4. Drugi tydzień rozwoju

Struktury pozazarodkowe: jama owodni, owodnia, pęcherzyk żółtkowy, szypuła łącząca, worek kosmówkowy

Trofoblast:

• cytotrofoblast – jednojądrzaste, aktywne mitotycznie kom., nowe kom. trofoblastu wędrują do syncytiotrofoblastu (tracą tam błony kom.)

• syncytiotrofoblast – wielojądrzasta struktura, bez granic między kom., wytwarza ludzką gonadotropinę kosmówkową: dostaje się do krwi matki przez lakuny, indukuje rozwój tętnic spiralnych w miometrium i formowanie syncytiotrofoblastu

Powstawanie jamy owodni i tarczki zarodkowej:

• utworzenie płaskiej zaokrąglonej płytki – tarczki zarodkowej, składa się z:

  • epiblastu – warstwa grubsza, kom. walcowate przylegające do jamy owodni

  • hipoblastu – warstwa cieńsza, małe kom. sześcienne, przylegające do zewnątrzzarodkowej jamy ciała (pierwotny pęcherzyk żółtkowy)

• pojawienie zawiązka jamy owodni w embrioblaście

• kom. owodniotwórcze (amnioblasty) oddzielają się od epiblastu i tworzą owodnię z jamą owodniową

• epiblast – dno jamy owodni, hipoblast – sklepienie jamy zewnątrzzarodkowej (tworzy błonę zewnątrzzarodkową – otacza jamę blastocysty, wyściela wew. Pow. cytotrofoblastu)

• z błony i jamy zewnątrzzarodkowej – pierwotny pęcherzyk żółtkowy

• tarczka zarodkowa – między jamą owodni a ciałkiem żółtym

• zew. Warstwa kom. ciałka żółtego – mezoderma pozazarodkowa

• w syncytiotrofoblaście – lakuny (mieszanina krwi matczynej i pozostałości z gruczołów macicznych) – płyn przenika do tarczki

• połączenie naczyń krwionośnych macicy z lakunami – zaczątek krążenia macizno-łożyskowego

• 10-dniowy zarodek – całkowicie zatopiony w endometrium

• przez 2 dni w nabłonku błony śluzowej macicy – fibrynowy skrzep, przed 12 dniem pokryty prawie całkiem przez nabłonek zregenerowany

• tk. łączna błony śluzowej macicy pod wpływem cAMP i progesteronu podlega reakcji doczesnowej, w trakcie zagnieżdżenia (kom. doczesnowe – dużo glikogenu i lipidów)

• 12-dniowy zarodek – lakuny łączą się, tworzą sieć lakunarną (zawiązki przestrzeni międzykosmkowych łożyska)

• powstanie sinusoidów –końcowe odcinki naczyń o cienkich ściankach (uszkodzenie ich przez syncytiotrofoblast, krew z krążenia matczynego do lakun)

• wzrastanie mezodermy pozazarodkowej i pojawienie się w niej przestrzeni, które łączą się i wytwarzają pozazarodkową jamę ciała (otacza owodnię i pęcherzyk żółtkowy, oprócz miejsca stykania z łożyskiem przez szypułę łączącą)

• po wytworzeniu pozazarodkowej jamy ciała – zmniejszenie pierwotnego pęcherzyka żółtego i powstanie mniejszego wtórnego pęcherzyka żółtkowego

Worek kosmówkowy:

• w końcu 2 tyg. – kosmki pierwotne (w wyniku proliferacji kom. cytotrofoblastu, które wrastają w syncytiotrofoblast)

• pozazarodkowa jama ciała powoduje rozdzielenie mezodermy pozazarodkowej na:

  • mezodermę pozazarodkową ścienną – wyściela trofoblast i pokrywa owodnię

  • mezodermę pozazarodkową trzewną – otacza pęcherzyk żółtkowy

• wydłużanie wypukłości cytotrofoblastu – indukowane przez mezodermę ścienną

• mezoderma pozazarodkowa + obie warstwy trofoblastu = kosmówka

• kosmówka bierze udział w tworzeniu worka kosmówkowego

• zarodek, worek owodniowy i pęcherzyk żółtkowy – zawieszone w jamie kosmówkowej za pomocą szypuły łączącej

2