jest indywidualna, a stąd zmienna. Istnieją następujące zjawiska świadomości, następujące formy odzwierciedlenia rzeczywistości. 
- odbicie rzeczywistości dokonuje się bezpośrednio za pomocą narządów zmysłowych na które oddziałują bodźce zewnętrzne lub organiczne. Wówczas powstają wrażenia np. barwa, zapach, smak lub powstają spostrzeżenia gdy odzwierciedlamy całe zjawisko a więc wszystkie cechy jednocześnie. 
- Forma odzwierciedlania rzeczywistości. Odzwierciedlenie dokonuje się pośrednio w postaci pojęć, sądów stanowiące podstawę myśli o przedmiotach zdarzeniach. Ta forma tworzy bardziej uogólnioną wiedzę o świecie. O tych elementach świata, które są niedostępne poznaniu zmysłowemu np. prędkość światła. Ważną rolę tu odgrywa zasób słów. Im bogatsza terminologia tym bogatsza forma odzwierciedlenia rzeczywistości 
- Forma to emocje czyli uczucia. W emocjach odbija się stosunek człowieka do otoczenia a także stosunek człowieka do samego siebie. 

Dwa rodzaje świadomości: 
- świadomość ektrospektywna 
- świadomość introspektywna 

Za kryterium tego podziału przyjmuje się rodzaj nastawienia podmiotu: czy świadomość człowieka jest skierowana na świat zewnętrzny (ektrospektywna) czy na doznania przeżycia stany psychiczne (introspektywna). 
Badania prowadzone na ludziach wykazują, że większość osób wykazuje świadomość ektrospektywną. Stąd łatwiej dostrzegamy innych niż swoje. Przyczyną jest obniżona umiejętność wglądu we własne przeżycia psychiczne. 
Świadomość introspektywna powinna być tak samo aktywna jak ektrospektywna. 
Uprzytomnienie sobie przebiegu własnego zachowania może decydować o możliwości skorygowania błędów o udoskonaleniu działania. 
Ze świadomością introspektywną jest związana samokontrola. 
Dzięki świadomości ektrospektywnej i introspektywnej następuje wzrost samoświadomości a istotą tego jest poczucie odrębności własnego „ja” w stosunku do otoczenia. Uświadamiamy sobie sens własnego życia, miejsce w świecie. Wzrost samoświadomości równorzędnie ektrospektywnej i introspektywnej człowiek bardziej realnie ocenia siebie, swoje możliwości, trafnie ocenia swoją urodę. 
To wszystko świadczy o dojrzałości psychicznej człowieka. 

Wpływ społeczny 
Jest to zachowanie osób które z racji pełnionych ról społecznych, zajmowanych w grupie pozycji lub posiadanych cech wywołują określone skutki w funkcjonowaniu innych ludzi lub grup społecznych. 
Wpływ jest pewnym dobrem dostępnym tylko dla wybranych osób, natomiast większość ludzi sytuuje się w roli odbiorców, obiektów oddziaływań tych pierwszych. 
Wywieranie wpływu jest właściwością wszelkich relacji stosunków interpersonalnych. W takim rozumieniu wpływ jest charakterystyczny dla każdej interakcji. W interakcji pojawia się wzajemne oddziaływanie ludzi na siebie. 
Niezależnie od wieku, płci związków łączących ludzi, obie strony wpływają na siebie. Obie strony są nadawcami i odbiorcami wpływu. Wywieranie wpływu przyjmuje różną postać tzn. za pomocą różnych zachowań możemy wywoływać zmiany w innych ludziach. Głównym narzędziem wpływu jest proces porozumiewania się ludzi. Mogą porozumiewać się za pomocą słów lub gestów. 

Dostrzeganie wzajemnego wpływu może być utrudnione: 
- indywidualną percepcją (postrzeganiem) skutków własnych zachowań i zachowań innych osób np. szef krytykujący podwładnych powoduje że oni unikają bezpośrednich z nim kontaktów. Dlatego nie może się z nimi porozumieć gdy tego potrzebuje. Każda ze stron obwinia drugą o pogarszanie się kontaktów. 
- Wpływ bywa nieraz bardzo subtelny, może zachodzić czasami poza naszą świadomością np. zachowanie pozasłowne, wyraz oczu, wyraz twarzy. 
- Mogą być zakłócenia w dostrzeganiu wpływu na poziomie interpretacji przyczyn i wyników zachowania. Inaczej interpretujemy przyczyny naszych sukcesów i porażek a inaczej drugiego człowieka. Jesteśmy skłonni przypisywać sobie nasz wysiłek i trud w osiąganiu naszych sukcesów. 

