Paulina Łubkowska

Wyższa Szkoła

Edukacji Integracyjnej

i Interkulturowej

w Poznaniu

Czy człowiek musi żyć w społeczeństwie?

Czy człowiekowi potrzebne jest społeczeństwo?

Chciałabym przedstawić moje odpowiedzi na pytania: Czy człowiek musi żyć w społeczeństwie? Czy człowiekowi potrzebne jest społeczeństwo. Wprawdzie będzie to punkt widzenia dwudziestoletniej osoby to nie uważam jakoby mógłby być niedojrzały.

Jeśli w pytaniach pojawia się słowo społeczeństwo, człowiek i życie to trzeba zacząć od pierwszego słowa, ponieważ reszta bezpośrednio dotyczy każdego z nas, czy nam się to podoba czy nie, gdyż każdy z nas jest człowiekiem, istotą ludzką i żyje własnym życiem.

Człowiek i społeczeństwo rozumiane jako nierozłączne pojęcia wysuwają myśl, iż właściwie może powinno mówić się człowiek w społeczeństwie. Czym właściwie jest społeczeństwo? Społeczeństwo to nie konkretna zbiorowość, lecz raczej swoisty rodzaj rzeczywistości, która manifestuje się w najrozmaitszy sposób w zbiorowościach najrozmaitszej skali. Społeczeństwo państwowe czy narodowe to tylko jedna z odmian społeczeństwa. Bo społeczeństwo to także zbiorowości mniejsze od państwa: rodzina i krewni, wspólnota lokalna i sąsiedzi, krąg przyjaciół i klub towarzyski, sekta i parafia, stowarzyszenie i partia polityczna, klasa i warstwa społeczna, grupa etniczna i mniejszość narodowa, szkoła i uniwersytet. Społeczeństwo to również zbiorowości większe od państwa: korporacje międzynarodowe, wielkie Kościoły, cywilizacje, federacje, wspólnoty regionalne, kontynentalne czy wreszcie społeczeństwo globalne.

Każda istota ludzka należy do jakiejś zbiorowości z własnego wyboru bądź nie, ponieważ człowiek rodząc się jest całkowicie bezbronny i zdany na łaskę innych. Z tego powodu przychodząc na świat już należy do grupy ludzi zwanej rodziną. Rodzina jest pierwszą podstawową instytucją na bazie, której budowane są kolejne piętra struktury społecznej. Człowiek w rodzinie rodzi się i wzrasta, podlega prawom biologicznym i społecznym, kształtuję się przez oddziaływanie wychowawczego rodziców. Dlatego też bardzo ważne jest, aby rodzice byli świadomi tego, iż wychowanie jest procesem ciągłych oddziaływań na osobowość małego dziecka w celu osiągnięcia zamierzonych i pozytywnych zmian w jego kształtującym się charakterze. Rodzice mają obowiązek swojego potomka przygotować do dorosłego życia. Będąc blisko rodziców dziecko powinno czuć się bezpiecznie. Każdy z nas jest członkiem rodziny, synem, córką, wnukiem. Z upływającym czasem status rodzinny powiększa się, stajemy się matką, ojcem, babcią, dziadkiem. Dlatego też można śmiało stwierdzić, iż człowiek jest istotą społeczną. Rodzina jest również istotnym elementem społecznych interakcji, od sposobu i poziomu jej funkcjonowania wiele w społeczeństwie zależy, może ona tworzyć zarówno pozytywne jak i negatywne zjawiska w społeczeństwie. Rodzina ma ogromne znaczenie w dziedzinie socjalizacji jednostek i ich przygotowania do życia. Gdy funkcjonowanie rodzin pogarsza się w konsekwencji odbija się to ujemnie na funkcjonowaniu i losach zarówno jednostek jak i społeczeństwa.

Człowiek jako specyficzna istota charakteryzuje się rozwiniętymi funkcjami mózgu, dzięki którym myśli, przeżywa, wyraża swoje uczucia. Jest istotą rozumną, dzięki czemu może kierować swoim życiem, nadawać mu odpowiedni kierunek. Dokonuje wyborów i podejmuje decyzje związane z własną egzystencją, np. kształceniem się, pracą zawodową i miejscem zamieszkania. Jako istota społeczna posiada kulturę i zdolność do jej tworzenia. Człowiek istnieje w ścisłych związkach z otaczającym go światem, dzięki czemu rozwija się. Każdy z nas odczuwa indywidualne potrzeby. Posiada cechy odróżniające go od innych i ma określoną osobowość.

