SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

Kodeks spółek handlowych rozróżnia dwa typy spółek kapitałowych: spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółkę akcyjną. Konstrukcja spółki akcyjnej była wcześniej stworzona od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dlatego stanowi wzór modyfikowany przy uwzględnianiu cech swoistych spółki z o.o.. Podstawową różnicę między spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a spółką akcyjną stanowi możliwość pozyskania kapitału przez tę ostatnią w trybie publicznym. Po za tym spółka akcyjna jest formą gospodarczą przeznaczoną przede wszystkim dla wielkich firm o znaczącym kapitale. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ( sp. z o.o.) -charakterystyka a. Definicja Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 151 § 1 kodeksu spółek handlowych.). Ustawa zakazuje wyłącznie jednoosobowego zawiązania spółki z o.o. przez inną jednoosobową spółkę z o.o. b. Treść umowy spółki Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga formy aktu notarialnego i powinna określać: firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności spółki, wysokość kapitału zakładowego, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników, czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony szczególne korzyści lub inne obowiązki wobec spółki, wymaga to określenia w umowie spółki pod rygorem bezskuteczności wobec spółki c. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji Z chwilą zawarcia umowy spółki powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Spółka w organizacji jest reprezentowana przez zarząd albo pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. Odpowiedzialność osób działających za spółkę w organizacji trwa do momentu zatwierdzenia ich czynności przez zgromadzenie wspólników. Jeżeli spółka ma jednego wspólnika, to w fazie organizacyjnej spółki przysługuje mu wyłącznie prawo zgłoszenia spółki do KRS. d. Powstanie spółki Do powstania spółki z o.o. koniecznym jest podjęcie następujących kroków: - zawarcie umowy spółki, - wniesienie przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, jeżeli udziały obejmowane są za cenę wyższą od wartości nominalnej, wymaga się również wniesienia całej nadwyżki ponad wartość nominalną, - powołanie zarządu, - ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki, - wpisanie spółki do rejestru. Zgłoszenia spółki do rejestru dokonuje zarząd. Drobne uchybienia, które nie naruszają interesu spółki ani interesu publicznego nie stanowią przeszkody do dokonania wpisu. Zgłoszenie spółki do rejestru, oprócz danych objętych treścią umowy, powinno zawierać: adres spółki, nazwiska i imiona członków jej organów, informację dotyczącą pokrycia kapitału wkładem niepieniężnym, pismo przeznaczone dla ogłoszeń spółki, jeżeli umowa to przewiduje. Kodeks spółek handlowych w przypadku spółek kapitałowych mających tylko jednego wspólnika wymaga ujawnienia danych tego wspólnika w rejestrze sądowym z podaniem nazwiska i imienia i adresu oraz zaznaczenia, że osoba ta jest jedynym wspólnikiem. Zatem taki obowiązek będzie także spoczywał w przypadku sp. z o.o. Zgodnie z art. 167 § 1. Do zgłoszenia spółki należy dołączyć: 1) umowę spółki, 2) oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione, 3) jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi akt notarialny zawierający umowę spółki, dowód ich ustanowienia, z wyszczególnieniem składu osobowego. Ponadto jednocześnie ze zgłoszeniem należy złożyć podpisaną przez wszystkich członków zarządu listę wspólników z podaniem nazwiska i imienia lub firmy (nazwy) oraz liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich. Dodatkowo do zgłoszenia spółki oraz zmian składu osobowego zarządu dołączyć należy złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów członków zarządu. Likwidacja spółki w organizacji Jeżeli zawiązanie spółki nie zostało zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie sześciu miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki albo jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne, umowa spółki ulega rozwiązaniu. Jeżeli w takiej sytuacji spółka w organizacji nie jest w stanie dokonać niezwłocznie zwrotu wszystkich wniesionych wkładów lub pokryć w pełni wierzytelności osób trzecich, zarząd dokona likwidacji. Jeżeli spółka w organizacji nie ma zarządu, zgromadzenie wspólników albo sąd rejestrowy ma obowiązek ustanowienia likwidatora albo likwidatorów. Spółka w organizacji ulega rozwiązaniu z dniem zatwierdzenia przez zgromadzenie wspólników sprawozdania likwidacyjnego. Sprawy rejestrowe związane z likwidacją spółki w organizacji należą do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki. Wpis spółki do rejestru przedsiębiorców w KRS, powoduje nabycie przez spółkę osobowości prawnej i zobowiązuje zarząd spółki do dopełnienia obowiązków wynikających z ustawy: złożenia w terminie dwóch tygodni po zarejestrowaniu spółki we właściwym urzędzie skarbowym, poświadczonego przez zarząd odpisu umowy spółki, ze wskazaniem sądu rejestrowego oraz wskazaniem daty i numeru rejestracji. Usunięcie ewentualnych braków e. Kapitał zakładowy Kapitał zakładowy dla funkcjonowania spółek kapitałowych ma znaczenie podstawowe, ponieważ jest on wskaźnikiem zdolności spółki do spłaty swoich zobowiązań, pokazuje skalę działalności spółki oraz jej pozycję na rynku. Kapitał zakładowy pozwala ocenić stopień ryzyka, z jakim spółka prowadzi swoją działalność. Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dzieli się na udziały o równej albo nierównej wysokości. Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, to wówczas wszystkie udziały w kapitale spółki są równe i niepodzielne. Możliwość posiadania w spółce udziałów o nierównej wysokości jest analogicznym odbiciem organizacji masy majątkowej charakterystycznej dla spółek osobowych, w których wspólnicy mają, co do zasady, po jednym udziale, przy czym ich wartość jest najczęściej zróżnicowana. Zgodnie z art. 154 kapitał zakładowy spółki powinien wynosić, co najmniej 50 000 złotych a wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 złotych. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie musi tworzyć z mocy ustawy kapitału zapasowego. Kapitał zapasowy lub inne kapitały rezerwowe tworzone z zysku albo wpłat nadwyżki nad wartością nominalną udziału lub sprzedaży uprawnień mogą być tworzone, jeżeli tak stanowi umowa spółki. Ważnym zastrzeżeniem jest że, w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością cały kapitał zakładowy na dzień rejestracji spółki albo rejestracji podwyższenia kapitału musi być pokryty. Jeżeli wspólnik wnosi do spółki wkład niepieniężny - czyli aport, na pokrycie swojego udziału w spółce, to umowa spółki musi szczegółowo określać przedmiot wkładu, osobę wspólnika wnoszącego aport oraz liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów. Wspólnicy spółki mogą dokonać oszacowania wartości wkładu niepieniężnego sami w przeciwieństwie do rozwiązania tego problemu w przypadku spółki akcyjnej gdzie szacunku dokonuje biegły rewident. Należy jednak zwrócić uwagę, że oszacowanie wkładu niepieniężnego ponad jego wartość zbywczą na dzień rejestracji spółki lub podwyższenia kapitału rodzi obowiązek wyrównania spółce powstałej z tego tytułu szkody co jasno wynika z art. 175 k.s.h. Z kapitału zakładowego spółki nie można wypłacać wynagrodzenia za usługi świadczone przy powstaniu spółki, jak również zaliczyć wartości tych usług na poczet wkładu wspólnika. Wynagrodzenie za tego rodzaju usługi wypłacane jest w ciężar kosztów spółki. Podwyższenie kapitału zakładowego Zmiana wysokości kapitału zakładowego jest, zmianą umowy spółki, wymaga więc dla swej skuteczności uchwały wspólników i wpisu do rejestru, z wyjątkiem przypadku gdy w umowie spółki uregulowano podwyższenie kapitału zakładowego w trakcie istnienia spółki. Wszystkie uchwały związane ze zmianą umowy spółki wymagają formy aktu notarialnego. Zmianę umowy zgłasza zarząd do sądu