Człowiek jest motywowany do utrzymania pozytywnego wizerunku własnej osoby, a negatywnego wizerunku własnej osoby. 

Mechanizmy wywierania wpływu: 
-naśladownictwa – tendencje do naśladowania pojawiają się bardzo wcześnie w rozwoju człowieka i w różnym stopniu trwają przez całe życie. Najwcześniej naśladujemy rodziców. Nerwowi rodzice mają nerwowe dzieci „Dziecko jest ojcem człowieka dorosłego”. To jak przebiega nasze dzieciństwo ma wpływ na nasze funkcjonowanie w okresie dorosłości. Naśladownictwo jest uaktywnione w bezpośrednich kontaktach. Rozmówcy mogą mieć skłonność do wzajemnego odzwierciedlania swoich zachowań (długość wypowiedzi, przerwy w rozmowie, Opowiadanie dowcipów, zadawanie pytań, używanie zaimków, uśmiechanie się). Jest to proces spontaniczny, naturalny, jednak może być ten mechanizm wykorzystany w sposób celowy. 
-wzmocnienia – podczas interakcji partnerzy spontanicznie wzmacniają nawzajem swoje zachowania, np. jeżeli kiwamy głową i uśmiechamy się gdy mówi o sporcie to będzie on mówił swobodnie i będzie przekazywał więcej informacji. 
- sygnały niewerbalne – za pomocą tonu głosu, wyrazu twarzy, dystansu fizycznego możemy nie świadomie bądź świadomie określać swoją pozycję wobec drugiego człowieka. Nasze sygnały bezsłowne mogą dać drugiemu człowiekowi do zrozumienia że jesteśmy lepsi, gorsi, równi. 

Wpływ bezpośredni i pośredni 
Ludzie wywierają na siebie wpływ w kontaktach bezpośrednich i pośrednich (środki masowego przekazu, myśli, wyobrażenia, pamięć). 
Kontakty bezpośrednie zachodzą w relacjach 
Jednostka-jednostka 
Jednostka- grupa 
I mają wzajemnego oddziaływania, czyli interakcji. W interakcji istnieją związki przyczynowe między zachowaniami, uczuciami i myślami osób uczestniczących. 

Istotą interakcji jest wzajemność, dwustronność oddziaływań w bezpośrednich kontaktach. 

Skutki wzajemnego oddziaływania 
1. mogą powodować zmiany w poziomie aktywności 
2. mogą powodować zmiany w obrębie procesów psychicznych 
3. mogą powodować zmiany zachowania 
4. mogą powodować zmiany sytuacji danej osoby, zmiany jej stosunków z otoczeniem. 

Wpływ pośredni 
Różnica tkwi w percepcji, w kontaktach bezpośrednich istnieje wzajemność spostrzegania się uczestników interakcji. Każdy uczestnik jest spostrzegającym podmiotem i spostrzeganym obiektem. 
Świadomość wzajemnej równoczesnej percepcji modyfikuje zachowanie się ludzi. Inaczej zachowujemy się gdy wiemy że nie jesteśmy obiektem spostrzeganym. 
Nie występuje to we wpływach pośrednich 
Wpływ telewizji jest w danym momencie jednostronny. 

Wpływ zamierzony i niezamierzony 
Wpływ bezpośredni i pośredni może być zamierzony lub niezamierzony. Oddziaływania zamierzone zachodzą wtedy gdy nadawca wpływu pragnie osiągnąć cel (osobisty, prospołeczny, aspołeczny). 
Cele osobiste wynikają z indywidualnych dążeń jednostki mogą być zaspokojone w kontaktach interpersonalnych (dążenie do zwiększenia własnej atrakcyjności w oczach partnera interakcji). 
Cele prospołeczne mają na uwadze dobro innych osób, grup społecznych, instytucji (zaangażowanie się wielu ludzi w WOŚP). 
Cele aspołeczne ilustruje działanie różnych osób, grup, których celem jest wyłudzanie pieniędzy, sprzedaż niepełnowartościowych towarów. W tej sytuacji nadawcy wpływu wiedzą dokładnie co pragną osiągnąć i wiedzą jakie środki przedsięwziąć by te cele osiągnąć. Stosowanie tych środków opiera się na rozpoznaniu właściwości odbiorców (często ludzie w podeszłym wieku). Ci którzy te cele aspołeczne realizują odznaczają się dobrą znajomością reguł życia społecznego. Wiedzą jak manipulować ludźmi. Odbywa się to od osób poprzez prospołeczne do aspołecznego lub jest to oddziaływanie pośrednie. Wpływ niezamierzony to uboczne skutki działania 