Człowiek ma potrzeby fizjologiczne i materialne. Ale także odczuwa potrzebę bezpieczeństwa, przynależności i miłości, które skłaniają do nawiązywania przyjaznych i bliskich kontaktów z innymi ludźmi. Rozbudzają one uczucia takie jak przyjaźń i miłość. Uczucie miłości zaspokaja potrzebę bliskiego kontaktu fizycznego. Człowiek pragnie być akceptowany przez najbliższe osoby. Odczuwa także potrzebę uznania ze strony ludzi z którymi przebywa w szkole, pracy. Człowiek musi funkcjonować w różnych zbiorowościach ludzkich i grupach społecznych, aby zaspokoić swoje potrzeby. Jednostka przynależąc do danej grupy, zbiorowości odgrywa wyznaczone jej przez tę grupę określone role społeczne, które wykonuje.

Socjologia zauważa, że aby móc mówić o społeczeństwie, pomiędzy poszczególnymi jednostkami występować muszą jakieś powiązania, zależności, relacje łączące pojedynczych ludzi w pewną całość. Twórcy socjologii Auguste Comte, Herbert Spencer posługiwali się utaj analogią do organizmu. Tak jak organizm biologiczny to nie prosta suma komórek, tkanek, organów, lecz spoista i wspólnie funkcjonująca całość, tak samo społeczeństwo to nie prosta suma ludzi, lecz zintegrowany i funkcjonujący organizm społeczny. W dzisiejszej socjologii echem tej perspektywy jest kategoria grup społecznych, od najmniejszych, np. rodziny, do największych, np. narodu.

Chciałabym tutaj posłużyć się szkołą grupą społeczną jako jedną z wielu części składających się na organizm społeczny. Szkoła jest ważnym czynnikiem w naszej egzystencji, ponieważ wpływa na kształtowanie się osobowości człowieka. Edukacja jest wszechobecna w teraźniejszym świecie, która pozwala na rozwój ludzi. Wychowanie w szkole powinno nastawiać młodego człowieka na dobro, piękno i prawdę. Ważne jest również, aby szukał wzniosłych ideałów. Bardzo istotne jest stosowanie profilaktyki i takich metod nauczania, które ułatwią uczniowi walkę z zagrożeniami i uzależnieniami oraz dostarczą odpowiednich umiejętności podejmowania właściwych wyborów. Ważnym elementem jest komunikacja między wychowankiem i wychowawcą, która powinna dostarczać wiedzy o odpowiednim zachowaniu. W szkole powinno istnieć wzajemne zrozumienie i współdziałanie między uczniami i nauczycielami, którzy oddziałując na siebie, wzajemnie uczą się od siebie.

Kolejną częścią organizmu społecznego, a jakże ważną jest Kościół. W Polsce Kościół katolicki ma wielki wpływ na zachowania jednostek oraz grup społecznych. Kościół od zawsze głosi prawidłowe postawy człowieka w dokonywaniu wyborów i zachowania wobec bliźniego. Czytając Pismo Święto spotykamy się z różnego rodzaju zakazami, nakazami, normami oraz wskazówkami dla człowieka, którymi powinien kierować się. Kościół efektywnie oddziałuje na ludzi, ale również na władze w celu moralnego obowiązku przestrzegania praw natury, a także wzmocnienia społecznego wymiaru rozwoju. Ewangelia ma na celu rewolucję moralną, gdzie zakłada reformę życia społecznego, która ma się opierać nie tylko na przepisach prawa, ale także na miłości do bliźniego. Nie musi to oznaczać bierności w dziedzinie gospodarczej, zaniedbania akcji społeczno-politycznej. Apostołowie głoszą jedynie metody dokonywania przemian od wewnątrz. Nie oznacza to braku samej akcji, ale jak się okazało, uczyniło to oddziaływanie bardziej skutecznym oraz mniej niebezpiecznym dla ludzi, których ta reforma miała dotyczyć.

Po analizie powyższych zagadnień, stwierdzam z całą pewnością, iż człowiek musi żyć w społeczeństwie. Uważam, że to właśnie w społeczeństwie przebiega rozwój człowieka. Człowiekowi potrzebne jest społeczeństwo, gdyż to inni ludzie mają na nas wpływ, dzięki czemu kształtuje się nasza osobowość. Socjalizacja ma zapewnić człowiekowi harmonijną współpracę z otaczającym go światem, to z kolei doprowadzić ma do ogromnych możliwości, gdzie człowiek odnajdzie drogę do samodoskonalenia się, a to dzięki społeczeństwu w którym trwa nasza egzystencja.

Bibliografia:
1. Sztompka Piotr, Socjologia, Kraków 2002.
2. Tadeusz Pilch, Irena Nepalczyk, Pedagogika społeczna, Warszawa 1995.