rejestrowego. Podwyższenie kapitału następuje poprzez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących albo ustanowienie nowych udziałów. W zależności od rodzaju przyjętego sposobu podwyższenia kapitału (podwyższenie wartości nominalnej udziału lub wydanie nowych udziałów) jest ono adresowane wyłącznie do dotychczasowych wspólników albo może się wiązać z przystąpieniem do spółki innych osób. Wspólnikom przysługuje prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale spółki w stosunku do swoich dotychczasowych udziałów, chyba, że umowa spółki albo uchwała o podwyższeniu kapitału stanowi inaczej. Prawo pierwszeństwa należy wykonać w terminie miesiąca od dnia wezwania do jego wykonania przez spółkę. Wezwania przesyłane są wszystkim wspólnikom równocześnie. Wydanie przez spółkę nowych udziałów wymaga ich objęcia przez dotychczasowych lub nowych wspólników. Objęcie następuje przez złożenie oświadczenia w formie aktu notarialnego. Oświadczenie nowego wspólnika powinno zawierać przystąpienie do spółki oraz objęcie udziałów o określonej wartości nominalnej. Obniżenie kapitału zakładowego Obniżenie kapitału może być wynikiem złej sytuacji ekonomicznej spółki i poniesieniem przez nią straty bilansowej. Potrzeba obniżenia kapitału może także wynikać ze strategii spółki związanej ze sposobem zamknięcia jej działalności. Uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego podejmuje zarząd i powinna określać wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony, oraz sposób obniżenia. W celu ochrony praw wierzycieli zarząd niezwłocznie ogłasza o uchwalonym obniżeniu kapitału zakładowego i wzywa wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwu w terminie trzech miesięcy, licząc od dnia ogłoszenia, jeżeli nie zgadzają się na obniżenie. Wierzyciele, którzy w tym terminie zgłosili sprzeciw, powinni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni. Wierzycieli, którzy sprzeciwu nie zgłosili, uważa się za zgadzających się na obniżenie kapitału zakładowego. Powyższe zawiadomienie nie jest konieczne, jeżeli pomimo obniżenia kapitału zakładowego nie zwraca się wspólnikom wpłat dokonanych na kapitał zakładowy, a jednocześnie z obniżeniem kapitału zakładowego następuje jego podwyższenie co najmniej do pierwotnej wysokości. Obniżenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego. Do zgłoszenia obniżenia kapitału zakładowego należy dołączyć: uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, dowody należytego wezwania wierzycieli, oświadczenie wszystkich członków zarządu stwierdzające, że wierzyciele, którzy zgłosili sprzeciw, zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni. W przypadku dokonywania przez spółkę obniżenia kapitału zakładowego przez umorzenie udziałów własnych, uchwałę zgromadzenia wspólników zastępuje uchwała zarządu spółki, który w tym przypadku dokonuje wszelkich czynności związanych z obniżeniem kapitału f. Prawa i obowiązki wspólników Jeżeli ustawa lub umowa spółki nie stanowi inaczej, wspólnicy mają równe prawa i obowiązki w spółce. Równe, to jest takie same, wynikające z faktu bycia wspólnikiem spółki, i proporcjonalne do liczby posiadanych udziałów. Uprawnienia wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogą mieć charakter majątkowy i niemajątkowy. Do uprawnień osobistych (niemajątkowych) należy zaliczyć przede wszystkim: prawo głosu przypadające na każdy udział wspólnika, prawo zwoływania zgromadzeń wspólników, prawo zamieszczania w porządku posiedzenia zgromadzenia wspólników określonych spraw, prawo zaskarżania uchwał zgromadzenia wspólników, powoływania składu organów, prawo uczestnictwa w zgromadzeniu wspólników prawo kontroli działalności spółki, (chyba że zostanie wyłączone) Udziały uprzywilejowane Umowa spółki może przewidywać udziały o szczególnych uprawnieniach, które powinny być określone w umowie spółki, są to tzw. udziały uprzywilejowane . Uprzywilejowanie może dotyczyć: - prawa głosu (nie więcej niż trzy na jeden udział): Uprzywilejowanie co do liczby