Opór wobec wpływu 
Jeśli jedna osoba poprzez wpływ na drugą osobę dąży do wywołania pożądanych reakcji to ten wpływ może być odebrany jako zagrożenie swobody wyboru, celu lub zagrożenie swobody wyboru działania. Jeśli jedna osoba wpływa na drugą osobę by wywołać w niej pożądane reakcje to wpływ odbiorczy może powodować pewne zmiany w zachowaniu się, przebiegu procesów psychicznych (lęk, strach, rozdrażnienie, złość, gniew, wrogość, obniżenie nastroju). W procesie wybierania wpływu pojawiają się negatywne emocje u odbiorcy wpływu. Zależy to od tego jak odbiorca odbiera wpływ nadawcy. Człowiek buntuje się gdy odbiera negatywne emocje od nadawcy, pojawia się opór psychologiczny 

Opór psychologiczny- Jack Brehm – jest twórcą koncepcji reaktancji, w oparciu o wieloletnie badanie reaktancji twierdził że naturalną skłonnością człowieka jest dążenie do utrzymania pewnego zakresu wolności, decyzji, a zatem jeśli zachowanie partnera, nadawcy, wpływu zostanie odebrane przez odbiorcę jako ograniczenie wolności to pojawi się opór psychologiczny i ten opór będzie się przejawiać w dwóch kategoriach: 
- usztywnienie stanowiska typu „nie” 
- skłonność do wyboru celu lub działania przeciwnego zamiarom nadawcy. 

Jak można zredukować problem reaktancji? 
- jeśli zastosujemy manipulację 
- jeśli mamy pełne przekonanie iż sprawujemy pełną kontrolę nad sytuacją 
- umiejętnie stosujemy w wywieraniu wpływu zjawisko ingracjacji (przypodobanie) – ingratiation (z ang.) 

Problem reaktancji może zniknąć gdy mamy do czynienia z manipulacją – jest świadome i planowane działania oparte na Widzy o mechanizmach społecznego zachowania się ludzi. 
Jest formą wpływu nie dostępną świadomości osoby będącej celem oddziaływania nadawcy tzn. osoba manipulowana jest mylnie przekonywana że to właśnie ona jest sprawcą gdy w rzeczywistości pozostaje narzędziem w cudzych rekach. Manipulacja stanowi formę wywierania wpływu służącą osiąganiu jednostronnych korzyści. Korzyść wynosi nadawca 

Zasada: Powinno się robić ustępstwa na rzecz tych którzy czynią je dla nas, może złagodzić zjawisko reaktancji. 
Szczególną zdolność do manipulacji wykazują makiaweliści- nazwa pochodzi od nazwiska Niccolo Machiavelli – był to wybitny mąż stanu – był pisarzem. Napisał książkę pod tytułem „Książe”. Żył w 1469 – 1527. W tej książce radzi księciu jak ma postępować by zdobyć władzę i tę władzę utrzymać. Poucza że zdobycie władzy jest rzeczą ostateczną i wszystkie środki ku jej zdobyciu będą właściwe. Należy stosować to co jest skuteczne. 
Machiavelliemu przypisuje się dywizem „ Cel uświęca środki” . 
Amerykański psycholog Christie podjął próbę analizowania sposobów postępowania i cech osobowości makiawelistów. Zwrócił uwagę na to, że mają oni określone poglądy na ludzi, odbiegają one od poglądów przeciętnego człowieka. Makiweliści mają specyficzny stosunek do norm moralnych. Mają oni swoiste sposoby postępowania: 
- uzasadnione kłamstwo jest rzeczą dobrą 
- użycie podstępu w prowadzeniu konfliktu jest rzeczą chwalebną i zgodną z honorem. 
- Większość ludzi nie wie dla nich jest dobre 
Filozofią makiawelistów jest pragmatyzm – jeśli coś jest skuteczne to należy to robić. 

Cechy psychiki makiawelistów 
- są opanowani, panują nad reakcjami ruchowymi 
- zachowują dystans emocjonalny w swoich osobistych sprawach i w sprawach innych 
- postępują niezwykle racjonalnie 
- ich myślenie jest wyrachowane ……… 
- podchodzą do problemów racjonalnie 
- nie dostosowują postaw do zachowania 
- są osobami lubiącymi sytuacje nieokreślone, gdy cele jeszcze nie są wytyczone, pozwala im to na swobodne manipulacyjne działanie 
- bardzo dobrze czują się w kontaktach bezpośrednich\ 
- często są zwycięzcami w rozmowach, targowania się i w negocjacjach.