03.03.2010 Wykład 3 , Metody badań pedagogicznych.

Podstawowym celem nauki jest stworzenie teorii.

Teoria - ma jakiś przedmiot ( np. wychowania, wychowania patriotycznego ), dotyczy fragmentu rzeczywistości, różni się poziomem ogólności. Składa się z pewnych twierdzeń, zdań uporządkowanych w sposób logiczny. Teoria orzeka prawidłowości. Teoria określa sposób zbierania danych ( w jaki sposób zbierać dane o rzeczywistości). Powinna podawać sposoby weryfikacji twierdzeń. Niezbędnym elementem teorii jest język ( własne pojęcia i terminy ). Aby zrozumieć teorię, trzeba zrozumieć jej język. Terminy teoretyczne - posiadają sens na gruncie danej teorii, brak bezpośredniego związku z rzeczywistością, często neologizmy.

Jakie wymagania musi spełniać WARTOŚCIOWA teoria?

- powinna być uporządkowana ( zdania ogólne -> wynikają zdania szczegółowe )

- wymóg niesprzeczności tzw. koherencja

- powinna być obiektywna ( nie może być wyrazem subiektywnych wrażeń jakiejś osoby ), uzasadniona empirycznie, uprawdopodobniona

- musi być komunikatywna ( przedstawiona w taki sposób,żeby inni odbiorcy mogli ją zrozumieć i z niej skorzystać )

- teoria ( empiryczna ) powinna być sprawdzalna, weryfikowalna

Funkcje teorii:

- wyjaśnia jakieś zdarzenia, aspekt rzeczywistości np. na czym polega wychowanie?

- wyjaśnianie: 1. genetyczne - podawanie przyczyn prowadzących do danego stanu, odwołujemy się do historii i okoliczności, które spowodowały dany stan rzeczy; 2. funkcjonalne - mówi nam o wpływie czegoś na coś, jak zjawisko "a" wpływa na zjawisko "b"; 3. teleologiczno - funkcjonalne - wyjaśnienie, które zmierza do wskazania po co, w jakim kierunku, jak osiągnąć jakiś cel, badania zmierzają, aby określić jakie mogą być skutki danego założenia; 4. logiczne - opiera się na dowodach logicznych, sprawdza się poprawność rozumowań

- na podstawie dobrej teorii powinniśmy przewidzieć, co się może zdarzyć - tzw. funkcja predyktywna

- funkcja praktyczna - powinna służyć rozwiązywaniu problemów

- funkcja heurystyczna - w jaki sposób teoria inspiruje, skłania do nowych badań, refleksji

Teorie też mają swoje wady:

- każda teoria upraszcza, dąży do ogólności

- teorie powstają zwykle na podstawie doświadczeń ludzi, którzy podsumowują swoje życie -> teorie nie nadążają za nowymi zjawiskami, mają charakter przemijający

- teorie narzucają ludziom pewne kryteria patrzenia, myślenia na poszczególne zjawiska, kategoryzują, ograniczają swobodę myślenia

Podsumowanie

Teorie są cenne, ale mają swoje wady.

W jaki sposób powstają teorie?

Podstawą teorii są fakty. Fakty się systematyzuje i porządkuje, przez co tworzą się teorie.

Z teorii formuuje się przewidywania.

Aby sprawdzić czy przewidywania są wiarygodne należy poprzeć je faktami.

Badania realizowane w pedagogice.

Odmiany badań:

- badania opisowe ( sondażowe ) - których celem jest opisanie jakiegoś fragmentu rzeczywistości np. jakichś osób, studium przypadku, sondaż obejmuje dużą grupę ludzi, ma za zadanie zbadanie opinii w danej kwestii, opisać można zjawisko. Można je podzielić: 1. statyczne - badanie w danym momencie w danej rzeczywistości; 2.dynamiczne - prześledzenie w danym okresie czasu jakiegoś zjawiska. Podział również: 1. sprawozdawcze - jak jest; 2. diagnostyczne - rozpoznanie danego stanu rzeczy, określenie przyczyny zjawiska.

*sprawozdawczo - statyczne np. stosunek dzieci do religii w danym momencie

*sprawozdawczo - dynamiczne np. przestępczość wśród dzieci

*diagnostyczno - statyczne np. poziom inteligencji dzieci w danej klasie

*diagnostyczno - dynamiczne np. zmiana dynamiki rodziny, wpływ na dziecko

03.03.2010 Wykład 3 , Metody badań pedagogicznych, Natalia Szczepkowska