głosów dotyczy wyłącznie udziałów o równej wartości nominalnej. - prawa do dywidendy: Uprzywilejowanie dotyczące dywidendy jest ograniczone tym ze nie może być wyższe niż o połowę dywidendy przysługującej udziałom nieuprzywilejowanym. Uprzywilejowanie co do dywidendy może się wiązać z prawem do poboru dywidendy za lata, w których spółka dywidendy nie wypłacała. Uprzywilejowanie takie może być przyznane na nie więcej niż pięć lat. - sposobu uczestnictwa w podziale majątku spółki w przypadku jej likwidacji. Za dodatkowe świadczenia na rzecz spółki przewidziane jako obowiązek w umowie wspólnikowi wypłacane jest wynagrodzenie według cen albo stawek przyjętych w obrocie. Spółka wypłaca wynagrodzenie bez względu na to, czy osiągnęła zysk. Jeżeli wspólnik chce zbyć udział któremu przypisany jest dodatkowy obowiązek spełniania na rzecz spółki określonego świadczenia wymagana jest zgody spółki, na taką czynność chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Uprawnienia majątkowe Najważniejszym prawem majątkowym wspólnika w spółce jest jego prawo do udziału w zysku, jaki wynika z rocznego sprawozdania finansowego i został przeznaczony do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. O wysokości zysku przeznaczonego do podziału decydują wspólnicy uchwałą. Umowa spółki może przewidywać inne zasady podziału zysku, może również zawierać uprawnienie do wypłaty przez spółkę zaliczki na poczet dywidendy na zasadach w niej określonych. Jeżeli umowa spółki nie zawiera w tym względzie żadnych postanowień, zysk dzieli się w stosunku do udziałów. W zakresie podziału zysku w ksh obowiązują bezwzględnie obowiązujące przepisy. Dotyczą one: maksymalnej dywidendy, jaka może być wypłacona wspólnikom spółki, maksymalnej wysokości dywidendy uprzywilejowanej i okresu, za jaki może być wypłacona, wysokości i warunków wypłaty zaliczki na poczet dywidendy oraz dnia dywidendy. Kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe. Dzień dywidendy: uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Jednakże umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy. Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały, o podziale zysku. Zaliczka na poczet dywidendy : umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę. Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne. Dywidenda uprzywilejowana: na udział uprzywilejowany w zakresie dywidendy można przyznać uprawnionemu dywidendę, która przewyższa nie więcej niż o połowę dywidendę przysługującą udziałom nieuprzywilejowanym. Udziały uprzywilejowane w zakresie dywidendy nie korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed pozostałymi udziałami, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Jeżeli umowa spółki przyznaje prawo do dywidendy uprzywilejowanej niewypłaconej w latach poprzednich, powinna określać najwyższą liczbę lat, za które dywidenda może być wypłacona z zysku w następnych latach; okres ten nie może przekraczać pięciu lat. Obowiązki Zasadniczym obowiązkiem wspólnika spółki kapitałowej jest pełne i prawidłowe pokrycie swoich udziałów w spółce. Szkoda z tytułu nieprawidłowego pokrycia udziałów może wystąpić najczęściej w przypadku pokrycia udziału wkładem niepieniężnym . W takim przypadku wyceny aportu w spółce z o.o. dokonują sami wspólnicy, może więc się zdarzyć, że wartość takiego wkładu zostanie zawyżona w stosunku do jego wartości zbywczej na dzień zawarcia umowy. Wspólnik, który wniósł taki wkład oraz członkowie zarządu, którzy mając tego świadomość zgłosili spółkę do rejestru, obowiązani są solidarnie wyrównać spółce brakującą wartość. Umorzenie udziału Zgodnie z ogólną zasadą wkłady wniesione na pokrycie kapitału spółki nie mogą być zwracane wspólnikom w czasie trwania spółki ani w całości, ani w części. Nie można również pobierać od nich odsetek. Wyjątkowo ksh przewiduje możliwość dokonania takiej wypłaty. Wiąże się ona z umorzeniem udziału. Umorzenie udziału i zasady tego umorzenia muszą być w każdym wypadku przewidziane w umowie spółki.